Almaty memlekettik bıznes kolejinde bıylǵy «Jumysshy mamandyqtary jyly» aıasynda «Turaqty gastronomıa – aspazdyq dástúrlerdi saqtaý» dep atalatyn mańyzdy basqosý ótti. Mundaǵy basty taqyryp – balalardy durys tamaqtanýǵa úıretý jáne osy baǵyttaǵy mádenıetti qalyptastyrý jóninde órbidi. Jıynǵa qatysýshy mamandar da taǵam sapasyna engen jańa talaptardy tilge tıek etti.
Aldymen sóz kezegin qalalyq Bilim basqarmasynyń bas mamany Úmit Jıenbaıqyzy alyp, Almaty qalasynda sońǵy úsh jylda tehnıkalyq jáne kásiptik bilim berý uıymdarynyń arnaıy pán oqytýshylary men óndiristik oqytý sheberleri sheteldik taǵylymdamalardan ótip, óz tájirıbelerin bilim berý júıesine engizip otyrǵanyn jetkizdi.
– Jyl saıyn 200 maman shetelge taǵylymdamadan ótýge jiberilse, sońǵy eki jylda 400-ge jýyq maman tájirıbe jınaqtap qaıtqan. Árıne, mundaı kórsetkish Almaty qalasynyń bilim júıesiniń halyqaralyq talaptarǵa beıimdelip jatqandyǵynyń naqty dáleli. Ótkizilip otyrǵan konferensıanyń da negizgi maqsaty – mamandardyń shetelde jınaǵan bilimderi men tájirıbelerin jergilikti bilim júıesine engizý, ásirese, mektepter men kolejderdegi oqýshylardyń durys tamaqtanýyn uıymdastyrý máselelerin talqylaý. Iaǵnı mundaǵy úshtaǵan seriktestik – bilim, bıznes jáne densaýlyq, – dep atap ótti.
Sóz kezegin alǵan Almaty memlekettik bıznes kolejiniń dırektory Aınur Muqajanova mektep pen kolejderdegi tamaqtandyrýdy uıymdastyrý erejelerindegi sońǵy ózgeristerge toqtaldy. Spıker óz sózinde aǵymdaǵy jyldyń 19 mamyrynan bastap kúshine engen QR Oqý-aǵartý mınıstriniń buıryǵy negizinde, balalar men stýdentterdiń taǵammen qamtylýyna qatysty jańa talaptar engizilgeni týraly baıandap, onyń tıimdi tustaryna toqtaldy. Mundaǵy birtutas satyp alý platformasy arqyly azyq-túlik pen qyzmetterdi jetkizýdi uıymdastyrý, sapa men sanıtarlyq talaptardy kúsheıtý, taǵam qaýipsizdigin qamtamasyz etýge basymdyq berý syndy jańalyqtar balalardyń densaýlyǵy men oqý úderisiniń tıimdiligine oń áser etedi. Sonymen qatar, búdjet qarjysyn ashyq ári tıimdi jumsaýǵa da múmkindik beredi. Osy oraıda, ózim basshylyq etip otyrǵan kolej qazirgi tańda agrarlyq sala, týrızm, organıkalyq fermerlik jáne kýlınarlyq brendterdi damytý baǵytynda birqatar jobalar júrgizip jatyr. Bizdiń maqsatymyz – dástúrli mádenıetti saqtaı otyryp, ony zamanaýı standarttarǵa beıimdeý.
Sonymen qatar, atalmysh is-sharaǵa tek bilim berý qyzmetkerleri ǵana emes, sondaı-aq oqýshylardyń tamaqtanýyna tikeleı áser etetin jumys berýshiler men jalpy bilim beretin mektepterdiń ókilderi de qatysyp, óz oı-pikirlerin ortaǵa saldy. Jalpy, osynaý úsh jaqty seriktestiktiń bala densaýlyǵy men tárbıesine qatysty keshendi máselelerdi tıimdi sheshýge keńinen múmkindik beretini anyq. Sonymen, atalmysh konferensıa – bilim berý, densaýlyq saqtaý jáne taǵam qaýipsizdigi salasyndaǵy mamandardyń basyn qosyp, balalardyń densaýlyǵy men durys tamaqtaný mádenıetin qalyptastyrýǵa baǵyttalǵan mańyzdy dıalog alańy boldy. Qatysýshylar osyndaı kezdesýler arqyly Almaty qalasynyń bilim berý júıesi jańa deńgeıge kóterilip, oqýshylar men stýdentterdiń ómir súrý sapasyn arttyrýǵa naqty qadamdar jasalatynyn jetkizdi. Jıyn sońynda konferensıaǵa qatysqan kolej jetekshileri jańa talaptardy júzege asyrýǵa daıyn ekenderin málimdedi. Sonymen qatar, bolashaq asqana qyzmetkerleri men taǵam jetkizýshilerdi qaıta daıarlap, qaýipsiz ári sapaly tamaqtandyrý júıesin engizýge belsene atsalysatyndaryn jetkizdi.
Konferensıa barysynda Almaty memlekettik Bıznes kolejiniń arnaıy pánder oqytýshysy L.Durymova, «QAZAGO» oqý ortalyǵynyń dırektory G.Asamuratova, «SOOKSKZ» JSHS bas dırektory A.Arhangelskıı, S.Asfendıarov atyndaǵy QazMUÝ profesory A.Qojahmetova erte jastan tamaqtaný mádenıetin qalyptastyrý, salaýattylyq, densaýlyqty nyǵaıtý turǵysynda baıandamalar jasady.
Qazaqstanda eresekterdiń 50%-y artyq salmaqpen tirkelgen, al Almatydaǵy balalardyń semizdik kórsetkishi orta eseppen 12%-ǵa jetken. Sonymen qatar, jyl saıyn 350 myń tonnaǵa jýyq taǵam qaldyqtary jınalady. Azyq-túliktiń 40%-y shetelden ákelinedi. Munyń barlyǵy – taǵam sapasyna, baǵasyna jáne qoljetimdiligine tikeleı áser etetin jaıttar ekeni anyq.
Taqyrypqa oraı:
Qaırat BEGALIN,
Almaty qalasy máslıhatynyń depýtaty, Densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne jumyspen qamtý máseleleri jónindegi komısıa tóraǵasynyń orynbasary:
Jańa jobalar júzege asyp jatyr
Turaqty gastronomıa – tek mádenıet emes, turǵyndardyń densaýlyǵy men ómir sapasyna tikeleı áser etetin mańyzdy faktor. Onyń aıtýynsha, Almaty qalasynda bul baǵytta mektep asqanalaryn jańartý, jergilikti fermerlermen seriktestik ornatý, taǵam qaldyqtaryn azaıtý, paıdaly taǵam tutyný mádenıetin nasıhattaý sıaqty naqty jobalar júzege asyp jatyr. Bizdi tolǵandyratyn negizgi máselelerdiń biri – turaqty damý jaǵdaıynda áleýmettik tepe-teńdikti saqtaý. Bul turǵyda eńbek naryǵyndaǵy ádilettilik, baqylaý júıeleri jáne halyqtyń ál-aýqatyn arttyrý basty nazarda bolýy tıis.
Elena TERESHENKO,
«Ordabasy Qus» JSHS Bas dırektory:
Halyqaralyq naryqqa jol ashatyn mańyzdy jetistik
Qazaqstandaǵy turaqty gastronomıada kúrketaýyq etiniń áleýeti zor. Bul ónimniń adam aǵzasyna tıgizetin paıdasy da ushan-teńiz. Sondyqtan mektep asqanasyndaǵy as mázirinen ózge, otbasynda da kúndelikti qoldanýymyz kerek. Sońǵy jyldary búkil álem syn-qaterler – vırýstyq qaýipter, ekonomıkalyq turaqsyzdyq jáne geosaıası shıelenistermen betpe-bet kelip jatyr. Osyndaı jaǵdaıda basqarý júıeleriniń turaqtylyǵy men ıkemdiligi asa qajet ekeni baıqalady.
Byltyr elimizdiń ǵylymı qaýymdastyǵy men joǵary oqý oryndary mańyzdy jobalardy júzege asyrdy. Bul – otandyq ónimderdiń halyqaralyq naryqtarǵa shyǵýyna jol ashatyn mańyzdy jetistik. Elimizde óndiriletin birqatar taýarlar búginde arnaıy brendke aınalyp, Almaty sımvolynyń bir bólshegine aınaldy. Sonymen qatar, stýdenttik orta da aıtarlyqtaı ózgerip jatyr. Osy rette durys tamaqtaný, óndiris pen tutyný mádenıetiniń ózgerýi – bulardyń barlyǵy bizdi jańa sheshimder izdeýge ıtermeleıdi.