«Sońǵy úkim»: Ahań zamanynyń aqıqaty 

«Sońǵy úkim»: Ahań zamanynyń aqıqaty  sýretti túsirgen avtor

Keshe Almatyda kórnekti aǵartýshy, ult ustazy Ahmet Baıtursynov jóninde túsirilgen «Sońǵy úkim» fılminiń aldyn ala kórsetilimi ótti. Tolyqmetrajdy tarıhı drama premerasyna óner jáne mádenıet qaıratkerleri, buqaralyq aqparat quraldary, jalpy, zıaly qaýym ókilderi qatysty.

Fılmdi QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha Ulttyq kınony qoldaý memlekettik ortalyǵynyń qoldaýymen «Fólklor-medıa» stýdıasy túsirdi. Túsirilim jumystary pandemıa kezinen bastalǵan kartınany ekrandaýǵa úsh jylǵa jýyq ýaqyt ketken. Premera aldynda: 

– Ahań týraly kıno joba bastalǵan kezde men ózim osynshama uzaqqa sozylatyn jumys bolady dep oılaǵam joq. Sol kezde «aman-esen bitirip, eńbegimizdiń nátıjesin kórip, kórermen nazaryna usynsaq» dep armandap edik. Mine, endi sol kúnge, sol sátke jettik. Endi qobaljyp turmyn. Balasyn alys saparǵa uzatyp salyp, artynan qobaljyp qarap turatyn ata-ana bolady ǵoı. Dál qazir men de sondaı bir kúı keship turmyn. Qalaı bolady, kórermen qalaı qabyldaıdy?.. – dep tolqı sóıledi fılmniń senarı avtory ári prodúseri, belgili qalamger Ǵalym Dosken.   

Avtordyń aıtýynsha, fılmniń túsirilip bitip, montajdalǵannan keıingi nusqasy 3 saǵatqa jýyq bolǵan, kınoteatr úshin 2 saǵatqa laıyqtalǵan. Kartına Almaty, Semeı qalalarynda, Jetisý oblysynda, dalalyq kórinisterdiń kóbi Abaı óńirinde ár maýsymda túsirilgen. 

«Ahmet Baıtursynov. Sońǵy úkim» dep atalǵanymen, fılm tek bir ǵana tulǵa týraly emes. Munda jalpy, qazaqtyń ulttyq ıntellıgensıasynyń alǵashqy legi, solardyń armany men kóksegen maqsat-muraty beınelengen. Kórnekti qaıratkerdiń qıyn taǵdyry arqyly sol kezdegi qazaq ıntellıgensıasynyń sóıleý mádenıetinen bastap, kıim kıisi, júris-turysy, ózara qarym-qatynasy da qylań beredi. Shyǵarmashylyq top Ahań men onyń qatarlastary, murattas serikteri ǵumyr keshken kezeńniń tarıhı shyndyq aýqymynan alys ketpeýge tyrysqan.  

– Alash arystary aqtalǵannan bergi 36 jyldyń ishinde qazaq tarıhnamasynda, ádebıettaný, tiltaný ǵylymdarynda Ahmet Baıtursynuly týraly óte úlken derekter basyldy, kóptegen zertteýler boldy. Tarıhshylardyń da Alash qozǵalysy týraly keremet kitaptary shyqty. Onyń syrtynda keıbir faktilerdi naqtylaý úshin biz arhıvterdi, ózimizdegi, kórshi elderdegi tarıhshylardyń da eńbekterin qarastyrdyq. Shynyn aıtqanda, óte úlken derektik massıvti túsirýge týra keldi. Bul rette, bizdiń 5 birdeı keńesshimiz boldy. Barlyǵy – belgili mamandar, tarıhshylar, ádebıetshiler. Sondaı-aq, biz Ahań týraly ǵana emes, Alash týraly, kórshi Reseı ımperıasyndaǵy qazaq dalasyna qatysty zańdardy, erejelerdi, ártúrli basqa da qujattardy tereńirek qaraýǵa májbúr boldyq. Odan bólek, Reseı ımperıasyndaǵy, keıingi sovet dáýirindegi neke týraly zańdardan bastap, túrmeniń ishinde júrip-turý erejesi, jaýap alý, jaýap berý, sottaý degen sıaqty joralardyń úlken jınaqtaryn, kodeksterin qarap shyqtyq, – deıdi Ǵalym Dosken. Avtor sondaı-aq fılmde ásire pafosqa, jalyndaǵan uranǵa jol berilmegenine, esesine, sol kezdiń qarapaıym shyndyǵyn kórsetýge kóńil bólingenine nazar aýdartty. 

Al fılmniń ataýyna qatysty, kópshilik kókeıindegi: «Nege Baıtursynuly emes?» degen saýalǵa oraı, Ǵalym Dosken keıipkerdiń sol kezdegi barlyq resmı qujattardaǵy esim-soıy -ov jurnaǵymen jazylǵanyn ári ustalyp, tergelgende de, 50 jyldan keıin aqtalǵanda da famılıasy solaı rásimdelgenin, sol sebepti, tarıhı shyndyqqa qıanat jasamaý maqsatynda «Baıtursynov» dep alynǵanyn aıtty. 

Fılmde basty rólde tanymal akter Azamat Satybaldy, al aqynnyń jary Badrısafa rólin Dará Aleksandrova oınaǵan. Álıhan obrazyn Aıdar Naýryzbaev, Mirjaqyp beınesin Erkebulan Daıyrov keıiptegen. Qoıýshy rejıserleri: Ergen Toqmýrzın, Erlan Nurmuhambetov. 

Kınodrama búginnen bastap elimizdiń barlyq kınotearlarynda kórsetiledi. 

Sizdiń reaksıańyz?
Unaıdy
0
Unamaıdy
0
Kúlkili
0
Shekten shyqqan
0
Sońǵy jańalyqtar

19:13

18:41

18:14

17:48

17:36

17:21

17:10

17:04

17:00

16:45

16:26

16:06

15:46

15:38

15:33

15:33

14:57

14:42

14:05

12:51

12:44

12:37

12:22

12:17

12:11