Elimizdi demokratıalandyrý prosesi halyqtyń pikirin eleı otyryp júzege asatyn bolady
Keshe Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń tóraǵalyǵymen Qazaqstan halqy Assambleıasynyń «El birligi – jańarǵan Qazaqstannyń tiregi» atty otyz birinshi sesıasy ótti. Memleket basshysy Ata Zańnyń 33 babyna ózgertýler men tolyqtyrýlar engiziletinin aıtty jáne osyǵan oraı respýblıkalyq referendým ótkizýdi usyndy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Abai.kz-ke silteme jasap.
Biz prezıdenttiń kótergen bastamalary týraly sarapshylardyń pikirin suraǵan edik.
Qazaqstandyq qoǵamdyq damý ınstıtýtynyń Basqarma tóraǵasy, saıasattanýshy Qazybek Maıgeldınov:
Búgin memleket basshysy Qazaqstan Halqy assambleıasy sesıasynda Kontıtýsıalyq ózgeristerge baılanysty Ata Zańǵa engiziletin tolyqtyrýlar men ózgertýlerdi jalpyhalyqtyq referendýmǵa shyǵarý týraly usynysyn aıtty. Bıyl16 naýryzda memleket basshysy Qazaqstan Halqyna joldaýynda jańa saıası reformalar baǵdarlamasyn usynǵan bolatyn. Osy reformalardy júzege asyrý Konstıtýsıaǵa ózgerister engizý negizinde bolatyny týraly aıtyldy. Ótken aptada Konstıtýsıalyq ózgerister boıynsha arnaıy jumys toby óz jumysyn aıaqtap, prezıdentke usynystaryn bildirdi. Qazir prezıdenttiń ózi kótergen qaǵıdasy - halyq únine qulaq asatyn memleket aıasynda bılik pen qoǵam, halyq pen memleket arasyndaǵy ara qatynastyń jańa formaty negizinde osy jalpyhalyqtyq referendým usynylyp jatyr. Elimizdi demokratıalandyrý prosesi halyqtyń pikirin eleı otyryp júzege asatyn bolady. Memleketimizde bolyp jatqan saıası ózgeristerdi memlekettik basqarýdyń transformasıasy, qaıta qurylýy dep qabyldaý qajet. Sýperprezıdenttikten yqpaldy parlamenti bar prezıdenttikke ótý- Birinshi respýblıkadan Ekinshi respýblıkaǵa ótý degendi bildiredi. Ekinshi respýblıkanyń negizgi qaǵıdattary Ata Zańymyzǵa engiziletin 33 tolyqtyrýlar negizinde júzege asady. Onyń basty baǵyttary: Parlamenttiń nyǵaıýy, jergilikti ózin-ózi basqarý organdary ókiletiniń keńeıýi, saılaý júıesiniń jańa úderisin júzege asyrý jáne partıalyq júıeni ońtaılandyrýǵa baǵyttalǵan. Eń bastysy - fýndamentaldy adam quqyqtaryn qorǵaý máseleleri qarastyrylmaq. Mysaly: Ata Zańǵa engiziletin 33 ózgeris negizinde Konstıtýsıalyq sot paıda bolady. Sonyń negizinde aldaǵy ýaqytta zańnamamlarǵa ózgertýler engiziledi. Nátıjesinde kez-kelgen Qazaqstan azamaty Konstıtýsıalyq quqyǵy buzylǵan jaǵdaıda atalmysh Konstıtýsıalyq sotqa júgine alady. Sonymen qatar, jańa partıalardyń paıda bolýy elimizde saıası básekelestikti arttyrýǵa negiz bolady. Búginde Ádilet mınıstrligine 4 jańa partıany tirkeý týraly usynys túsken. Aldaǵy ýaqytta odan da kóp bolýy múmkin. Bul, jalpy, kóppartıalyq júıeni damytýǵa alyp kelýi tıis.
QR Parlamenti Senaty apparaty basshysynyń orynbasary Maksım Spotkaı:
Konstıtýsıaǵa engiziletin túzetýler boıynsha jalpyulttyq referendým ótkizý elimizde júrgizilip jatqan saıası reformalardyń mańyzyn taǵy bir ret dáleldeı tústi. Elimizde referendým 1995 jyly Konstıtýsıa qabyldanǵan kezde alǵash ret ótkizilgen bolatyn. Konstıtýsıalyq reforma jekelegen baptarǵa emes, negizgi Zańnyń úshten bir bóligine qatysty túzetýler engizýdi kózdeıdi. Sondyqtan jalpyulttyq referendým arqyly ózgerister men tolyqtyrýlar ótkizý óte oryndy.Túzetýler memlekettik basqarýdyń jańa pardıgmasyn qurýdy jáne bılik pen qoǵam arasyndaǵy ózara qarym-qatynasty nyǵaıtýdy kózdeıdi. Sondyqtan prezıdent memleket qurylymynyń jańa modelin "Ekinshi respýblıka"dep atady.