Jýyrda Taıvan elinde tarıhta alǵash ret Halyqaralyq Olımpıadalyq komıtettiń uıymdastyrýymen sheberler arasynda dzúdodan ótken Búkilálemdik jazǵy oıyndarynda qoladan medal taqqan almatylyq Dastan Zınalıev – memlekettik qyzmetshi. Al memlekettik qyzmette júrip te úlken sporttyń olımpin baǵyndyryp kele jatqan bilekti, júrekti azamattar qazir neken-saıaq.
Biz búgin kúresten eki dúrkin álem chempıony, birneshe márte qola jáne kúmis júldeger, 16 jyldan astam ýaqyttan beri memlekettik qyzmette júrgen Almaty qalalyq Josparlaý jáne ýrbanıstıka basqarmasynyń bólim basshysy Dastan Arapuly týraly az-kem aıtatyn bolamyz.
Ótkenge sál sheginis. Dastan muǵalimder otbasynda dúnıege kelgen. Ákesi Zınalı ulynyń keýdesindegi sáýleni erterek baıqap, ǵalym inisi Adam Mekebaev sekildi jazýshy bolǵanyn qalap, úıdegi jeke kitaphanasyndaǵy álem klasıkteriniń búkil shyǵarmasyn oqytty. Tórtinshi synyptan bastap aýyldaǵy mýzyka úıirmesine de berdi. Biraq alǵyr da zerek kishkentaı Dastan eki jylda búkil notany jattaǵanmen, birde-bir mýzykalyq aspapty ıgere almapty. Sol jyldary mýzyka úıirmesiniń janynda ornalasqan sport mektebine qashyp kete beretin bolypty.
Ákesi ony altynshy synybynda Almatydaǵy jýrnalıs daıyndaıtyn eki mektepke oqýǵa túsiredi. Munda júrip te sportqa kóńili aýa berip, boks, kúres úıirmesinen tabyldy. Toǵyzynshyda oqyp júrgende aýylǵa oralyp, kúresti qaıta bastaıdy. Biraq toqyraý jyldary ol mektep jabylyp qalady. Degenmen, sportqa degen yqylasy artpasa kemimegen Dastan óz betinshe jattyǵýdy toqtatpaıdy. Naǵyz shynyqqan shaqqa qadam basqan stýdent kezinde erkin kúrestiń ataqty bapkeri dańqty balýan Haıdar Qarpyqovta, Ádilbek Serikbaevta jattyǵyp, sambodan sport sheberi dárejesine deıin jetti. Ákesi bilekti uldyń tańdaǵan jolyn túsinip, quptap, batasyn berip, bastamashyl bolyp, baýyry Dáýlettiń uıymdastyrýymen 2015 jyly KETE PRAID klýbyn ashty. Osy klýbtan dzúdo, sambo kúresinen álem, olımpıada jeńimpazdary shyqty.
Dastan Zınalıev jıyrma jasynda shańyraq kóterip, bala tárbıesi, otbasy qundylyǵyn dáripteý degen tirshilik terbelisinde qoǵamdyq jumystarmen de aınalysty, ekolog-volonter da boldy. Memlekettik qyzmetti de qatar ustap júrgen sátinde arada jıyrma jyldan asa ýaqyt úzilis bolyp qalǵany bar. Biraq sportqa degen mahabbaty sonsha jyl júreginiń túbinde qundaqtaýly jatqan bolatyn. Sol ynta-yqylas Dastan Zınalıevti boz kilemge qaıtadan jetelep ákeldi. Endi, mine, úsh jyldan beri elimizdiń Kók baıraǵyn álemdik dodalarda jelbiretip júr.
Dzúdo, sambo, qazaq kúresi, erkin kúresten respýblıkalyq týrnırlerdiń, Reseı, Bolgarıa, Gresıa, Horvatıa, Tájikstanda ótken Álem chempıonattarynyń birneshe dúrkin jeńimpazy jáne júldegeri. Onyń júlde qory Túıe balýan, jaýyngerlik kúresten, greplıng kúresinen, jıý-jıtsýdan da tolyqqan.
Al bıylǵy mamyrda Taıvanda qol jetkizgen aıtýly júldesi Dastan Zınalıevtiń naǵyz kúresker sportshy ekendiginiń taǵy bir dáleli. Búgingi kúni dál osylaı sheberler (ardager) arasynda kúresip júrgen sportshylardyń ishinde memlekettik qyzmetpen qatar qyryqtan asqanda erler arasynan Álem chempıony, birneshe ret fınalǵa shyǵyp júldeger bolǵany kemde-kem.
"Dastan Zınalıev basqarmanyń jer-óndiristik bólimine jetekshilik etedi. Halyqpen, áleýmetpen tikeleı baılanysta jumys isteıtin eń kúrdeli sala. Megapolıstiń jer ýchaskelerin berý nemese nysanaly maqsatyn ózgertý turǵysyndaǵy máselelerdi sheshýmen aınalysady. Kúnine 40–50 ótinishti qaraýyna týra keledi. Ózi sporttyń adamy bolǵandyqtan ba, asa ustamdy, dıplomat, úlken-kishimen de til tabysa ketedi. Qazir jumysymyzdyń bári sıfrlandyrýǵa kóshkenimen, máseleniń mán-jaıyn kózbe-kóz júzdese otyryp bilgisi keletin turǵyndar da bar. Jasyratyny joq, keıde jáı kelmeı, minez kórsete keletini de joq emes. Sondaı sátterde Dastan Arapulynyń bárin baısaldy qarsy alyp, sabasyna túsirip, mán-jaıdy sabyrmen túsindirip, máselesin oń sheship, shyǵaryp salyp turǵanyn talaı kórgenbiz. Sporttyń minezdi de tárbıeleıtini ras-aý", - deıdi Almaty qalalyq Josparlaý jáne ýrbanıstıka basqarmasynyń bas mamany Talǵat Abdýallıev.
"Dastan ekeýmiz bir aýyldanbyz. Ony sportpen egiz týǵan desem, qatelespespin. Bala kúninen alǵyr, epti, shıraq bolatyn. Almatyda da boz kilemde qaıta toǵystyq. Memlekettik qyzmette júrse de, aptasyna úsh márte jattyǵýǵa kelip turady. Boz kilemde onyń ekinshi tynysy ashylatynyn sezemin. Janyp ketedi. Únemi jaıdary júredi. Talapshyl. Temirdeı tártiptiń, bir sózdiń adamy. Onyń tilekshi kóńilin jasqy túsinetin jastar únemi aınalasynda úıirilip júredi. Boldym, toldym demeıdi, jastarmen áli kúnge birge jattyǵyp, jol kórsetip, bilgenimen bólisip otyrady", - deıdi dzúdodan Ardagerler arasyndaǵy álem chempıony Nasreddın Aıtymov.
Otbasyndaǵy, áýlettegi bedeline birge júrgen biz kýá. Eki salany aqsatpaı qatar alyp júrgen qazaqtyń júrekti osyndaı jigitteri qoǵamǵa sózsiz kerek dep oılaımyn.
"Maǵan Dastan Arapulynyń eńbekqorlyǵy, altyn ýaqytyn utymdy paıdalana biletin qasıeti unaıdy. Jastardyń sanasyna jigittiń jaýy jalqaýlyq ekenin únemi quıyp otyrady. Óte tamasha adam. Bilikti trener. Boz kilemde birge jattyǵamyz. Ózin úlkenmen de, kishimen de teń ustaıtyny kópke úlgi bolarlyq, - dedi dzúdodan Paralımpıada oıyndarynyń kúmis júldegeri Dáýlet Temirjan.
Uıymdastyrýshylyq qabileti óte zor. Aınalasyna sportty súıetin jasóspirimder turmaq, óziniń qatarlastary da toptasa qalatynyna tańdanamyn, óte kópshil adam. Shákirtteri arasynan Álem jáne Olımpıada chempıondary kóptep shyqsa degen asqaq armany da bar. Ol muratyna jetetini de anyq. Men memlekettik qyzmette júrse de júrek qalaýynan alystaı almaǵan shyn kúresker osyndaı sportshy azamatpen birge júrgenimdi maqtan etemin.