«Ulpan»—ómirde bolǵan, el shejiresiniń mazmuny negizinde jazǵan qazaq turmysynan habardar etetin tarıhı shyǵarma. Bekzat áıel bolmysyn tanytyp qana qoımaı, HİH ǵasyrda bolǵan el jaǵdaıynan kýáger etetin, qazaq dúnıetanymyn tutastaı qamtyǵan alyp týyndy.
Roman jazýshy Ǵabıt Mahmutuly Músirepovtiń shoqtyǵy bıik týyndylarynyń biri de biregeıi. Qazaq ádebıetine proza janry boıynsha serpin alyp kelgen qalamy ushty, oıy ushqyr zańǵar jazýshy. Avtor roman týrasynda: «Meniń oıymda Ulpan 40 jyl birge jasasyp júrdi. Men ol beıneni ár qyrynan kórsetýge tyrystym — oıy, sezimi, syrt sýreti, jas kezi, eseıgen kezi, minezi, meıirim t.t; Ulpan-meniń Mona Lızam, Djokondam», dep joǵary baǵa bergen.
El ana obrazyn asqan sheberlikpen oqyrman kókeıine jetkize bilgen asyl týyndy 28, 30, 31 shilde kúnderi «Ǵabıt Músirepov atyndaǵy Qazaq memlekettik akademıalyq balalar men jasóspirimder» teatrynyń sahnasynda qoıylym retinde tusaýkeseri ótti. Romannyń ereksheligi – bas keıipkerler arasyndaǵy oqıǵa tizbegimen qatar, qazaq aýylynyń júz jyldyq turmysy, ádet-ǵurpy, barymta, qalyńmal berip, qyz aıttyrý, baı men kedeı arasyndaǵy, el arasyndaǵy jer daýy, jesir daýy keń kólemde sóz bolýy. Atalǵan qubylystardy kórermen retinde men de spektáklden kezdestirdim. Alǵan emosıa men keshken kúıim tym bólek. Týra shyǵarmany oqyp otyrǵan sáttegideı Ulpan ómir súrgen qoǵam men keńistik, sol zaman kóz aldyma keldi. Saf taza, tunyq, móldir ónerdi sahnadan kóre aldym. Bala Ulpan, dana Ulpan, ana Ulpan, kósem Ulpan, abyz Ulpan obrazy tolyqtaı ashyldy dep senimmen aıta alamyn. Qoıylym 3,5 saǵatqa sozyldy. Bul men úshin ómirimdegi eń mańyzdy saǵattaı mardymdy ári maǵynaly ótken tez ýaqyt boldy. Eseneı men Ulpan arasyndaǵy baılanys, názik mahabbatty sahnaǵa shaqtap yqshamdy jetkize bilý, el turmysynyń jaǵdaıynan habardar etip, baı men kedeı arasyndaǵy baılanys, jer daýy, jesir daýynyń arajigin ajyratý, «qalyńmal», «ámeńgerlik» syndy salt túrleriniń ozyǵyn alǵa kórsetip, tozyǵynan tazartýda eńbek sińirgen Ulpan personajy tolyqtaı ashyldy. Qosalqy keıipkerler Músirep, Artyqbaı, Nesibeli, Emenaly, Shynar obrazdary da sahna tórinen kórinis tapty. Osy oraıda shyǵarmashylyq topqa, trýppaǵa, rejıser Gúlnáz Balpeısovaǵa úlken alǵys. Aıta ketetin jaıt, 7 maýsym kúni rejıser bastaǵan akterlyq quram men Músirepov teatrynyń ujymy Ǵ.Músirepovtiń mýzeı-úıinde qonaq boldy. Ǵabeń shyǵarmashylyǵymen mýzeı ekspozısıasymen, jazýshy qolynyń taby qalǵan jeke zattarymen tanys boldy.
Gúlnáz Balpeısova alǵan áseri týrasynda mýzeı paraqshasyna lebizin qaldyrdy: «Ǵabıt Músirepov mýzeıinde bolý men úshin úlen mártebe. Mýzeı-úıi asqan talǵammen jasalǵan. Jazýshy shyǵarmashylyǵyndaǵy men qoıǵaly jatqan «Ulpan» spektákli— meniń ekinshi týyndym, budan buryn «Qozy men Baıan» dúnıege keldi. Jumys prosesi barysynda jazýshy mýzeıimen tanysýdy qup kórdik. Alǵan áserimdi sózben aıtý jetkiliksiz. Sonymen qatar, mýzeı-úıinde shaǵyn kınoteatrdyń bolýy maǵan erekshe unady. Kelýshiler jazýshy tvorchestvosymen jaqyn tanysa alady...»
Bas keıipkerler Eseneı men Ulpan rólinde Áset Imanǵalı men Tolqyn Nurbekova óner kórsetti. Bul kórermen kútkendeı keremet amplýa bola bildi. Obraz ben ártis harakterıstıkasynyń úılesim tabýy jan qýantady. Rejıserdiń beıneli-plastıkalyq tili—mızansena ǵajap qoıyldy. Ulpannyń dúnıege Bijikendi alyp kelýi, Emenalynyń aýylǵa qysastyq jasap órt shyǵarýy, bıler arasynda kósem retinde Ulpannyń sóz sóıleýi áserli kórsetildi. Qoıylymǵa qazaqtyń tarıhı ánderimen birge shetel mýzykalaryn úılestire bilý de asqan sheberlik. Qazirgi tańda teatrǵa kelýshiler qatarynyń basym kóbin jastar qaýymy quraǵandyqtan buryn sondy basqa rejıserlar qoldanbaǵan bul erekshelik kópshilikke unady degen oıdamyn. Qazirgi tańda jańashyldyqtan seskenbeı, táýekel qadam jasaı bilý erlikpen para-par.
Kórermen sol zaman keńistigine sapar jasaǵandaı qoıylym legimen bir tempte, bir demde tapjylmaı tamashalady. Shyǵarmany oqyǵandaǵy emosıany, kartınany spektáklden kórý oqyrman úshin úlken tolqynys pen rızashylyq. Men de rıza bolǵan, kóńili tolǵan kórermen retinde trýppaǵa alǵysymdy bildiremin! Aldaǵy ýaqytta kórermen retinde Músirepov shyǵarmashylyǵyndaǵy basqa da týyndylardy teatr sahnasynan kórsem degen tilegim bar. Arýaǵyńnan aınaldym, Ǵaba!