Ótken Parlamenttiń taratylýy jurttyń bári biletin, kópten kútken shara boldy. Burynǵy depýtattar ózderiniń ókilettigi bitetinin ishteı sezip, soǵan daıyn júrdi. Endi burynǵy halyq qalaýlylarynyń birazy taǵy da baǵyn synap, eger halyq olardy laıyq dep tapsa, qaıtadan saılaýǵa qatysýdan úmitti. Ony endi negizinen ózderi múshesi bolǵan partıalary sheshedi.
Jurtshylyqtyń jańa Parlamentten kúteri kóp. Prezıdent atap aıtqanyndaı, jańa saılanatyn Parlamenttiń bıligi úlken bolýy tıis. Kópshiliktiń aıtýynsha, eger ras bolyp, soǵan dálel tabylsa, shetelge shyǵyp ketken qyrýar qarjyny qaıtarýdy Májilis depýtattary Úkimetten surap, talap etýi tıis. Bul halyq qalaýlylarynyń bedelin arttyra túser edi.
Depýtattardyń 30 paıyzy jastar men áıelder jáne múmkindigi shekteýli azamattar bolatyny aıtyldy. Memleket basshysy bul saılaý ádiletti, adal ótýi tıistigin qadap aıtty. Ol úshin prokýratýra, basqa da qadaǵalaýshy organdar saılaý barysyn baqylaýǵa daıyn bolýy tıis.
Halyqtyń kóńilinen shyqpaǵan, laıyq emes keıbir depýtattardy sol partıanyń músheleri múıizdep, ondaılardyń mandatyn dereý keri qaıtaryp alý máselesi óte oryndy. Aıtalyq, «Aq jol» partıasynyń óz múshesine degen áreketi osyǵan mysal.
Osy saılaýda halyqty bul saıası sharaǵa tartýda belsendilikti arttyrý árbir partıanyń isi bolmaq. Qazir tirkelip úlgergen jeti partıa bar. Olar eger saılaýǵa qatyssa, ózderiniń saıası baǵyttary arqyly daýys jınaýǵa múmkindik týady. Endi sol partıalardyń basty maqsaty – tıisti daýys jınaý arqyly qaıtkende Parlamentke ótý. Ótken Prezıdent saılaýynda almatylyqtardyń otyz paıyzdaıy ǵana daýys berýge qatysqany belgili. Osy joly partıalar saılaýshylardy barynsha oıatyp, saıası naýqanǵa belsene tartýǵa tyrysady.
Saıası uıymdar endigi jerde memlekettiń basqarý modelin jańartý kerek deıdi. Mysaly, «Baıtaq» partıasynyń jetekshisi Azamathan Ámirtaev mynadaı tujyrymyn bildirdi: Prezıdent bolǵan jerde Premer-Mınıstrdiń ne qajeti bar? Sol sıaqty kerisinshe, Premer bar bolsa, Prezıdenttiń qajeti qansha? Bıliktiń mundaı eki tarmaǵynyń birin-bir qaıtalaýy kerek emes. Birqatar elde prezıdenttik bılik joq. Olardy Premer basqaratyny belgili. Nemese kerisinshe. Bizde Memleket basshysynyń aıtýynsha, endigi jerde Parlament basqarý bıliginiń biraz bóligin óz quzyretine alady. Túbi biz bolashaqta eldi basqarý modelin jańartyp, bılik tarmaqtaryn yqshamdaýǵa kelemiz. Jańa Parlament osyny qolǵa alýdy bastaıdy. Sondaı-aq, Parlamentte opozısıa ókilderi de bolýy tıis. Syndarly pikirtalas arqyly ilgeri damýǵa jol ashylady. Jańa paıda bolǵan partıalar burynǵy saıası uıymdarǵa qarsy turyp, jyldar boıǵy qatyp qalǵan qaǵıdalaryna toıtarys berip, jańashyldyq úshin kúresetin bolady.
Osyǵan deıin jergilikti máslıhat depýtattary aımaqtaǵy óz basshylarynyń aıtqanynan shyqpaı, ákimderge jaltaqtap kelse, endi óz quziretteri arta túsken soń batyl áreketterge kóship, belsendilik tanytýlary tıis. Demek, máslıhat depýtattarynyń da bedeli arta túsedi. Endigi jerde olar barynsha erkin, batyl qımyldap, óz oılaryn batyl aıta alatyn depýtattar bolady degen úmit úlken.
Depýtattar arasynda, Prezıdent atap kórsetkendeı, elimizde aýyl sharýashylyǵyn damytýǵa batyl kirisetin bilikti mamandar, ásirese, ǵylym men bilimdi, óndiristi órkendetetin laıyqty halyq qalaýlylary kóp bolýy tıis.
Keı depýtattar majorıtarly ádis arqyly ózin-ózi usyna alady. Olardy da halyq tanyp bilip, eger dáleli júıeli, oryndy bolsa, nege saılamasqa? Sonymen, halyq úmitin qaı depýtat aqtaıdy? Saılaýshylar solardy tańdaıdy.
Bul saılaýda árbir partıa óz saıası baqylaýshylarynyń belsendiligin arttyryp, qadaǵalaýdy kúsheıtedi. Osy arada myna másele de nazardan tys qalmaýy tıis. Jyl basynda jańa ǵana tirkelip úlgergen keıbir partıalar, mysaly, blogerlerdiń Respublica partıasy bul saılaýda tıisti daýys jınap úlgere me?
Sonymen, Májilistegi jáne máslıhattaǵy ár daýys úshin shynaıy ári ádiletti kúres jolyndaǵy saıası doda bastaldy. Endigi jerde jańadan saılanatyn depýtattar qýatty memleket pen myqty azamattyq qoǵam qurý jolynda shynaıy kúresker bolyp eńbek etýleri tıis.