Halyq sanaǵynan onlaın ótken qazaqstandyqtar sany 6 mıllıonnan asty
Elimizde 1 qyrkúıekten bastap jalpyulttyq halyq sanaǵy júrip jatyr. Ulttyq sanaq derekteri, eń aldymen, memlekettik ekonomıkalyq, áleýmettik jáne demografıalyq baǵdarlamalardy jasaý úshin mańyzdy qajettilik bolǵandyqtan, oǵan qatysý – árbir Qazaqstan azamaty úshin azamattyq paryz jáne áleýmettik jaýapkershilik! Bul mańyzdy shara árbir qazaqstandyqtyń jaıly da sapaly turmysynyń alǵysharttaryn qalyptastyrýdy kózdeıdi. Aty da aıtyp turǵandaı, 2021 jylǵy halyq sanaǵynyń urany – «QAZAQSTANDA ÁRKİM MAŃYZDY!».
Ulttyq statısıka búrosy baspasóz qyzmetiniń málimeti boıynsha, búginde sanaqtan onlaın ótkender qatary 6 mıllıonnan asty. Sanaqqa qatysqan halyq úlesi 31,8%-dy qurap otyr.
28 qyrkúıek saǵat 17.00-degi jaǵdaı boıynsha 6044448 respondent onlaın-sanaqtan ótken. Olardyń 5223509-y sanaq.gov.kz saıtynda, 584 586 adam Egov portalynda tirkelý arqyly jaýap berse, 236 353 adam sanaqqa «Aitu» qosymshasy arqyly qatysty.
Onlaın-sanaqtan ótkender sany boıynsha Túrkistan oblysy alda keledi. Munda 79 9457 turǵyn sanaqtan ótkeni jaıly habarlama alǵan. Onlaın-sanaqtan ótken taǵy 663 522 adam Almaty oblysynda tirkelgen. Úzdik úshtikti ázirge Shyǵys Qazaqstan oblysy túıindep tur. Munda 575 409 adam sanaq saýaldaryna jaýap bergen.
Bul kórsetkish boıynsha ázirge sońǵy eki oryndy Mańǵystaý jáne Soltústik Qazaqstan oblystary enshilep tur. Atalmysh óńirlerde sáıkesinshe 168 158 jáne 148 428 adam sanaqtan ótipti.
Al jergilikti halyq sanyna shaqqandaǵy sanaqtan ótkenderdiń úlesi boıynsha Qyzylorda oblysy alda tur. Munda azamattardyń 47,6% saýaldarǵa jaýap bergen (1 tamyzdaǵy jaǵdaı boıynsha óńirde 823 052 adam tirkelgen). Bul kórsetkish boıynsha Shyǵys Qazaqstan oblysy ekinshi orynda. Munda turǵyndardyń 42,3%-y búginge deıin sanaqtan onlaın-rejımde ótken (1 tamyzdaǵy jaǵdaı boıynsha óńirde 1361163 adam tirkelgen). Oqyrmandarymyzdyń esine taǵy bir sala keteıik, onlaın-sanaq kezinde sanaq. gov.kz saıty táýlik boıy jumys isteıdi. Respondent sanaqqa qatysýǵa ózi úshin neǵurlym yńǵaıly ýaqytty tańdaı alady. Saıtta blankini toltyrýdy toqtata turý jáne keıin jalǵastyrý múmkindigi bar. Bul da respondentter úshin qolaıly. Sonymen qatar, Egov.kz elektrondyq úkimet platformasynda sanaq.gov.kz saıty kishi paraǵy arqyly elektrondyq sıfrlyq qoltańbamen (ESQ) de sanaqtan ótýge bolady. Mobıldi qosymshalar arqyly da sanaqqa qatysý múmkindigi qarastyrylǵan. Azamattar «Aitu» mobıldik qosymshasymen de ulttyq sanaqtan óte alady.
Negizi onlaın-sanaqtan jyldam ótesiz. Otandastarymyz sanaqtyń osy ádisiniń artyqshylyqtaryn túsingenderi abzal. İndetke qarsy kúres amaly retinde ınternet-saýalnamaǵa jaýap berý arqyly sanaq naýqanyna qatysý – birden-bir qaýipsizdik kepili. Qazaqstandyqtar 15 qazanǵa deıin onlaın-rejımde sanaqqa qatysty barlyq suraqtarǵa tikeleı jaýap bere alady.Saıtqa táýlik boıy kirý qamtamasyz etilgen. Azamattar turǵylyqty jerine qaramastan, vırtýaldy kómekshiniń kómegimen sanaqty ózderi jáne otbasy músheleri úshin saýalnamalar toltyrý arqyly derbes aıaqtaı alady. Sanaq júrgizý kezeńinde elimizdiń barlyq aýmaǵynda uıaly jáne stasıonarlyq telefondarǵa arnalǵan tegin biryńǵaı «1446» call-ortalyǵy jumys isteıtin bolady. Sall-ortalyqqa qońyraý sha lý – tegin. Sondaı-aq, 8 8000 800 878 nómirine de habarlasý múmkindigi bar.
Al onlaın-sanaqtan belgili bir sebeppen óte almaı qalǵan azamattardy, ınternet júıesine qosylmaǵan aýyl-aımaq turǵynda- ryn, shalǵaı eldimekenderdegi turǵyndardy qamtý úshin qajetti sanıtarlyq normalardy saqtaı otyryp, 2021 jyldyń 1 qazanynan 30 qazanyna deıin dástúrli oflaın sanaq júrgiziletin bolady. Barlyq derekterdi sanaqshylar dástúrli ádis arqyly, úı-úıdi aralap júrip anyqtamaq. Olar úı aralaý kezinde elektrondy planshetterdi paıdalanady, azamattardyń derekteri sanaq júrgizýshiniń qolyndaǵy sol planshettik kompúterge toltyrylady. Ýchaskelerdi aralaý kezinde ıntervúerler (suhbatshylar) medısınalyq betperdeler men qolǵaptardy, antıseptıkterdi qoldaný sıaqty barlyq saqtyq sharalaryn saqtaıdy.
Eń bastysy, sanaq derekteriniń qupıalyǵy qatań saqtalady! Azamattardan alynatyn barlyq aqparat qorǵalǵan baılanys arnalary arqyly búronyń ortalyq serverine beriledi. Munda barlyq derekter krıptografıalyq qorǵaý quraldarymen qorǵalǵan. Sanaq suhbatshylary jumys barysynda paıdalanatyn planshettik qurylǵylardan derekterdi serverge berý kezinde de halyq sanaǵynyń derekterin qorǵaý qatań qadaǵalanady. Memlekettik statısıka organdary alǵashqy statısıkalyq derekterdi jınaý, óńdeý jáne saqtaý barysynda barlyq málimetterdiń qupıalylyǵyn qamtamasyz etedi. Olardyń qyzmetkerleriniń alǵashqy statısıkalyq derekterdi joǵaltqany, satqany, bergeni jáne ózge de zańsyz jarıa etkeni úshin zań júzinde jaýapkershilik kózdelgen.
Taǵy bir eskeretin mańyzdy jáıt, áleýmettik jaýapkershilik pen azamattyq paryzǵa negizdelgen sanaqtan ótýden bas tartqandar úshin jaýapkershilik qarastyrylǵan. Sanaq kezinde ár adam respondent bolyp esepteletindikten, aqparat bermegeni úshin nemese belgisiz málimet bergeni úshin azamat- tar jaýapkershilikke tartylady. Bul týraly QR Strategıalyq josparlaý jáne reformalar agenttigi Ulttyq statısıka búrosynyń Almaty qalasy boıynsha departamentiniń basshysy Aıdar Ábildabekov málimdedi.
Sonymen, sanaqty onlaın ótemin deýshiler úshin sanaq.gov.kz saıty 15 qazanǵa deıin táýlik boıy qoljetimdi. Ulttyq statısıka búrosy azamattardyń belsendiligi úshin alǵys aıta otyryp, sanaqty onlaın ótýge shaqyrady. Barlyq saýaldar boıynsha 1446 baılanys ortalyǵyna habarlasýǵa bolady. Qońyraý shalý – tegin. Qazaqstanda árkim mańyzdy!
Daıyndaǵan T.DERBİSALIN.
(Derekkóz: QR Strategıalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń Ulttyq statısıka búrosy).