«Ulttyq qor – balalarǵa»

Aıtyldy. Jasaldy.

Memleket basshysy QasymJomart Toqaev ótken jylǵy qyrkúıektegi Joldaýynda «Ulttyq qor – balalarǵa» atty jańa baǵdarlama ázirleýdi úkimetke tapsyrǵan edi. Atalmysh baǵdarlama boıynsha 18 jasqa tolǵanǵa deıin árbir qazaqstandyq balanyń arnaıy shotyna Ulttyq qordan aqsha jınalýy tıis.

«Biz Ata Zańymyzda jer men tabıǵı resýrstar halyqtyń menshigi degen basty qaǵıdatty bekittik. Bul – qur sóz emes. Bul – barlyq reformanyń arqaýy. Árbir otbasy elimiz paıdalanyp jatqan ulttyq baılyqtyń ıgiligin kórýi kerek. Sondyqtan men jarıalaǵan Balalar jylynyń aıasynda «Ulttyq qor – balalarǵa» atty múlde jańa baǵdarlamany júzege asyrý óte mańyzdy dep sanaımyn. Ulttyq qordyń jyl saıynǵy ınvestısıalyq tabysynyń 50 paıyzyn balalardyń arnaýly jınaqtaýshy esepshotyna aýdarýdy usynamyn. Qarjy ár bala 18 jasqa tolǵanǵa deıin aýdarylyp turady, ony merziminen buryn esepshottan shyǵaryp alýǵa bolmaıdy. Jınaqtalǵan qarjy balalar kámelet jasyna tolǵannan keıin olardyń baspana nemese bilim alýyna jumsalatyn bolady», – degen bolatyn Memleket basshysy óz Joldaýynda. Qarjy mınıstrliginiń baspasóz qyzmeti Prezıdent tapsyrmasy boıynsha múddeli memlekettik organdarmen birlesip, 2024 jyldan bastap «Ulttyq qor – balalarǵa» jobasyn iske qosýdyń negizgi tásilderin ázirlegenin habarlady. Jospar boıynsha Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń jartysy jyl saıyn 18 jasqa deıingi barlyq jastaǵy balalar arasynda bólinedi. 18 jasqa deıingi balanyń jınaqtalýynyń boljamdy somasy shamamen 3,5 myń AQSH dollaryn quraýy múmkin. Degenmen, Qarjy mınıstrligi bul soma ekonomıkalyq ózgeristerge baılanysty túzetilýi múmkin ekenin eskertedi.

 BAǴDARLAMA QALAI İSKE ASADY?

Qarjy mınıstrliginiń habarlaýynsha, jobany kelesideı mehanızmmen júzege asyrý josparlanǵan:

1. Shottar «Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory» AQ-da (ENPF) Ádilet mınıstrliginiń jeke tulǵalarynyń derekqory negizinde avtomatty túrde ashylatyn bolady. Iaǵnı zeınetaqy qorynda ár balaǵa shot avtomatty túrde ashylady.


2. Jyl saıyn qańtar aıynda jobaǵa qatysqan sátten bastap 18 jasqa tolǵanǵa deıin «Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory» AQ-daǵy balalardyń shottaryna shartty túrde qarajat esepteletin bolady. Mysaly, eger bala joba bastalǵan kezde 5 jasta bolsa, oǵan jyl saıyn 13 jyl ishinde, ıaǵnı kámeletke tolǵanǵa deıin Ulttyq qordyń ınvestısıalyq tabysynyń bir bóligi esepteledi.


3. Jobaǵa Qazaqstan Respýblıkasynyń azamattyǵy bar balalar qatysady.


4. Eger 18 jasqa deıingi bala elden ketip, ózge eldiń azamattyǵyn alsa, onda shotyndaǵy aqshany alýǵa quqyǵy joıylady. Qarajat barlyq balalar arasynda qaıta bólinedi. Bala elden 18 jasqa deıin azamattyǵy aýyspaı ketken jaǵdaıda tólemderdi alýǵa quqyǵy saqtalady.


5. Shot qarajaty salyq salýdan bosatylady. 18 jasqa tolǵan kezde shottaǵy aqsha AQSH dollarymen beriledi. İs júzinde 18 jasqa tolǵanǵa deıin aqsha Ulttyq qorda qalady jáne qarjy quraldaryna ınvestısıalanady.


6. 18 jasqa tolǵan kezde qarajat balanyń menshigi bolady, ol qarajatty qalaı paıdalaný kerektigin óz betinshe sheshýi kerek (bilim alýǵa nemese turǵyn úı jaǵdaıyn jaqsartýǵa). Shottaǵy qarajatty sheteldik oqý ornynyń oqý aqysyn tóleý úshin paıdalanýǵa bolady. Óz kezeginde turǵyn úı satyp alý úshin qarajatty paıdalaný tek Qazaqstan aýmaǵynda ǵana ruqsat etiledi. Osy qarajatqa satyp alynǵan turǵyn úıdi qaıta satý boıynsha shekteýler bolmaıdy.


7. Qarajatty maqsatty paıdalaný úshin «Biryńǵaı jınaqtaýshy zeınetaqy qory» AQ ózara is-qımyl jasaıtyn ýákiletti operatorlardy («Otbasy bank» AQ, ekinshi deńgeıdegi bankter) anyqtaý usynylady.


8. 18 jasqa tolǵannan keıin shottaǵy qarajat 5-10 jyl boıy saqtalady. Eger qarajat osy ýaqyt aralyǵynda jumsalmasa, 5-10 jyl ishinde shottaǵy qarajatty zeınetaqy shotyna aýdarý usynylady.


9. Sondaı-aq, azamattyq zańnamaǵa sáıkes is júzinde jınaqtalǵan qarajatty muragerlik boıynsha berý múmkindigi kózdeledi.


10. Bala áreketke qabiletsiz bolǵan jaǵdaıda, ata-analarǵa (zańdy ókilderge) QR zańnamasynda belgilengen tártippen qarajatty paıdalanýǵa quqyq berý josparlanýda. Qarjy mınıstrliginiń málimetinshe, jobany iske asyrý úshin osy jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń zańnamasyna jáne tıisti normatıvtik quqyqtyq aktilerge túzetýler qabyldaý josparlanǵan.

Ázirlegen Dosbol ATAJAN