Almaty – bul Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qundylyqtary qalyptasatyn ári nyǵaıtylatyn keńistik. Munda búkil elge úlgi bola alatyn etnosaralyq kelisim tájirıbeleri júzege asyrylady. QHA mindetterin iske asyrýdaǵy Almatynyń erekshe róli týraly QHA Almatydaǵy Ǵylymı-saraptamalyq toby tóraǵasynyń orynbasary, M.O. Áýezov atyndaǵy Ádebıet jáne óner ınstıtýtynyń halyqaralyq baılanystar jáne álem ádebıeti bóliminiń meńgerýshisi Svetlana Ananeva aıtyp berdi.
Spıkerdiń aıtýynsha, Almaty – birlik, azamattyq kelisim jáne etnosaralyq ózara is-qımyl ıdeıalaryn ilgeriletýge arnalǵan biregeı alań.
«Almaty – bul jaı ǵana eldiń eń iri megapolısi emes, bul – QHA-nyń negizgi qundylyqtary naqty ýaqytta jınaqtalyp, damyp, taralatyn qala. Munda etnostar arasyndaǵy ózara is-qımylǵa qatysty asa mańyzdy úderister júredi, ultaralyq dıalogty jáne qoǵamnyń turaqtylyǵyn nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan bastamalar júzege asyrylady».
Onyń aıtýynsha, Almatyda iske asyrylyp jatqan naqty qadamdar men ashyq alańdar arqyly qazaqstandyq kelisimniń jandy modeli qalyptasýda, bul úlgini eldiń basqa aımaqtary da qabyldap, damytyp keledi.
Qazaqstan halqy Assambleıasy 30 jyl boıy júzege asyryp kele jatqan áleýmettik-mádenı jáne etnosaralyq ózara árekettestik tájirıbesi – BUU men birqatar bedeldi halyqaralyq uıymda tanystyrylǵan biregeı úlgi – álemniń kóptegen elin qyzyqtyrdy.
Qazaqstan halqy – álemdik rýhanı qundylyqtar men jalpyadamzattyq órkenıetke zor úles qosqan halyq, onyń baǵa jetpes mádenı murasy bar. Bul mura – halyqtyń mádenı kodyn saqtap, urpaqtan urpaqqa jetkizedi. Bizge jańashyldyqqa ashyqtyq pen bastaýymyzdy saqtaýǵa degen umtylys tán. Qazaqtyń mádenı kodyna meıirimdilik pen qonaqjaılyq, keshirimdilik pen kómekke muqtaj janǵa qol ushyn sozýǵa daıyn bolý sıaqty qasıetter enedi. Bul mádenı kod Qazaqstan mádenıeti men óner sheberleriniń týyndylary arqyly saqtalyp, jalǵasyp keledi.
Uly oıshyl, aqyn, aǵartýshy Abaı Qunanbaıulynyń týǵanyna 180 jyl jáne Qazaqstan halqy Assambleıasynyń 30 jyldyǵy qatar kelgen mereıli jyly biz taǵy da onyń tereń oıyna, dana sózine júginemiz. Abaı: «Biz jaratýshy emes, jaratqan kóleńkesine qaraı biletuǵyn pendemiz. Bul ǵadalát, mahabbat sezim kimde kóbirek bolsa, ol kisi – ǵalym, sol – ǵaqıl» dep, adam bolmysynyń mánin, rýhanı bıigin aıqyndap bergen.
Qazaq halqynyń mádenı kody ádebıet pen ónerde kórkem beınesin taýyp, etnıkalyq biregeılikti kúsheıtedi, kórkem beıneler arqyly onyń ereksheligin ashady. Kórkem sóz sheberleriniń shyǵarmalarynda Qazaqstan – týǵan el obrazy retinde erekshe oryn alady. Qazaqstan – bizdiń qasıetti jerimizde turyp jatqan barlyq etnostyń otany.
Qazaq, orys, uıǵyr, nemis, koreı, polák, ózbek, ýkraın, túrik jáne basqa da tilderde gazetter jaryq kóredi. Qazaq, orys, uıǵyr, nemis, koreı jáne ózbek teatrlarynda qoıylymdar men mýzykalyq týyndylar sahnalanady.
«Meniń Qazaqstanym» kórkemdik tujyrymdamasy qazaq, orys, uıǵyr, koreı, nemis, tatar, kúrd jáne ózbek ádebıetterinde eýrazıalyq mádenı-estetıkalyq mentalıtet retinde kórinis tabady. Ádebı dástúr tarıhı qujattarmen jáne qazirgi zamanǵy dıskýrs teorıalarymen ushtasady. Týǵan úı, oshaqtyń jylýy, ata-ana úıiniń jaryǵy, moraldyq-otbasylyq qundylyqtar, jady men jaýapkershilik – shyǵarmalarda keńinen qozǵalatyn taqyryptar.
Rýhanı jáne moraldyq qundylyqtar, álemdik etıka, dıalog pen yntymaqtastyq, birlik máseleleri qashanda ózekti. Bul taqyryptar qazaqstandyq jazýshylar, aqyndar, pýblısıser, dramatýrgterdiń shyǵarmalarynda kórkem beınede kórinis tabady. Olar joǵary rýhanılyqty, ulttyq bolmysty, ana tildi saqtaýǵa shaqyrady. Qazaq halqynyń kórkem-estetıkalyq mádenıeti óziniń mádenı kodyn saqtaı otyryp, qoǵamnyń turaqty rýhanı damýynyń negizi bolyp tabylady.
«Biz ultaralyq kelisimniń biregeı tájirıbesin jas urpaqqa jetkizip, Qazaqstan etnostaryna, olardyń tili men mádenıetine, dástúrine degen qurmet sezimin tárbıeleımiz. Mádenı kod – Qazaqstandaǵy etnosaralyq tózimdilik, mádenıetaralyq yntymaqtastyq, qoǵamdyq kelisim men jalpyadamzattyq qundylyqtardy saqtaý men nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan», - dep sóz sońynda Ananeva qazaq halqynyń mádenı kody kórkem sóz arqyly, kórkem beıneler arqyly saqtalyp, urpaqqa beriletinin atap ótti.