2022 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda ekonomıka 3,4%-ǵa ósti.
Ulttyq banktiń Aqsha-kredıt saıasaty komıteti bazalyq mólsherlemeni +/– 1,0 p.t. paıyzdyq dálizimen jyldyq 14,5% deńgeıinde belgileý týraly sheshim qabyldady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
«Tıisinshe, ótimdilikti usyný jónindegi turaqty qoljetimdi operasıalar boıynsha mólsherleme 15,5%, al ótimdilikti alý jónindegi turaqty qoljetimdi operasıalar boıynsha mólsherleme 13,5% bolady», - delingen Ulttyq banktiń baspasóz qyzmetiniń habarlamasynda.
Qarjylyq uıymnyń málimetinshe, naqty ınflásıa ınflásıalyq kútýlerdiń jedeldeýi aıasynda boljamdy kórsetkishten edáýir asyp tústi. Tutynýshylyq baǵalardyń ornyqty quramdas bólikteri, sol sıaqty baǵanyń jalpy deńgeıi ósip keledi. Bıylǵy mamyrda jáne maýsymda qalyptasqan ınflásıa sharyqtaý sheginen ótpegenin kórsetedi.
Joǵary ınflásıalyq kútýler proınflásıalyq qysymdy kúsheıtýde. Ulttyq banktiń baǵalaýyna sáıkes, 2022 jyldyń qorytyndysy boıynsha ınflásıa burynǵy boljamnan asyp túsedi. Jańa kútpegen ózgerister oryn almaǵan jaǵdaıda ınflásıanyń jyldyq ósýi 2023 jyldyń birinshi toqsanyna deıin jalǵasyp, odan ári baıaýlaıdy.
Bul sheshim 2023 jyly ınflásıalyq prosester men kútýlerdi turaqtandyryp, baıaýlatýǵa jáne ınflásıany orta merzimdi perspektıvada nysanaly kórsetkishke jaqyndatýǵa baǵyttalǵan. Qalyptasqan ınflásıalyq prosesterdiń ornyqtylyǵy, suranysty fıskaldyq yntalandyrý jáne syrtqy proınflásıalyq ahýal halyqtyń qarajat jınaqtaý nıetin yntalandyrý úshin uzaq ýaqyt boıy bazalyq mólsherlemeni qazirgi deńgeıde ustap turýdy talap etedi, bul kelesi jyl ishinde ınflásıaǵa birtindep áser etetin bolady.
2022 jylǵy maýsymda jyldyq ınflásıa 14,5%-ǵa deıin jedeldedi. Barlyq quramdas bólikter boıynsha baǵa ósip keledi – azyq-túlik taýarlary (19,2%), azyq-túlikke jatpaıtyn taýarlar (13,2%) jáne aqyly qyzmetter (9,2%). Bul jetkizý tizbegindegi irkilisterge, syrtqy ınflásıalyq qysymnyń kúsheıýine baılanysty shyǵasylar ınflásıasynyń ósýi, sondaı-aq fıskaldyq yntalandyrýdan qoldaý tapqan joǵary suranys pen teńge baǵamynyń álsireýinen týyndap otyr.
Bazalyq ınflásıa jalpy ınflásıadan ozyp, baǵanyń ornyqty ósý faktorlarynyń basymdyǵyn kórsete otyryp, qaıtadan údeı bastady. Inflásıalyq kútýler de údegenin kórsetti – 2022 jylǵy maýsymda kútiletin ınflásıanyń medıanalyq baǵasy bir jyl ishinde 14,9%-ǵa deıin (mamyrda – 13,8%) ósti.
Mamyr-maýsymda naqty ınflásıanyń jáne ınflásıalyq kútýlerdiń neǵurlym joǵary deńgeıde qalyptasýyn eskere otyryp, Ulttyq bank 2022 jyly jyldyq ınflásıanyń buryn aıtylǵan 13-15% boljamynyń joǵarǵy sheginen de joǵary jedeldeýin kútedi. Jańa baǵalaý kelesi boljamdy raýnd aıasynda júrgiziledi.
2022 jyldyń birinshi jartyjyldyǵynda ekonomıka 3,4%-ǵa ósti, bul jalpy Ulttyq banktiń boljamdaryna 2022 jyldyń sońyna deıin 2,8-3,8% deńgeıinde sáıkes keledi. Ekonomıkanyń barlyq negizgi salalary ósýde, biraq keıbir salalarda irkilis bar. Máselen, Qashaǵan ken ornyndaǵy jóndeý jumystaryna baılanysty taý-ken ónerkásibiniń ósimi baıaýlady. Sonymen birge, ınflásıalyq prosesterdiń jedeldeýine qaramastan, saýda kórsetkishteri turaqty suranysty kórsetedi. Jıyntyq suranys jyldyq ósýi jedeldegen jáne maýsymda 18,7%-dy quraǵan eleýli memlekettik shyǵystarmen yntalandyrylýda. Bul mańyzdy proınflásıalyq faktor sanalady jáne monetarlyq jaǵdaılardy tıisinshe retteýdi talap etedi.
Álemdik ekonomıkanyń ósýi boıynsha boljam tómendeý jaǵyna qaraı qaıta qaraldy. Dúnıejúzilik bank 2022 jyly jahandyq ekonomıkanyń boljamdy ósimin 4,1%-dan 2,9%-ǵa deıin tómendetti. Qazaqstannyń saýda áriptesi sanalatyn elder boıynsha ósý boljamy da: Reseı boıynsha 2,4%-dan mınýs 8,9%-ǵa deıin, EO boıynsha 4,2%-dan 2,5%-ǵa deıin, Qytaı boıynsha 5,1%-dan 4,3%-ǵa deıin tómendedi. Geosaıası qaqtyǵys, Qytaıdaǵy karantınniń yqtımal kúsheıýi, jetkizilim tizbegindegi irkilisterdiń saldarynan álemdik ekonomıkada álsiz damý táýekeli saqtalyp otyr.
2022 jylǵy shildeniń basynda oryn alǵan biraz qysymnan keıin munaı baǵasynyń ósýi qaıta qalpyna keldi. AQSH dollarynyń eń joǵary mánderden birshama álsireýi jáne munaı qorynyń shekteýli bolýy munaı baǵasyn ustap tur. EIA baǵalaýyna sáıkes, álemdik ekonomıkanyń ósý perspektıvalarynyń nasharlaýyn eskere otyryp, 2022 jyldyń 3-toqsanynda Brent baǵasy orta eseppen 104 AQSH dollaryn, jyl sońyna qaraı – barreline 95 AQSH dollaryn, 2023 jyly – barreline 90 dollardan joǵary kórsetkishti quraıdy.
Álemde joǵary ınflásıalyq ahýal saqtalyp, syrtqy monetarlyq jaǵdaılar kúsheıe bastady. FAO azyq-túlik baǵalarynyń ındeksi maýsymda, negizinen, ósimdik maılary, dándi daqyldar men qant esebinen 2,3%-ǵa tómendedi, biraq áli de ótken jylǵy kórsetkishten 23,1%-ǵa joǵary shyǵyp, tarıhı eń joǵary kórsetkishterge jýyqtady.
2022 jylǵy maýsymda energıa tasymaldaýshylar men azyq-túlik baǵasynyń ósýine baılanysty AQSH pen EO-daǵy jyldyq ınflásıa, tıisinshe, 9,1% jáne 9,6% bolyp, tarıhı eń joǵary kórsetkishterge jetti. Joǵary ınflásıalyq qysym jaǵdaıynda AQSH FRJ 2022 jylǵy maýsymda mólsherlemeni jyldyq 1,5%-1,75%-ǵa deıin birden 0,75 p.t. (1994 jyldan bastap alǵash ret) kóterdi, endi bıyl jáne kelesi jyldary mólsherlemeni odan ári kóteretini týraly belgi bere bastady. Óz kezeginde, EOB 11 jyl ishinde alǵash ret paıyzdyq mólsherlemeni 0,5 p.t. arttyrdy. Retteýshi aldaǵy aılarda mólsherlemeniń odan ári ósý yqtımaldyǵy týraly da habarlady.
Bazalyq mólsherleme boıynsha kelesi sheshim jazǵy boljamdy raýndtyń jáne makroekonomıkalyq kórsetkishterdiń jańartylǵan boljamdy kórsetkishteriniń, syrtqy ortadaǵy jáne ishki ekonomıkadaǵy táýekelder teńgeriminiń qorytyndysy boıynsha qabyldanady. Ulttyq banki Aqsha-kredıt saıasaty komıtetiniń bazalyq mólsherleme boıynsha kezekti josparly sheshimi 2022 jyly 5 qyrkúıekte saǵat 14:00-de jarıalanady. Sol kúni Nur-Sultan ýaqytymen saǵat 16:00-de baspasóz brıfıńi ótkiziledi.