Bálkim, qarly qys endi keler. «Qańtar týmaı, qarǵa jarymaısyń» degen ǵoı burynǵylar..
Amaly kóp jeltoqsan aıy artta qalyp barady. Qazir Jeldiniń «Aqyrap», «Sirne», «Aıý jatqan» amaldary aıaqtalyp, «Tekeniń burqaǵy» (burqyly)» amaly júrip jatyr. Ol da bitý qarsańynda. Jeli, daýyly, yzǵary mol amal. Almaty turǵyndaryna da asa jaıly bolmady. Qala mektepterinde sabaqtyń ýaqytsha toqtatylýy oryn aldy. Elimizdiń, ózge óńirlerinde, ásirese, shyǵys pen soltústikte qys qaharyna mindi.
Mine, qańtar aıy da qaqpany qaǵyp tur. Qańtar – kúnniń «qańtarylyp baılanatyn», odan ári tuqyryp qysqara almaıtyn aı bolǵandyqtan osylaı atalǵan. Qańtarýly turǵan attyń basy jerge qalaı jetpese, qańtardaǵy kún kózi de odan ári tómendep, kókjıekke jaqyndaı almaıdy. Osyǵan oraı ejelgi túrki tilinde bezben tarazysynyń taıaǵy da qańtar dep atalǵan: bezbenniń bir basy kóterilip, ekinshi basy tómendep baryp toqtaıdy ǵoı. Myna qyzyqty qarańyz: Chývash tilinde ońtústik jaqty jáne tús mezgilin qańtar dep ataıdy eken. Bul qańtardyń qazaqsha maǵynasyna jaqyn.
Baıyrǵy juldyzshylar qańtardy dálý dep atapty. Dálý sózi turaqsyzdyqty, jalǵandyqty bildiredi. Demek, qańtar turaqsyz ári amaly kóp aı. Alǵashqy amal – «Kúnniń talasýy» aıdyń alǵashqy kúnine tuspa-tus keledi. Bul kezde kún boı kóteredi, aýa raıy ózgerip, qar jaýady, syrǵyma júredi, boran bolýy da múmkin. 1954 jyly jaryq kórgen «Orysshaqazaqsha sózdikte» profesor Nyǵymet Saýranbaev dekabr aıyn «aqpan», ıanvar aıyn «qańtar» dep ataǵan eken.
Bul halyq uǵymyna dál keledi. Uly jazýshy Muhtar Áýezov te dekabr aıyn «aqpan» dep atap jazǵan. Aqpan «jyldyń eń sońǵy aıy» degen pikirdi halyq kalendaryn zertteýshi M.Isqaqov ta bildiripti. Halqymyzda «Jylan ysqyryp shyǵady», «Jylqy osqyryp kiredi» degen qanatty sóz bar. Osy aptanyń sońynda eski jyl bitip, jańasy kelgenimen, tabıǵat ózgermeıdi. Óıtkeni, jaratylystyń óz zańy bar. Ol naýryzdyń 21-inen 22-sine qaraǵan túni ózgeredi. Osy kezde jer-dúnıeniń bári jasarady, jasanady.
Tabıǵattyń tamyrshysy atanǵan qazekeń osy kezdi Jańa jyl dep ataǵan. Sondyqtan qoıan jyly bitpeıdi, júre beredi. Ulýdyń kelýine áli erte... Alda qańtardyń qaharly amaldarynyń biri de biregeıi – «Qys shildesi» kele jatyr. «Sary aıaz» degen de ataýy bar. Aıdyń 10- ynan bastalyp, 25-ine deıin sozylady. Óte aıbyndy, aıazdy amal... Osy amal tóńireginde alypqashpa áńgime de az emes. Ony, árıne, kezi kelgende aıtamyz. Búgin aı tizbesi boıynsha jeltoqsannyń – 15-i, grıgorıansha – 28-i, qazaqy esepke júginsek – 14-i. Apta aıdyń ortasy men sońyna dóp kelýde. Al aıdyń ortasy men sońy túrli jaǵymsyz kórinis oryn alatyn kez..