Mine, tamyljyǵan Tamyz aıy da (Súmbile) tabaldyryqtan attady. Qaısybir etnograftar aıdyń aty evreıdiń ejelgi «týmmýz» degen sózinen shyqqan dep joramaldap júr. Bul qısynsyz aıtylǵan ushqary, orynsyz pikir. Qazaqtar bul aıdy – «sarsha tamyz» degen. Tamyz – qazaqtyń tamyljý, maýjyraý, tynyshtyqqa shomý, eljireý degen sózinen shyqqan.
Keńinen toqtalar bolsaq, «sarsha» sary sózinen shyqqan. Syn esim. Osy mezgilde tóńirek shóbi qýrap, sarǵaıady, sary túske enedi. Jemis-jıdek, baqsha ónimderi túgelge jýyq ýyljyp pisedi. Tary men kúzdik bıdaı, kúrish pisedi. Aýa raıy da tamyljyp turady.
Aqyn tilimen sýrettegende tómendegideı bolyp shyǵady:
«Ýyljyp jemis-jıdegi,
Kókónis pisip úıdegi.
Aýlalar tolyp almaǵa,
Ańyzaq, aptap sıredi...».
Shildeniń qatty ystyǵynan keıin «sarsha» amaly ótti, ony aldyńǵy paıymda jazdyq. Úrker týdy. Alaı-dúleı daýyl turyp, jel soǵyp, jańbyr jaýdy. Adamǵa jaısyz bolǵanymen, malǵa jaıly jańbyr bul. Kún kúrkiredi, naızaǵaı oınady. Aspandy shańdy daýyl búrkedi (21 shilde, 2023), qansha aǵash syndy, avtokólikti basyp qalǵan oqıǵalar da oryn aldy...
Shildede týǵan jańa aı tip-tik bolyp salbyrap týdy. Kónekózderdiń aıtýy boıynsha, aıdyń bulaı týysy ózine jaıly, sharýaǵa jaısyz. Aptap ystyq almatylyqtardy ábden mezi etti. Endi birtindep jylylyq azaıa bermek. Aıdyń ortasynda aýa raıy salqyn tartyp, kúz nyshany biline bastaıdy. Tamyzda Tarazy týady, tań sýyıdy. Qyrkúıekte Súmbile týady, sý sýyıdy... Bul osymen jazdyń aptaby bitti degendi bildirmese kerek. Aspan deneleriniń bildirýi boıynsha, ystyq kúnder alda mol. Bıyl kúz qurǵaq ári shýaqty bolady degen boljam da joq emes.
Búgin grıgorıansha, tamyzdyń 3-i, aı kúntizbesi boıynsha, 16-sy, eskishe, tamyzdyń 2-si. Apta aıdyń basy men ortasyn qamtyp tur. Bul aýa raıynyń turaqsyzdyǵyn ańǵartsa kerek.
Qazaqy paıymnyń boljamyn sınoptıkter de joqqa shyǵaryp otyrǵan joq. Elimizdiń 14 oblysynda aldyn ala dabyldy eskertý jarıalandy. Shyǵys Qazaqstan, Qostanaı jáne Batys Qazaqstan oblyst arynda aýa raıy kenetten salqyndap, kún kúrkirep, naızaǵaı oınap, burshaq jaýýy múmkin. Sondaı-aq, Mańǵystaý men Qyzylorda aımaqtarynda kúnniń qyzýy arta túspek.