Teńdessiz sulý tabıǵaty men ózindik biregeı mádenıeti kóziqaraqty jurtty tánti etpeı qoımaıtyn qazaq jeri – týrızm úshin taptyrmas meken. Baǵasyn bilgen adamǵa tamasha áser, keremet kóńil kúı syılaıtyn tarıhı-mádenı qundylyǵy zor nysandar bizde jetip-artylady. Týrızmniń damýyna qýatty serpin beretin bul jaǵdaı elimizdiń álemdik deńgeıdegi týrısik naryqqa shyǵýyna jol ashary anyq.
Áleýmettik mańyzynan bólek, ekonomıkalyq jaǵynan da asa tıimdi bul salany damytý máselesine Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev ta únemi nazar aýdartyp júr. Taıaýdaǵy Joldaýynda el taǵdyry úshin aıryqsha mańyzy bar jobalardy júzege asyrý týraly sóz qozǵaı kele, Prezıdent elimizdiń týrısik áleýetin tıimdi paıdalaný kerektigin basa aıtty. Ol sondaı-aq serpindi jobalar qatarynda bolýǵa tıis osynaý mańyzdy salada, ókinishke qaraı, jumys durys atqarylmaı jatqanyn, elimiz basqa memlekettermen salystyrǵanda artta qalyp qoıǵanyn málimdedi.
Al ekonomıkanyń lokomatıvi bolar áleýetke ıe salanyń kenjelep damyp, turalap turǵanyna ne sebep? Otandastarymyz demalýǵa nege jappaı shet elderge aǵylady? İshki týrızmge qyzyǵýshylyqtyń tómen bolýy neden?..
Elimizdegi týrısik operatorlar Asosıasıasynyń málimetinshe, bıyl jazda shetelge saıahatqa joldama satyp alǵandar sany byltyrǵymen salystyrǵanda eki ese ósken. Mamandar muny vızasyz kirýge bolatyn memleketter qatary kóbeıgenimen jáne jańa baǵyttar, tike reıster ashylǵanymen túsindiredi. Eger otandastarymyz byltyr tike reıspen 12 elge bara alǵan bolsa, bıyl olardyń da sany eki esege artqan.
Qazaqstan týrısik asosıasıasynyń dırektory Rashıda Shaıkenovanyń aıtýynsha, týrısik baǵytty tańdaýdaǵy negizgi faktordyń biri – onyń baǵasy. Buǵan deıin qoljetimdi baǵyttyń kósh basynda Túrkıa turǵan jáne azyn-aýlaq aqshamen-aq túrik elinde qydyryp, teńiz jaǵajaılarynda tynyǵyp qaıtý qıynǵa túspegen. Alaıda lırdiń qunsyzdanýyna baılanysty, búginde Túrkıa ekinshi orynǵa ysyrylǵan. Qazaqstandyq týrıserdi qazir kóbirek qyzyqtyratyny – Dýbaı, Egıpet, Taıland, Grýzıa, Ázerbaıjan, Chernogorıa kórinedi.
Al ishki týrızmge qatysty jaǵdaı áldeqaıda kúrdeli. Elimizde áldebir demalys ornyn nemese týrısik nysandy arnaıy tańdap, týrısik maqsatta uzaq merzimge sapar shegetinder neken-saıaq. El aýmaǵyndaǵy barys-kelistiń deni adamdardyń basqa aımaqtaǵy týǵan-týysyna, dos-jaranyna qydyryp qaıtýy, emdeý-saýyqtyrý mekemelerine barýy, iskerlik jáne kásibı maqsattaǵy sapary, qasıetti oryndardy zıarat etýi túrinde bolyp keledi eken. Sondaı-aq senbi-jeksenbi kúnderi uıymdastyrylatyn 1-2 kúndik týrmen turǵylyqty jerine jaqyn tarıhı-mádenı nysandarǵa, kórikti jerlerge saıahattaıtyndar da bar. Mundaı nysandar qataryna ataqty Kólsaı kóli, Besshatyr qorǵany, Sharyn shatqaly, Tamǵaly-Tas, Aıǵaı qum, Túrgen sarqyramasy baǵytyn qosýǵa bolady. Al jurttyń demalýǵa neǵurlym kóbirek jáne uzaq merzimge baratyn jeri – Alakól, Balqash, Býrabaı jáne Kaspıı jaǵalaýy.
İshki týrızmniń túıtkildi tustaryn jurttar áleýmettik jelide, baspasóz betinde jıi aıtyp ta, jazyp ta júr. Neǵurlym kóbirek sóz bolatyny – baǵanyń kórsetiler qyzmet sapasyna saı emestigi. Munyń syrtynda jol qatynasy ınfrastrýktýrasynyń damymaǵandyǵy, servıs pen logıstıka deńgeıiniń tómendigi, týrıserge usynylar azyq-túlik sapasynyń nasharlyǵy, assortıment jetimsizdigi, týrısik nysandardaǵy qaýipsizdikti qamtamasyz etý deńgeıiniń syn kótermeýi, bilikti mamandardyń azdyǵy, týrısik áleýetti aımaqtyq jáne álemdik deńgeıde kóterýge qatysty qareketsizdik taǵy bar.
Jalpy, otandastarymyzdyń kópshiligi el aýmaǵyndaǵy týrızmniń qymbatqa túsetinine shaǵynyp, baǵany arzandatýdy suraıdy. Al atalǵan qyzmetti usynýshylar bolsa ol múmkin emestigin, kez kelgen bıznes sıaqty, týrızm de rentabeldi bolýǵa tıis ekenin aıtady. Kásipkerlerdiń pikirinshe, týrısik qyzmetten qazir aıtarlyqtaı kiris joq. Oǵan teńgeniń qunsyzdanýy, komýnaldyq qyzmet, elektr energıasy, sýmen jabdyqtaý baǵasynyń ósýi de sebep bolýda. Osynyń bári, aınalyp kelgende, otandyq týrızmdi barynsha damytýǵa kedergi bolyp turǵany anyq.
Degenmen, dátke qýat, kóńilge shýaq uıalatatyn jaıttar da joq emes. Mysaly, bizde el aýmaǵyndaǵy demalys oryndaryna ata-anasymen baratyn balalardyń tegin ushýyna múmkindik beretin baǵdarlama bar. Sondaı-aq mınıstrlik tarapynan Ulytaý, Abaı oblystary men basqa da birqatar baǵyttardy damytý maqsatynda elimizde týrıserge jumsaǵan aqshasynyń 20 paıyzyn qaıtaryp beretin keshbek júıesin engizý qarastyrylýda.
Munyń syrtynda Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń Týrızm jáne sport mınıstrligi bolyp qaıta qurylýy da týrızmdi elimizdiń ekonomıkalyq damýynyń basym baǵytyna aınaldyrý maqsatynan týyndaǵanyna sengimiz keledi.
Tegı: Joldaý, týrızm, ınfrastrýktýra