Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov Parlament Májilisiniń otyrysynda depýtattar jáne sarapshylarmen birlesip ázirlengen Sý kodeksiniń jańartylǵan jobasyn tanystyrdy. Qujat 121 bap, 14 taraý jáne 6 bólimnen turady.
Bul týraly aqshamnews.kz sala mınıstrligine silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
Sý kodeksin ázirleý barysynda bes negizgi qaǵıdat nazarǵa alyndy. Bul sýdy qorshaǵan ortanyń ajyramas bóligi, halyqtyń turmys-tirshiligi men ekonomıka damýynyń negizi dep taný, memlekettiń sý resýrstarynyń ekonomıkalyq qundylyǵyn moıyndaýy, jerústi jáne jerasty sýlaryn keshendi paıdalaný, sý resýrstaryn tıimdi jáne utymdy paıdalanýǵa negizdelgen sý únemdeý, sý qoryn qorǵaý jáne paıdalaný jónindegi mindetterdi sheshýge jurtshylyqty tartý.
Kodekstiń jańa nusqasynda alǵash ret «sý qaýipsizdigi» uǵymy engizildi. Ol halyq pen ekonomıka salalaryn sý tapshylyǵynan jáne sý nysandaryn lastanýdan qorǵaýdy qamtıdy. Sý kózderiniń sarqylýyn boldyrmaý úshin ózen, kól jáne teńizderdiń ekojúıesin qoldaý úshin sýdyń eń tómengi ruqsat etilgen deńgeıi aıqyndalǵan - «ekologıalyq aǵyn» uǵymy engiziledi.
Sý nysandaryn qorǵaý boıynsha talaptar keńeıtildi. Eń aldymen – shaǵyn ózender men kólderdi qorǵaýǵa nazar aýdarylady. Atap aıtqanda, shaǵyn ózenderde sý ótkizbeıtin bógetter salýǵa tyıym salynady.
Jerústi jáne jerasty sýlaryn keshendi paıdalaný, sondaı-aq Ulttyq gıdrogeologıalyq qyzmetti qaıta qurý úshin ýákiletti jáne jergilikti atqarýshy organdyń jerasty sý resýrstaryn basqarý boıynsha fýnksıalaryn Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstrligine berý kózdelgen.
Sondaı-aq, jańa kodeks sý resýrstaryn basqarýdyń bas josparyn jáne baseındik josparlaryn ázirleýdi kózdeıdi. Bul qujattar sý resýrstary týraly boljamdarǵa súıene otyryp negizgi maqsat-mindetterdi, tásilderdi jáne is-sharalardy anyqtaıdy. Osy josparlardyń qorytyndylary men usynystary memlekettik josparlaý kezinde eskerilýi tıis.
Qoldanystaǵy redaksıada qarastyrylmaǵan, sý únemdeýdi yntalandyrý tetikteri engizildi. Mysaly, sý paıdalanýǵa ruqsat aınalymdaǵy nemese qaıta sýmen jabdyqtaýǵa kezeń-kezeńimen kóshý jospary bolǵan kezde ǵana beriledi. Jańa júıege kóshýge bes jyl beriledi. Al, kóshý jospary jańa Sý kodeksi kúshine engen kúnnen bastap eki jyl merzimde ázirlenýi kerek.
Jańa kodekstiń taǵy bir ereksheligi - gıdrotehnıkalyq qurylystardyń qaýipsizdigi máselesine jeke taraý arnalǵan. Onda gıdrotehnıkalyq qurylystardyń tizilimin qalyptastyrý jáne júrgizý, olardy paıdalaný, sondaı-aq kóp faktorly tekseris júrgizý, qaýipsizdik deklarasıalaryn ázirleý máseleleri júıelengen. Sondaı-aq gıdrotehnıkalyq qurylystardyń qaýipsizdik reglamentin ázirleý kózdelgen.
Memleket basshysynyń tapsyrmasy boıynsha sý tasqyny men qurǵaqshylyqqa qarsy kúres boıynsha túzetýler kesheni ázirlendi, sondaı-aq barlyq deńgeıdegi memlekettik organdardyń jaýapkershiligi men ókilettikteri aıqyndaldy. Mysaly, jerústi sý nysandaryn tazartý men tereńdetý jáne sý tasqynynan qorǵaýdyń ınjenerlik júıelerin qurýdy qosa alǵanda, sýdyń zıandy áseriniń aldyn alý boıynsha normalar engizildi.
Sý resýrstary boıynsha aqparattyń azamattarǵa qoljetimdiligin qamtamasyz etý úshin jyl saıyn Ulttyq aqparattyq esep jarıalanatyn bolady. Onda eldegi sý resýrstarynyń jaı-kúıi, qorǵalýy jáne paıdalanylýy týraly aqparat bolady.
Sý salasyn sıfrlandyrý úshin Ulttyq aqparattyq júıe qurý kózdelgen, onyń jumysyn bıyl qurylǵan Sý resýrstarynyń aqparattyq-taldaý ortalyǵy qamtamasyz etedi.
Jańa Sý kodeksinde sý resýrstaryn qorǵaý jáne paıdalaný salasyndaǵy qoǵamdyq baqylaýǵa aıryqsha kóńil bólinedi. Máselen, baseındik ınspeksıalarǵa tergeý fýnksıalary beriledi, bul sý resýrstaryn qorǵaý jónindegi talaptardy qatańdatýǵa, olardy zańsyz paıdalanýmen jáne sýdyń «qara naryǵymen» tıimdi kúresýge múmkindik beredi.
Sondaı-aq, qujat Ekologıalyq, Kásipkerlik, Azamattyq, Jer kodeksterine jáne 9 zańǵa ózgerister men tolyqtyrýlar engizýdi kózdeıdi.
«Zańnama jobasy boıynsha belsendi ári konstrýktıvti turǵyda jumys atqarǵan barlyq depýtattarǵa alǵysymyzdy bildiremiz.Bıylǵy sý tasqyny jáne sońǵy jyldardaǵy oqıǵalar sý resýrstaryn basqarý júıesin reformalaýdyń asa mańyzdy ekenin aıqyn kórseti. Jańa Sý kodeksinde halyqaralyq tájirıbeniń ozyq úlgilerine saı ekojúıeni qorǵaý, klımattyń ózgerýine beıimdelý jáne sý resýrstaryn utymdy basqarý esebinen ekonomıkany turaqty damytýǵa jol ashatyn zańdyq tetikter barynsha qamtyldy. Sý resýrstaryn sarqylý men lastanýdan qorǵaýǵa basty nazar aýdarylyp, sodan keıin ǵana ekonomıkalyq qajettilikke mańyz berilgen. Bul - jańa Sý kodeksiniń qoldanystaǵy kodeksten negizgi erekshelikteriniń biri», - dedi Sý resýrstary jáne ırrıgasıa mınıstri Nurjan Nurjigitov.