Almatyda týberkýlez boı̆ynsha epıdemıologıalyq jaǵdaı̆ turaqty. Bul týraly tolyǵyraq Dúnıejúzilik týberkýlezben kúres kúnine oraı̆ uı̆ymdastyrylǵan aı̆lyqtyń bastalýyna arnalǵan Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetiniń baspasóz konferensıasynda Almaty qalasy «Ftızıopýlmonologıa ortalyǵynyń» monıtorıń jáne baǵalaý ortalyǵynyń jetekshisi Sáýlesh Áýezova málimdedi, dep habarlaıdy aqshamnews.kz
Sońǵy 10 jylda qalada týberkýlezge shaldyǵý kórsetkishi 60,5%-ǵa, al ólim-jitim deńgeı̆i 82,7%-ǵa tómendegen. 2024 jyly syrqattanýshylyq ótken jylmen salystyrǵanda 2,7%-ǵa, al ólim-jitim 10%-ǵa azaı̆dy.
«Jyl saı̆yn qalada 484-ten aspaı̆tyn jańa týberkýlez jaǵdaı̆y tirkeledi. Aýrý juqtyrǵandardyń 30%-dan astamy qaýip tobyndaǵy adamdar – qant dıabeti, ókpeniń sozylmaly aýrýlary bar naýqastar, uzaq merzimdi gormonaldy terapıa qabyldaı̆tyndar, AITV juqtyrǵandar, sondaı̆-aq alkogól men esirtkige táýeldi azamattar. Sonymen qatar, naýqastardyń shamamen 8%-yn belgili bir turǵylyqty jeri joq adamdar quraı̆dy», – dep atap ótti Sáýlesh Áýezova.
Dıagnostıka men emdeýge kelsek, Almatyda ozyq tehnologıalar qoldanylady. Qalalyq zerthanada týberkýlezdi nebári 1,5–2 saǵat ishinde anyqtaýǵa múmkindik beretin zamanaýı jabdyqtar bar. Sondaı̆-aq, Xpert MTB/XDR apparattary ornatylǵan joǵary tehnologıalyq zerthanalar jumys isteı̆di, olar týberkýlezge qarsy preparattarǵa tózimdilikti 90 mınýt ishinde anyqtaı̆ alady. Úsh qalalyq emhanada G-Xpert PTR apparattary jumys isteı̆di, bul molekýlalyq-genetıkalyq dıagnostıkamen qamtýdy 32,2%-ǵa arttyrdy.
Jańa preparattardy engizý esebinen dárige tózimdi týberkýlezdi emdeý uzaqtyǵy 18–24 aı̆dan 6–9 aı̆ǵa deı̆in qysqardy. Sonymen qatar, Almatyda BPaLM rejımi boı̆ynsha «Pretomanıd» preparaty qoldanylatyn pılottyq jobalar jalǵasýda. Qazirgi tańda 91 naýqas osy baǵdarlama aıasynda em qabyldaýda, olardyń 48-i terapıany sátti aıaqtady.
Áleýmettik qoldaý men aldyn alýǵa erekshe kóńil bólinýde. 2024 jyly ambýlatorıalyq em qabyldaı̆tyn 963 pasıentke 197,8 mln teńge kóleminde kómek kórsetildi. Sonymen qatar, pasıentterdiń 57%-y dári-dármekterdi qashyqtan, beı̆nebaqylaý arqyly alady. Áı̆elder men balalarǵa, qarttar men qozǵalysy shekteýli pasıentterge arnalǵan arnaı̆y mobıldi toptar dári-dármekterdi úı̆lerine jetkizedi.
«2023 jyldan bastap qala ákimdigi týberkýlezge qarsy is-sharalardy júzege asyrýǵa qatysatyn úkimettik emes uı̆ymdarǵa memlekettik áleýmettik tapsyrys bóle bastady», – dedi S. Áýezova.
Profılaktıka sharalaryna da basymdyq berilýde. Jyl saı̆yn 600 myńnan astam eresek adam men 116 myń bala skrınıngten ótedi. 2024 jyly aldyn alý emimen qamtý deńgeı̆i eresekter arasynda 96,6%-dy, balalar arasynda 94,3%-dy qurady.
Medısınalyq kómektiń sapasyn baqylaý jáne dárigerlerdiń biliktiligin arttyrý baǵytynda da jumystar jalǵasýda. 2024 jyly medısınalyq uı̆ymdarǵa 188 monıtorıń júrgizilip, 2100-den astam dáriger týberkýlezdi dıagnostıkalaý men emdeý ádisteri boı̆ynsha oqýdan ótti. Sondaı̆-aq, qala «Zero TB cities» jahandyq bastamasy men «Qazaqstanda týberkýlezge toqtaý» ulttyq baǵdarlamasy aıasynda halyqaralyq uı̆ymdarmen tyǵyz yntymaqtastyq ornatýda.
«Týberkýlezben kúreske úles qosyp júrgen barsha azamattarǵa, onyń ishinde halyqty aqparattandyrýda belsendi ról atqaratyn BAQ ókilderine alǵysymyzdy bildiremiz», – dep atap ótti Sáýlesh Áýezova.
Sóziniń sońynda sarapshy qala turǵyndaryn «Iá! Biz týberkýlezdi jeńe alamyz: mindettenemiz, qarjy salamyz, áreket etemiz» uranymen ótetin aı̆lyq aıasyndaǵy is-sharalarǵa belsendi qatysýǵa shaqyrdy.