پرەزيدەنت قازاق-فرانسۋز بيزنەس فورۋمىنا قاتىستى

مەملەكەت باسشىسى بيىل قازاقستاندا ەكونوميكالىق ءوسىم كورسەتكىشى 4،7 پايىز دەڭگەيىنە جەتكەنىن، اسىرەسە، مۇنايدان تىس سالالاردا ەلەۋلى پروگرەسس بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان 2029 جىلعا قاراي ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ كولەمىن ەكى ەسە ارتتىرۋدى ستراتەگيالىق ماقسات ەتىپ وتىر.

قاسىم-جومارت توقايەۆ ەل ەكونوميكاسىنا شەتەلدەن ينۆەستيسيا تارتۋ ىسىنە ايرىقشا ءمان بەرىلەتىنىن مالىمدەدى. قازاقستانعا شەتەلدەن كەلگەن تىكەلەي ينۆەستيسيا كولەمى ورتالىق ازياداعى باسقا ەلدەرگە سالىنعان ينۆەستيسيالاردىڭ جالپى كولەمىنەن اسىپ تۇسەدى.

پرەزيدەنت قازاقستان مەن فرانسيا اراسىنداعى ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىق ناتيجەلى دامىپ كەلە جاتقانىنا نازار اۋداردى.

– قازىرگى كۇردەلى گەوساياسي احۋالعا قاراماستان، بىلتىر ەكىجاقتى تاۋار اينالىمى 30 پايىزعا ارتىپ، 4 ميلليارد دوللارعا جەتتى. وسى وڭ ءۇردىس بيىل دا ساقتالىپ وتىر. فرانسيا – ءبىزدىڭ ەكونوميكامىزعا 19 ميلليارد دوللارعا جۋىق قارجى قۇيعان ەڭ ءىرى حالىقارالىق ينۆەستورلاردىڭ ءبىرى. بيىل العاشقى التى ايدا فرانسۋز سەرىكتەستەرىمىزدىڭ قازاقستانعا سالعان تىكەلەي ينۆەستيسياسى 50 پايىزعا ارتتى. بۇل – تاڭعالارلىق ءوسىم ءارى ەلىمىزگە دەگەن جوعارى سەنىمنىڭ بەلگىسى، – دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى بۇگىندە ەلىمىزدە ەكى جۇزگە جۋىق فرانسۋز كومپانياسى جۇمىس ىستەيتىنىن ايتتى. ولاردىڭ ىشىندە ەنەرگەتيكا سەكتورىندا – Total Energies، Orano، Air Liquide، ونەركاسىپ سالاسىندا – Airbus، Saint-Gobain، تەمىرجول سالاسىندا – Alstom، اگرارلىق ازىق-تۇلىك ءوندىرىسى سەكتورىندا – Lactalis جانە Danone كومپانيالارى بار.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنت ءوزارا ىنتىماقتاستىقتىڭ باسىم باعىتتارىنا توقتالدى. ىقپالداستىقتى دامىتۋدا ەنەرگەتيكا سەكتورىنىڭ الەۋەتى زور. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان – فرانسيا نارىعىنا شيكى مۇناي جەتكىزەتىن نەگىزگى مەملەكەتتىڭ ءبىرى. ەلىمىز ەكسپورت كولەمىن ارتتىرۋعا دايىن. قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ پىكىرىنشە، مۇناي جانە گاز قورىن گەولوگيالىق بارلاۋ، ۋران ەكسپورتى، جەل، كۇن جانە گيدروەنەرگەتيكا سالالارىندا ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك مول.

– قازاقستان ۋران ءوندىرىسى بويىنشا الەمدە ءبىرىنشى ورىندا جانە ەۋروپا تۇتىناتىن يادرولىق وتىننىڭ تورتتەن ءبىر بولىگىنەن استامىن قامتاماسىز ەتىپ وتىر. اتوم ەنەرگەتيكاسى فرانسيانىڭ ەنەرگەتيكا سەكتورىندا 63 پايىزدى قۇرايدى. وسىعان وراي ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى كەڭەيتۋگە وراسان زور الەۋەتىمىز بار. اۋاعا تارالاتىن كومىرتەگى شىعارىندىلارىن كەلەشەكتە ءنول دەڭگەيىنە جەتكىزۋ ماقساتىنداعى مۇددەمىز سايكەس كەلەدى. فرانسيا سياقتى، قازاقستان دا ءوز ايماعىندا بۇل سالا بويىنشا كوشباسشى سانالادى. جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە كەلەر بولساق، جەل، كۇن جانە گيدروەنەرگەتيكا باعىتتارىنداعى ءىرى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن حالىقارالىق كوپتەگەن ءىرى كومپانيا قازاقستانعا كەلىپ جاتىر. جالپى قۋاتى 1گۆت بولاتىن جەل ستانسياسى پاركىن سالۋ ماقساتىندا فرانسۋزدىق Total Energies كومپانياسىنىڭ 1،3 ميلليارد دوللار كولەمىندە ينۆەستيسيا قۇيۋعا نيەت ءبىلدىرۋى – سونىڭ ايقىن دالەلى. «جاسىل» سۋتەگى سالاسى دا زور الەۋەتكە يە. جوبا تابىستى جۇزەگە اسىرىلسا، قازاقستان ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ وندىعىنا كىرە الادى. ءبىز ومىرلىك ماڭىزى بار ءوندىرىس، تەحنولوگيا جانە ساراپتامالىق ءبىلىم الماسۋ باعىتىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋعا نيەتتىمىز، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

كووپەراسيانىڭ تاعى ءبىر باعىتى – اسا ماڭىزدى شيكىزات ماتەريالدارىن ءوندىرۋ جانە وڭدەۋ.

– جاھاندىق تەحنولوگيالىق ريەۆوليۋسيا دامىعان سايىن، سيرەك كەزدەسەتىن مەتالدارعا سۇرانىس گەومەتريالىق پروگرەسسيامەن وسەدى. جالپى، 2040 جىلعا قاراي ونداي مەتالدارعا سۇرانىس ءتورت ەسە، سونىڭ ىشىندە ليتيي ەلەمەنتىنە قاجەتتىلىك 10 ەسە ارتادى دەگەن بولجام جاسالىپ وتىر. قازاقستاندا جالپى قۇنى 46 تريلليون دوللارعا باعالاناتىن 5 مىڭداي بارلانباعان كەن ورنى بار. وسى رەتتە اتالعان سالانى بىرلەسە يگەرۋ ىسىندە ەلىمىز سەنىمدى سەرىكتەس بولا الادى. بۇگىندە ءبىز ەۋروپا وداعىنىڭ ەكونوميكاسىنا قاجەتتى 30 سيرەك كەزدەسەتىن مەتالدىڭ 16-سىن وندىرەمىز جانە ەۋروپا نارىعىنىڭ فوسفورعا دەگەن قاجەتتىلىگىنىڭ 70 پايىزىن قامتاماسىز ەتەمىز. ەلىمىزدىڭ اۋماعىندا كەن ورىندارىنىڭ 9 ءتۇرى بار. ءتيىستى ينۆەستيسيا تابىلسا، ولاردى يگەرۋگە بولادى. وسىعان وراي فرانسۋز كومپانيالارىن ءوزارا ءتيىمدى سەرىكتەستىك ورناتۋعا شاقىرامىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ اگرارلىق ازىق-تۇلىك سەكتورىن ىنتىماقتاستىقتىڭ تاعى ءبىر باسىم باعىتى دەپ سانايدى.

پرەزيدەنت جاھاندىق ازىق-تۇلىك تاپشىلىعى جاعدايىندا ەلىمىز اۋىل شارۋاشىلىعى ءونىمىنىڭ ەكسپورتىن 2 ەسە ارتتىرۋدى كوزدەپ وتىرعانىن جەتكىزدى. مەملەكەت باسشىسى مال شارۋاشىلىعى جانە ەگىن شارۋاشىلىعى سالالارىنداعى بىرلەسكەن جوبالارعا جان-جاقتى قولداۋ كورسەتۋگە دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

كولىك-لوگيستيكا سالاسى ىقپالداستىقتىڭ تاعى ءبىر وزەكتى باعىتى رەتىندە اتالدى.

پرەزيدەنت ەلىمىزدىڭ ترانسكاسپيي حالىقارالىق كولىك باعىتىن نەمەسە «ورتا ءدالىزدى» دامىتۋعا بارىنشا كۇش سالىپ وتىرعانىنا نازار اۋداردى.

– بۇل – ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى سەنىمدى جەتكىزۋ تىزبەگىن قامتاماسىز ەتەتىن ەڭ قىسقا ءارى اناعۇرلىم ومىرشەڭ باعدار. تاسىمال كولەمى ءوسىپ كەلەدى. سوندىقتان ءبىز جىل سايىنعى جۇك تاسىمالىن 10 ميلليون تونناعا دەيىن جەتكىزۋ ءۇشىن سەرىكتەستەرىمىزبەن بىرگە ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ جۇمىستارىنا بەلسەندى كىرىستىك. ەندى بۇل باعىتتاعى ىس-ارەكەتىمىزدى ترانسەۋروپالىق كولىك جەلىسىمەن جانە ەۋروپا وداعىنىڭ «جاھاندىق قاقپا» باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋ ماڭىزدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ پىكىرىنشە، بيوتەحنولوگيا جانە مەديسينا سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى جولعا قويۋ ءۇشىن مۇمكىندىك مول. بيوتەحنولوگيا كلاستەرىن دامىتۋ ماقساتىندا ۇلتتىق «QazBioPharm» بيوفارماسيەۆتيكالىق حولدينگى قۇرىلدى. پرەزيدەنت كوپتەگەن جەتەكشى كومپانيالار قازاقستاندا دارى-دارمەك پەن مەديسينالىق قۇرىلعى ءوندىرىسىن دامىتۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن اتاپ ءوتىپ، فرانسۋز كومپانيالارىن دا وسى باعىتتاعى ىقپالداستىققا شاقىردى.

قاسىم-جومارت توقايەۆ ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە، «استانا» حالىقارالىق قارجى ورتالىعىنىڭ ينۆەستيسيا تارتۋ ىسىندەگى ارتىقشىلىقتارىنا توقتالدى.

– بۇگىندە الەمنىڭ 78 ەلىندە بازاسى بار 2100-دەن استام كومپانيا احقو-دا جۇمىس ىستەيدى. ولار تەك قازاقستانعا عانا ەمەس، بۇكىل وڭىرگە ينۆەستيسيالىق كاپيتال تارتۋعا ىقپال ەتىپ وتىر. ءبىز احقو-داعى فرانسۋز كومپانيالارىنىڭ سانى ارتۋىن جانە قازاقستاندا العاشقى فرانسۋز بانكىنىڭ اشىلۋىن قۋانا قۇپتار ەدىك. بۇل قادام ءبىزدىڭ ينۆەستيسيا جانە قارجى سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىعىمىزعا تىڭ سەرپىن بەرەدى، – دەدى پرەزيدەنت.

سونىمەن قاتار جيىندا فرانسيا پرەزيدەنتى ەممانيۋەل ماكرون ءسوز سويلەدى. ول ءوز سوزىندە قازاقستاننىڭ 2060 جىلعا قاراي كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ جونىندەگى ماقساتىن جوعارى باعالادى. سونداي-اق قازاقستاننىڭ بۇل باعىتتاعى باستامالارىن قولداۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى. ەممانيۋەل ماكروننىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان – ەۋروپا مەن ازيا اراسىن بايلانىستىراتىن التىن كوپىر. فرانسيا پرەزيدەنتى سەرىكتەستىكتى كولىك باعىتتارى، ەڭ الدىمەن «ورتا ءدالىز» ارقىلى دامىتۋ ماڭىزدى دەپ سانايدى. ەممانيۋەل ماكرون فرانسيانىڭ اتالعان كولىك ماگيسترالىن وركەندەتۋگە ءوز ۇلەسىن قوسۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى. فرانسيا باسشىسى ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ پەرسپەكتيۆاسى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى. ەممانيۋەل ماكرون ءسوزىن قورىتىندىلاي كەلە، ءوزارا مۇددەنى كوزدەيتىن كوپتەگەن سالاداعى ىقپالداستىقتى ودان ءارى نىعايتۋعا دايىن ەكەنىن راستاعانى ءۇشىن قاسىم-جومارت توقايەۆقا العىس ايتتى.