Qalamgerler tyń usynystaryn ortaǵa saldy
Búgin Qazaqstan Jazýshylar odaǵynda birqatar qalamgerler qatysqan dóńgelek ústel ótti. Ústel basynda jaqynda ótken Ulttyq quryltaıda kóterilgen máseleler talqyǵa salynyp, qalamgerler óz pikirlerimen bólisti dep habarlaıdy Almaty-aqshamy.kz.
Qalamgerler odaǵyndaǵy keńestiń taqyryby «Sózden naqty iske: Adaldyq – asyl qasıet» dep ataldy. Dóńgelek ústel basyna Qazaqstan Jazýshylar odaǵyna múshe elge belgili ǵalymdar, jazýshylar men aqyndar jınaldy. Talqy otyrysyna qazaq, orys jáne uıǵyr ádebı basylymdarynyń jetekshileri, sondaı-aq, ózge de BAQ ókilderi de qatysty.
Sóz tıegin aldymen Ulttyq quryltaıǵa qatysyp kelgen Qazaqstan Jazýshylar odaǵy basqarmasynyń tóraǵasy Mereke Qulkenov aǵytty. Ol úshinshi ret ótkizilgen Ulttyq quryltaıdyń ereksheligine toqtalyp ótti. Quryltaı alańynyń Memleket basshysyna, joǵary laýazymdylarǵa jaǵympazdanýdan ada, meılinshe erkin pikir almasý bolǵanyn, sondaı-aq, ekonomıkany damytý máselesinen bastap, rýhanıat salasyn kemeldendirý, ádebıet, aýdarma isi, kitap shyǵarý, tarıh syndy tolyp jatqan taqyryptardyń kóterilgenin jetkizdi. Ári, jınalǵan qalamgerlerden quryltaıda ortaǵa salynǵan jáne ózge de memleket pen qoǵam úshin ózekti máseleler jóninde oı-pikirlerin ortaǵa salýdy surady.
Kezegimen sóz alǵan qalamgerler pikiri Ulttyq quryltaıdyń elimiz úshin qajetti pikir almasý alańy boldy degenge ortaqtasty. Ary qaraı kókeıge túıgen mańyzdy máseleler týrasynda oılarymen bólisti.
Jazýshy, memlekettik syılyqtyń ıegeri Kádirbek Segizbaev táýelsizdikten beri qaraı ultymyzdyń jetken jetistikterin kólegeılep, alǵa ilgerileýine úlken kedergi bolyp turǵan jemqorlyqty joıýda memlekettiń batyl, ótkir de pármendi qadamǵa barýy kerek ekenin alǵa tartty. Kezekti sózinde qalamger ádebıet, bilim salalarynda qazaq tiliniń qadiriniń jyl saıyn tómendeı túskenin ashyna aıta kelip: «Memlekettik tildi damytý úshin mıllıardtap qarjy bólýdiń keregi joq, bar bolǵany memleket tarapynan qatań talap, anyq mindet bolýy kerek. Eń keminde memlekettik tildi bilmeıtin adamnyń memlekettik qyzmette isteýine jol berilmese de memlekettik óz ornyna keler edi», – dedi K.Segizbaev.
Belgili jazýshy, kınodramatýrg Smaǵul Elýbaı aldaǵy quryltaıǵa shetel qazaqtaryn da qatystyrý kerek degen salmaqty oıyn ortaǵa tastady. Sheteldegi qazaqtardyń máselesi Qazaqstan Respýblıkasynyń udaıy nazarǵa alýǵa tıisti máselesi bolyp qala beretinin, sondyqtan olardyń máselesi de Ulttyq quryltaıda kóterilip, soǵan qatysty sheshimder izdelýi kerek ekenin aıtty. Jazýshynyń sózinshe ultty jańartyp, jańǵyrtý bir ǵana bılik tarabynan jasalatyn sharýa emes, oǵan qoǵam bolyp atsalysyp, jańa ıdeıalardy kóterip, ony júzege asyrý kerek. Ol úshin ult ıntelegensıasy bárinen buryn shıraq is alyp barýǵa tıis dedi Smaǵul Elýbaı. Al Eltańbany ózgertý máselesine qatysty pikirinde: «Kezinde Ábish Kekilbaev syndy tulǵalar jetekshilik etken arnaıy komısıa qabyldaǵan bul Eltańbany aýystyrýda tym asyǵystyq jasaýǵa bolmaıdy. Bul eń áýeli mıllıardtaǵan qarjyny qajet etedi, qazirgideı áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵdaıdyń ekiudaı kezeńinde bundaı máseleler arnaıy memlekettik komısıa quryla otyryp, tereń taldaý jasap asyqpaı isteletin jumys», – dedi.
Qalamgerler jınalǵan ústel basynda eldegi bilim berý salasyndaǵy, ǵylym salasyndaǵy olqylyqtar, qıyndyqtar týrasynda da taqyryptar kóterildi. Bul týrasynda Qanseıit Ádbezuly asa ózekti birqatar máseleni ortaǵa saldy. Sonyń biri elimizdegi jas ǵalymdardyń PHD ǵylymı ataǵyn qorǵaýda ishki-syrtqy kedergilerge tap kelip otyrǵany týraly sóz etti. Aıtalyq, SCOPUS-ta maqala jarıalaý mindettegeli birinshiden, bul elimizdegi ǵylymı eńbekterdiń bári syrtqa shyǵyp jatqanyn, ekinshiden sońǵy kezde bunyń ózi bireýler úshin bızneske aınalyp, zertteýshilerdiń doktorlyq qorǵaýyna úlken kedergi keldirip otyrǵanyn alǵa tartty.
Keńesý barysynda qalamgerler aldaǵy jyldary ótetin Ulttyq quryltaılar týraly da tamasha usynystaryn jetkizdi. Aıtalyq, kelesi jyly Kókshetaý jerinde ótkeli otyrǵan Ulttyq quryltaı Botaı qorǵany syndy mańyzdy tarıhı orynda ótkizýdi usyndy. Adamzattyń alǵash jylqyny qolǵa úıretkenin aıǵaqtaıtyn bundaı tarıhı orynda Ulttyq quryltaı ótkizý elimizdiń 5 myń jyldyq uzaq tarıhqa ıe uly dalalyq mádenıet besigi ekenin tipti de aıqyndaı túspek. Budan bólek kelesi Ulttyq quryltaı jıyndarynda shetel qazaqtary da qatystyrylyp, quryltaı músheleriniń quramy jyl saıyn jańaryp otyrý kerek degen de usynystar jetkizildi.