aıdyń 25-inen bastalyp, 40 kúnge sozylady. Boljam boıynsha, aı jańbyrly, salqyn bolatyn syńaıly
Sonymen, «Qoıan» jyly júrip jatyr. Jylnamaǵa nazar salatyn bolsaq, 1723 jylǵy «Aqtaban shubyryndy, Alqakól sulama» osy qoıan («Kókshe qoıan») jylyna týra keledi. 1867 jylǵy qoıan jylyn qazaqtar «jalpaq qoıan juty», 1879 jylǵyny «úlken qoıan juty», 1891 jylǵyny «kishi qoıan juty», 1915 jylǵyny «taqyr qoıan juty» dep ataǵan. Tym aryǵa barmaı-aq, 2011 jyl 28 maýsymda sekýndyna 13 metr jyldamdyqpen soqqan daýyldyń saldarynan Almatyda 117 aǵash qulap, taý ishinde 500 myń aǵash opat boldy. Árıne, onyń betin ary qylsyn. Degenmen, «Saqtyqta qorlyq joq» degen ǵoı babalar.
Bıyl «Kókshe qoıan» jyly. «Kókshe qoıan» jyly kóktem qurǵaq, jaýyn az, shóp qunarsyz, qys apatty, óte sýyq bolyp kelgen. Qazaqtyń jyl sanaýy boıynsha (naýryzdan bastap), jazdyń alǵashqy aıy da bitýge taqaý. Qazir maýsym aıynyń sońǵy aptasy júrip jatyr. Búgin aıdyń – 22-si. Aı júıesi boıynsha, aıdyń – 4-shi jańasy. Qazaqsha eseptesek, áli maýsymnyń – 9-y. Alǵashqy apta endi bitip jatyr.
Kele jatqan shilde aıy da paıymnyń boljamynsha, seldi, jeldi bolaıyn dep tur. Keshe kórgen jańa aıdyń basyn ǵana kóterip jatqan úshinshi jańasy bul joramalymyzdy joqqa shyǵarmasa kerek.
Erterekte qazekeń shilde aıyn Zodıak belgisi boıynsha, jyldyń besinshi aıynyń ataýymen – áset (asad) dep ataǵan (arab sózi) eken. Qazaqsha arystan degendi bildiredi. 40 kúndik «Shilde» amaly endi eki kúnnen keıin bastalady. Jazdyń ekinshi aıynda da jaýyn-shashyn az bolmaıtyn túri bar. Aspan álemi túıdek- túıdek bulyńǵyr bulttan arylmaı-aq qoıdy...
Osy 40 kúndik aptapty burynǵylar «Uly shilde» dep ataǵan. Shildeniń ańyzaq, aptap kúnin – «shilińgir» degen. Shilde aıynda amal kóp: Tarazy (naryq) juldyzy týady, tań sýyıdy, «Sýyr» amaly keledi. «Úrkerdiń tolǵaǵy» bastalady. Qyryq kún shilde halyq aýzynda «Sýyr» dep te atalady. Sumyraı degen sóz sýyr aıy degen maǵynada. Sodan halqymyz «Sumyraı kelse sý qurıdy» deıdi. Ol amaldar jóninde óz kezeginde jazatyn bolamyz.
Aspan deneleriniń bildirýinshe, osy aptada jańbyr jıilep, kún eptep salqyndaıtyn syńaıly. Qalaı bolǵanda da, 40 kún shilde esik qaǵyp tur. Aldaǵy aptada, ásire s e apt anyń ekinshi bóliginde ystyqtyń tómendeýimen birge nóserli jaýyn, ókpek jel, salqyn samal bolýy ábden múmkin. Naızaǵaı oınap, kún kúrkireýi de ǵajap emes.