Kúndi at adym uzartyp, jyldyń qysqa aıy (keıde 28, keıde 29 kúnnen bitedi) aqpan da óz máresine jetýge taıaý. Qysqa bolsa da, elge, ásirese, sharýa adamdaryna uzaq bolyp sezilgeni shyndyq. Babalar bul aıdy: «turaqsyz», «aldamshy», «adýyndy», «jaqsylyǵyna barsa – qut, jamandyǵyna barsa – jut», taǵy basqa teńeýlermen aıshyqtaǵan. Óte naq, dál berilgen anyqtama. Osy aıtylǵan sıpattamalardyń bárin aqpannyń boıynan kórýge bolady, kórsetip te júr...
Aqpan aıy adýyndy «Aqpan» amalymen bastalyp, «Út» amalymen bitedi. «Bilmeseń bildirem, bilseń búldirem» degen «aqpan amaly» aıaqtaldy. Qazir «Úshtiń aıy – kúshtiń aıy» atanǵan aıdyń sońǵy aptasy ótýde. Asa qaýipti amaldardyń qatarynan oryn alǵan «Út» amaly júrip jatyr.
Út sózi týraly túrli boljamdar men ańyzdar baryn ótkende aıttyq. Bireýler ony qazaqtyń sıyr degen kóne sózi dese, endi bireýler kıiz úıdiń sańlaýynan túsken sáýle deıdi. Qalaı desek te, qazekeń terezeden túsken jaryq sáýleni kórgende kádimgideı qýanǵan. Jáı qýanyp qoımaǵan, «Út keldi – qut keldi!» dep bórkin aspanǵa atqan. «Qystyń qaýqary bitedi, endi kóktem keledi, kún uzarady, jer kógeredi, qoı tóldep, kógen keńeıedi» dep shattanǵan.
Negizi, qazekeń «út» dep sańlaýdan túsken sáýleniń ishindegi qozǵalyp júrgen esepsiz tozańdy aıtqan. Ol – tabıǵattyń ózgerisi men shýaqty kúnderdiń jaqyn ekendigin bildiretin tozań.
Degenmen, Út barlyq jerge birdeı qut bolyp kelmegen. Kóktem erte shyǵatyn elimizdiń ońtústik aımaqtaryna qut bolǵanymen, qysy uzaqqa sozylatyn (arqanyń qysy alty aı) soltústik ólkeler úshin jut bolyp kelgen. Jemi men shóbi taýsylýǵa shaq qalyp, júdep, jutap otyrǵan mekenderge ońaı tımegen. Sondyqtan da Út kimge – qut, kimge – jut...
Al saýdagerler bolsa, bul shýaqty paıdalanyp qystaýdaǵy malshylarǵa shaı-qant satyp, teri-tersegin arzanǵa baǵalap alǵan. Osy áreketterine qarap qazekeń «út kirgende, saýdagerdiń k... qurt kiredi» dep saýdager sarttardy mysqyldaǵan. Qazaqtyń tabıǵat tamyrshylary: «Aqpannyń on besinshi juldyzy – qys pen kóktemniń alǵash ushyrasatyn kúni. Osy kúngi aýa raıy qandaı bolsa, kóktem de sondaı bolady» dep joramaldaǵanyn ótkende jazǵanbyz...
Aldaǵy aptada aýa raıy turaqsyz bolatyn syńaıly: ashyq kún de, jaýyn-shashyn da kórinis berýi múmkin. Tańerteń yzǵar, túnge qaraı aıtarlyqtaı sýyq oryn alady.