Kásipkerdiń quqyqtary men zańdy múddelerin qorǵaý Qazaqstan Respýblıkasy prokýratýra organdarynyń basym baǵyttarynyń biri. Qazirgi jaǵdaıda memlekettik organdardyń negizgi mindeti – bıznesti damytý úshin qolaıly jaǵdaı jasaý bolyp tabylady.
Osyǵan baılanysty memlekettik organdardyń, onyń ishinde prokýratýranyń jumysy bıznes úshin keleńsiz saldarlar týyndatpaý maqsatynda memlekettik organdardyń zańsyz áreketteriniń jolyn aldyn ala kesýge baǵyttalǵan.
Osy maqsattar úshin kelesi baǵyttar boıynsha kásipkerlerdi qorǵaýdyń jáne bıznesti damytýdyń tıimdi baǵyttary ázirlendi:
- baqylaý jáne qadaǵalaý organdarynyń bızneske qysymyn tómendetý;
- qylmystyq, azamattyq jáne ákimshilik sot isin júrgizýde kásipkerlerdiń quqyqtary men zańdy múddelerin qorǵaý;
- bıznesti damytýdaǵy ákimshilik kedergilerdi joıý.
Qazaqstan Respýblıkasy «Prokýratýra týraly» Konstıtýsıalyq zańynyń 4-babyna sáıkes (budan ári – Konstıtýsıalyq zań), Prokýratýra quqyq qorǵaý júıesiniń ózegi bola otyryp, adamdy, onyń ómirin, quqyqtary men bostandyqtaryn memlekettiń eń joǵary qundylyqtary retinde qorǵaý, zańnyń ústemdigin qamtamasyz etý jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń aýmaǵynda zańdylyqty nyǵaıtý maqsatynda kelesi mindetterdi júzege asyrady:
1) adamnyń jáne azamattyń buzylǵan quqyqtary men bostandyqtaryn, zańdy tulǵalardyń, qoǵam men memlekettiń zańmen qorǵalatyn múddelerin qorǵaý jáne qalpyna keltirý;
2) zańdylyqtyń buzylýyn, oǵan yqpal etetin sebepter men jaǵdaılardy, sondaı-aq olardyń saldaryn anyqtaý jáne joıý;
3) quqyq qorǵaý, arnaýly jáne ózge de memlekettik organdardyń zańdylyqty, quqyqtyq tártipti jáne qylmysqa qarsy kúresti qamtamasyz etý jónindegi qyzmetin úılestirý;
4) zańdarda jáne Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń aktilerinde aıqyndalatyn ózge de mindetterdi júzege asyrady.
Konstıtýsıalyq zańynyń 5-babyna sáıkes, QR BP Quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtet Bas prokýratýranyń vedomstvosy bolyp tabylady.
Konstıtýsıalyq zańynyń 11-babyn 1-tarmaǵyna sáıkes, quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtet:
1) memlekettik quqyqtyq statısıkany qalyptastyrý jáne arnaıy esepke alýdy júrgizý;
2) quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý sýbektileri beretin memlekettik quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý málimetteriniń tutastyǵyna, obektıvtiligine, anyqtyǵyna, jetkiliktiligine qadaǵalaýdy júzege asyrady, sondaı-aq osy saladaǵy aqparatty jınaý, tirkeý, óńdeý, jınaqtaý, jıyntyqtaý jáne saqtaý ádistemesin belgileıdi;
3) qylmystyq isterdi tergep-tekserý, ákimshilik quqyq buzýshylyq týraly ister boıynsha is júrgizý, tekserister taǵaıyndaý týraly aktilerdi esepke alý jáne tirkeý prosesterine aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalardy engizýdi;
4) Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasymen kózdelgen ózge de fýnksıalar men ókilettikterdi júzege asyrady.
Qazaqstan Respýblıkasy «Memlekettik quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý týraly» Zańynyń (budan ári - Zań) 6 baby 6,12-1 tarmaqtaryna sáıkes, Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen memlekettik baqylaý, sondaı-aq qadaǵalaý nysandaryn tirkeýdi júzege asyrady jáne (nemese) esepke alýdy júrgizedi jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen memlekettik baqylaý, sondaı-aq qadaǵalaý nysandaryn tirkeýdi jáne esepke alýdy úılestiredi.
2023 jyldyń 12 aıynda baqylaý jáne qadaǵalaý organdarymen Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtetiniń Almaty qalasy boıynsha departamentinde (budan ári - Komıtettiń Almaty qalasy boıynsha departamenti) tekserýler men profılaktıkalyq baqylaýdy taǵaıyndaý boıynsha 9 664 akt (8 780 tekserý jáne 884 profılaktıkalyq baqylaý) tirkeldi, onyń ishinde jeke kásipkerlik sýbektilerine qatysty tekserýler men profılaktıkalyq baqylaýdy taǵaıyndaý boıynsha 6 202 akt (5 821 tekserý jáne 381 profılaktıkalyq baqylaý).
Sonymen qatar, Zańnyń 7 baby 1 bóligine sáıkes, Ýákiletti organ óz ókilettikteri sheginde ýákiletti organda tirkeýge jatatyn tekserýlerdi, baqylaý jáne qadaǵalaý sýbektisine (obektisine) barý arqyly profılaktıkalyq baqylaýdy jáne Qazaqstan Respýblıkasynyń zańdarynda kózdelgen, memlekettik baqylaýdyń, sondaı-aq qadaǵalaýdyń basqa da nysandaryn taǵaıyndaý kezinde Qazaqstan Respýblıkasy zańnamasynyń buzylǵandyǵy anyqtalǵan jaǵdaılarda, olardy taǵaıyndaý týraly aktilerdi tirkeýden bas tartýǵa quqyly.
Sonymen, 2023 jyldyń 12 aıynda, tekseriletin sýbektilerdiń quqyqtaryn baqylaý jáne qadaǵalaý organdarynyń zańsyz aralasýynan qorǵaýdy qamtamasyz etý maqsatynda, Komıtettiń Almaty qalasy boıynsha departamenti 34 tekserý boıynsha aktilerdi tirkeýden bas tartý quqyǵyn paıdalandy, onyń ishinde jeke kásipkerlik sýbektilerine qatysty 23 tekserýler boıynsha.
- Sondaı-aq, 2024 jyldyń basynan beri Komıtettiń Almaty qalasy boıynsha departamenti baqylaý jáne qadaǵalaý organdarymen bızneske qatysty júrgizilgen 23 zańsyz tekserýdiń jolyn kesti.
- Sonymen qatar, 2023 jyldyń 12 aıynda tekseriletin sýbektilerdiń quqyqtaryn qorǵaýǵa baǵyttalǵan baqylaý - qadaǵalaý fýnksıalaryn iske asyrý maqsatynda, Komıtettiń Almaty qalasy boıynsha departamenti Almaty qalasynyń baqylaý jáne qadaǵalaý organdarymen zańsyz júrgizilgen 90 tekserýlerin anyqtady, onyń 84 - i jeke kásipkerlik sýbektilerine qatysty.
- Prokýratýra organdarynyń úılestirýshi rólin kúsheıtý jáne kásipkerlerdiń quqyqtaryn qorǵaý maqsatynda, Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıteti kásipkerlerge kómek kórsetý úshin «QAMQOR» mobıldi qosymshasyn ázirledi.
- Qosymshany ornatý kezinde kásipkerdiń qyzmetin tekserý taǵaıyndalsa, aldaǵy tekserý týraly Push - habarlamasy keledi.
- Sonymen qatar, osy qosymshada tekserýdi taǵaıyndaǵan organ, sýbekt, tekserý obektisi, tekserý túri, tekserý merzimi, máseleleri jáne taqyryby týraly málimetter kórsetiledi.
- Kásipkerge tekserý bastalǵanǵa deıin de, tekserý kezinde de zań buzýshylyqtar týraly onlaın shaǵym jiberýge múmkindik beriledi.
- Jol berilgen buzýshylyqtar týraly habarlamalar Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Quqyqtyq statısıka jáne arnaıy esepke alý jónindegi komıtetiniń aýmaqtyq Departamentterine dereý joldanady.
- Budan basqa, kásipker qosymshany paıdalana otyryp, tekserýdiń tirkeý nómirin engizý arqyly tekserýdiń tirkelgen - tirkelmegenin bile alady.
Sonymen qatar, qosymshada «suraq-jaýap» órisi jáne kásipker onlaın suraq qoıa alatyn chatta bar.
Al bunyń barlyǵy qosymshamen onlaın rejım júzege asyrylady.