Adamzat balasy úshin ózekti taqyryptar talqylandy.
Álem elderiniń nazary Nú-Iork qalasyna aýdy. BUU Bas Assambleıasynyń joǵary aptalyǵy álemniń memleket jáne úkimet basshylaryn jınap, adamzat balasy úshin ózekti bolǵan saıası-ekonomıkalyq, áleýmettik jáne ekologıalyq taqyryptardy talqylady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
76-sessıanyń aptalyǵy birneshe ereksheligimen este qaldy. Eń aldymen bıylǵy jıynnyń gıbrıd formatynda ótkendigin aıtý kerek, ıaǵnı uıymǵa múshe 193 memlekettiń 100-den astamy Nú-Iorkke kelip, shtab páterde bas qosty. Al qalǵan memleket ókilderi pandemıaǵa baılanysty onlaın formatynda qatysýdy uıǵardy. Taqyryptarǵa keler bolsaq, álemniń basty talqylaý alańynda birqatar ózekti, túıtkildi máseleler kóterildi. Solardyń ishinde kovıd pandemıasymen kúres, jahandyq qaýipsizdik pen turaqtylyqty qamtamasyz etý, klımattyń ózgerýi jáne Aýǵanstandaǵy jaǵdaıǵa kóńil bólý kún tártibindegi negizgi taqyryptar boldy. Jıynnyń ashylýynda sóz alǵan Bas Hatshy Antonıý Gýtterısh atalmysh máselelerdi sheshý úshin uıymǵa múshe elderdiń ortaq kúsh-jigeri qajet dep málimdedi.
«Qazirgi qıyn qystaý ýaqytta memleketter arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń bolmaýy meni qynjyltady. Bizdiń serpilis jasap, áreket etetin ýaqytymyz jetti. Túrli elderdegi tóńkerister, saıası tartystar men klımattyń ózgerýi, adam quqyqtarynyń taptalýy syndy kóptegen problemalar bar. Jáne olar adamnyń qolymen jasaldy. Demek ony sheshý de qolymyzdan keledi degen sóz. Sonymen qatar pandemıa ýaqytynda damyǵan memleketterdiń basym bóligi vaksınalanyp úlgergenimen, afrıkalyqtardyń 90 prosenti ekpeniń birinshi dozasyn da ala almaı otyr», - dedi BUU bas hatshysy Antonıý Gýterrısh.
Osy oraıda memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev óziniń beıneúndeýinde kovıd pandemıasynyń adam ómirine ákelgen zardabyn aıtyp, otandyq Kaz-Vak ekpesin álem elderimen bólisýge daıyn ekendigin jetkizdi. Sondaı-aq ózge de birqatar problemalardy sheshýdiń tyń-tetikterin usyndy. Máselen Prezıdent klımat daǵdarysy men Aýǵanstandaǵy gýmanıtarlyq jaǵdaıǵa toqtalyp, eshbir qıyndyqqa qaramastan Aýǵan halqyna qoldaý kórsetý kerek dedi. Sonyń aıqyn dáleli BUU Qaýipsizdik Keńesiniń Almaty qalasynda arnaıy hab qurý bastamasy ekeni belgili.
«Biz BUU Qaýipsizdik Keńesiniń Aýǵanstandaǵy jaǵdaıdy kelisimshart júrgizý arqyly sheshý kerek degen pozısıasyn qoldaımyz. Osylaı ǵana túrli qundylyqtardyń, dinderdiń, adamdardyń násilderdiń bir elde beıbit ómir súrýi múmkin bolady. Qazirgi jaǵdaıda saıası sebepterge bola nemese jeke sebepterge bola Aýǵan halqyn tastap ketýge bolmaıdy», - dedi Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev.
Sonymen qatar, elimizdiń SİM M.Tileýberdi bastaǵan Qazaqstandyq delegasıa Bas Assambleıanyń jumysyna qatysyp, birqatar kelissózder júrgizdi. Olardyń qatarynda AQSH-tyń memlekettik Hatshysymen jáne Ortalyq Azıa elderiniń qatysýymen ótken mınıstrlik kezdesýdi jáne azyq-túlik júıeleri jónindegi jáne energetıka jónindegi samıtterdi atap ótýge bolady. Sonymen qatar bıylǵy sesıanyń ereksheligi sol, Qazaqstandyq taraptyń bastamasymen BUU shtab páterinde Semeı polıgonynyń jabylýyna arnalǵan arnaıy ekspozısıa ashyldy. Ondaǵy foto-kórmede Semeıdegi ıadrolyq synaqtardyń adamzat balasyna keltirgen qaterli zardaby men saldary anyq beınelendi.
«Bizge mundaı kórmeler kóptep qajet dep oılaımyn. Óıtkeni osyndaı sharalar arqyly ıadrolyq qarýdy testileýdiń adam balasyna jáne qorshaǵan ortaǵa keliteretin zıany týraly anyq kórýge bolady. Iadrolyq qarýdy testileý eshbir elde júrgizilmeýi kerek. Bizdiń basty messedj de osy. Al Qazaqstan óziniń tájirıbesi arqyly ózge elder úshin úlgi bolyp otyr», - dep aıtty BUU bas hatshysynyń jahandyq komýnıkasıalar jónindegi orynbasary Melıssa Flemıng.
«Bizdiń Prezıdentimizdiń bıologıalyq qaýipsizdik jónindegi halyqaralyq agenttik qurý týraly bastamasyn bizdiń áriptesterimiz jáne halyqaralyq uıymdar qoldaýda. Qazirgi tańda biz osy agenttiktiń bolashaqta jumys isteý konsepsıasyn daıyndaýdamyz. Qazirgi tańda ekspert deńgeıinde Jenevada jumys atqarýdamyz. Endi ony tolyqtyrǵannan keıin biz osy Nú-Iorktaǵy shtab páterge kelip taqylaıtyn bolamyz», - dep atady QR Premer-Mınıstriniń orynbasary-syrtqy ister mınıstri Muhtar Tileýberdi.
Jalpy, BUU jahandyq qaýipsizdiktiń garantyna aınalǵan jáne dúnıe júzindegi turaqtylyqty qamtamasyz etýge jaýapty biregeı legıtımdi halyqaralyq uıym ekendigin eskersek, álem jurtshylyǵy kovıd pandemıasynan bastap, qorshaǵan ortany saqtaýǵa deıingi ózekti máselelerdiń sheshýde batyl sheshimderdi kútetini anyq. Bastysy, «saýsaq birikpeı ıne ılikpeıtinin umytpaý kerek», - dedi uıymyń Bas Hatshysy A.Gýtterısh. Onyń aıtýynsha, adamzat balasyn qutqarý úshin áreket etetin ýaqyt jetti.