جولداۋدا ايتىلعانداي، ءبىرقاتار زاڭ قايتا جازىلىپ، باج سالىعىنىڭ مولشەرى وزگەرەدى. جاس كاسىپكەرلەرگە جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرىلىپ، جۇمىسسىزدىقپەن كۇرەس جاندانادى. ءيا، بۇل جولداۋدا ايتىلدى. ال وسى جانە وزگە دە ماڭىزدى وزگەرىستەر تۋرالى «اتامەكەن» ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسى باسقارما ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەربول وستەمىروۆ Baq.kz-كە بەرگەن سۇحباتىندا تارقاتىپ ايتىپ بەرەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
جولداۋ جىلدا جاريالانادى، ءبىراق بيىلعى جولداۋ – جاڭا قازاقستاندى قۇرۋ بارىسىندا بيزنەس-قاۋىمداستىق كۇتكەن ۇلكەن قۇجات بولدى. پرەزيدەنت ەكونوميكالىق، ساياسي رەفورمالار تۋرالى ايتتى. ونىڭ ىشىندە، بيزنەسكە تىكەلەي قاتىسى بار رەفورمالار قوزعالدى.
جاڭا رەتتەۋشىلىك ساياسات. بۇل رەفورما ەكى جىلدان بەرى جۇزەگە اسىرىلىپ كەلە جاتىر. وتكەن جىلعى جەلتوقساندا پرەزيدەنت ءتيىستى زاڭعا قول قويعان. مەملەكەت باسشىسى رەفورمانىڭ اياقتالۋ مەرزىمىن 2024 جىلدىڭ 1 قاڭتارى دەپ بەكىتتى. رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋ بارىسىندا ءبىرشاما پروبلەما بولدى. بۇعان بەكىتىلگەن كەستەدەن ەكى اي كەشىگىپ جاتقانىمىز دالەل.
تالداۋلاردى ساپالى ءارى ۋاقىتىلى ورىندامادى. مۇنىڭ ءبارى قايتا قاراۋ مەن رەفورما پروسەسىن كەشىكتىرەدى، ارتىق اۋرە-سارساڭعا سالدى. ءىس جۇزىندە بارلىق سالادا ەسكىرگەن تالاپتار كەزدەسەدى. مۇنى بىرنەشە تۇزەتۋ ەنگىزسەك تە شەشە المايمىز. بيزنەسكە قويىلاتىن تالاپتاردى تالداۋ اياقتالعان سالالاردا بارلىعى ءۇشىن تۇسىنىكتى جاڭا ەرەجەلەر بەلگىلەۋ قاجەت. پرەزيدەنت تە بۇل رەفورما تەك كەيبىر قۇقىقتىق اكتىنى ازداپ وزگەرتۋ ەمەس، كەيبىر سالانىڭ رەتتەۋ اكتىلەرىن تولىق قايتا جازۋ كەرەگىن مالىمدەدى. ءبىز دە وسى «تازا پاراقتان» رەتتەۋ رەفورماسىنىڭ بازالىق شارتتارىن جاساعان كەزدە كەيبىر سالا بويىنشا قۇقىقتىق اكتىلەر جاڭادان جازىلۋ كەرەگىن ايتقان بولاتىنبىز.
بيزنەسكە تىكەلەي قاتىسى بار بيۋدجەت، سالىق كودەكسى جاڭادان جازىلاتىن بولدى. سونىمەن قاتار، سالىق اكىمشىلەندىرۋى بويىنشا تالاپتار تولىقتاي قايتا جازىلادى. كاسىپكەرلەرگە ەڭ كوپ كەدەرگى كەلتىرەتىن – سالىق ورگاندارى تاراپىنان جۇرگىزىلەتىن اكىمشىلەندىرۋ.
مەملەكەتتىك ساتىپ الۋعا بايلانىستى دا جاڭا زاڭ جازىلادى. مۇنداعى باستى ماقسات – تاۋار، قىزمەت، جۇمىستى ساتىپ العان كەزدە ولاردىڭ تومەن قۇنى ەمەس، ساپاسى ءبىرىنشى ورىندا بولۋى كەرەك. مەملەكەت باسشىسى ءوز جولداۋىندا كاسىپكەرلەرگە نەسيە رەسۋرستارىنىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە توقتالدى. شاعىن جانە ورتا بيزنەسكە 42 ملرد تەڭگە جەتىسپەيدى. وسىعان وراي ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانككە ءتيىستى شارا قولدانۋدى تاپسىردى. بەلگىلى ءبىر قورلاردا جينالىپ قالعان قارجىدان كاسىپكەرلەرگە نەسيە بەرۋدىڭ مەحانيزمىن ازىرلەيدى.
ۇلكەن قالالاردا، اۋىلداردا جۇمىسسىز جاستار بار. قاڭتار وقيعاسىندا دا جاس جىگىتتەرىمىزدىڭ قاتىسۋىنا جۇمىسسىز بولۋى دا اسەر ەتتى. ەندى ولاردىڭ كاسىپكەرلىككە دەگەن ىنتاسىن قولداپ، 2،5 پايىزبەن نەسيە بەرىلەدى. بۇل – وتە ماڭىزدى شەشىم. جاستاردى قولداۋ عانا ەمەس، جاڭا كاسىپكەرلەر سانىن كوبەيتىپ، بيزنەس نىساندارىن ارتتىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى.
جوعارى سوت جانە ءتيىستى مەملەكەتتىك ورگاندارمەن جۇمىس جالعاسادى. كوپتەگەن الاڭدا ادۆوكات، زاڭگەرلەرمەن تالقىلاۋ ءوتىپ، كوپتەگەن ۇسىنىس جولداۋدا اتالدى. پرەزيدەنت قولداپ، كەيبىر رەفورماعا نۇكتە قويدى. ونىڭ ىشىندە سوت ءتوراعاسىنىڭ قىزمەتى تاراتىلىپ، ونىڭ ورنىنا اعا سوت قىزمەتى ەنگىزىلەدى. وبلىستىق سوتتار، القا سوت ءتوراعالارى، جوعارعى سوت سۋديالارى سايلاۋ ارقىلى تاعايىندالادى. مۇنى ءبىز دە قولدايمىز. وسى رەفورما سوتتاردىڭ تاۋەلسىزدىگىنە وڭ اسەر ەتەدى.
باجدىڭ مولشەرى تالاپتا كورسەتىلگەن سومانىڭ ءۇش پايىزىن قۇرايدى. ۇلكەن سوماعا تالاپ-ارىز بەرگەن كەزدە ميلليونداعان سومامەن باج تولەۋ كەرەك. مۇنى دا ايتقان بولاتىنبىز. پرەزيدەنت ەندى پايىزدىق مولشەر ەمەس، ناقتى ءبىر ابسوليۋت سانمەن جاساۋدى تاپسىردى. مىسالى، باسقا مەملەكەتتەردە باج سالىعى 20-30 مىڭ ەۋرو بولادى. سولاردىڭ تاجىريبەسىن تالداپ، باج سالىعىنىڭ جوعارى مولشەرىن بەكىتۋ كەرەك. ءبىز 20 اەك كولەمىندە بەكىتۋدى ۇسىنعانبىز، – دەپ تۇيىندەدى ەربول وستەمىروۆ.