... Iá búgin ol tiri bolǵanda 70 tiń jelkenin kerer edi.., jetpedi. 70 túgili elýge de ıek artpaı barshamyzdy jylatyp 48 jasynda kete bardy. El gazeti «Egemen» mıllıondardy ózine tabyndyrǵan sport atty qudirettiń jaryq juldyzyna aınalǵan aǵam Saıan Shaımerdenovke búgin bir betin arnapty, Alla razy bolsyn! Jýrnalısıkada ózindik órnegi bar, tili tushymdy Beken Qaıratulynyń maqalasyn oqı otyryp Saıanǵa degen saǵynysh kózge jas úıirdi. Kógaldaǵy hokeıde jasyndaı jarqyldaǵan Halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, Qazaqstanǵa eńbek sińirgen jattyqtyrýshy Shaımerdenov Saıannyń shyqqan shyńy, kóterilgen bıigi jaqsy jazylypty. Áli de jazyla jatar. Men ózim biletin, ózim jaqsy kóretin búginderi saǵynyshqa aınalǵan Saıan aǵamnyń adamı kelbetine toqtalýdy jón kórdim.
Sportta jetistikke jetýge minez, qaısarlyq, bir betkeılik, tabandylyq qajet. Ol dáleldeýdi qajet etpeıtin aksıoma. Al osyndaı qasıetterdiń bári bir basynan tabylatyn jandy jumsaq minezdi adam dep aıtýǵa aýyz bara ma, áı, qaıdam?! Jasyl alańda naızaǵaı janǵa aınalatyn Saıan aǵam myna ómirde óte bıazy, qarapaıym, jumsaq jan bolatyn. Dúnıe kózin tikken neshe túrli sanattaǵy dodaly jarystardan shashasyna shań juqtyrmaı keletin dúldúl Saıanda, juldyz Saıanda búginderi ataǵymen birge shataǵy qatar júretin sport, óner "juldyzdaryndaǵydaı" keýdesi aıaq qaptaı tasyr minez bolǵan joq, artynan sypsyń sóz ergen joq. Qashanda óziniń ádemi jymıysymen úlkenge qurmet, kishige izet kórsetýden áste tanǵan emes. Sol jibek mineziniń arqasynda shyǵar, ataǵy jer jarǵan sportshy bola tura 3 qyzymen Almatydaǵy «Saryarqa» kınoteatrynyń syrt jaǵynda 1,5 bólmelik aıadaı páterde turdy.
Úlken sportpen qosh aıtysqan kezi bolýy kerek, kóńili pás Saıan aǵam bir kúni:
-Saıysh,(meni erkeletip osylaı ataıtyn) aýylǵa baraıyn dep edim, Shaımerden atamyzdyń basyna baryp quran oqytaıyn, qalaı jetemin-, dedi.
-Qystyń kózi qyraýda, qazir jol qıyn jazda barsaıshy deımin ǵoı men.
-Jazda ákemizben talaı bardym ǵoı, qysta da barǵym keledi. Biraq papama aıtýshy bolma, ol birge baramyn dep salady nemese Soltústik Qazaqstandaǵy barsha jurtty aıaǵynan tik turǵyzyp dúrliktiredi. Aýylǵa da habar berýshi bolma, Esmaǵı aǵany áýrege salma, ózim barǵym keledi dedi. Jeńgem Natasha ekeýi Almatydan Qyzyljarǵa ushaqpen jetedi. Endi qaladan 200 shaqyrym jerdegi Jambyl aýdanynyń ortalyǵy Blagoveshenkaǵa deıin taksı taba almaı (ol kezde qazirgideı ındraıver joq) avtobýsqa minedi sóıtip laýlap aýylymyz Amangeldige jetedi ǵoı. Qarapaıymdylyq pa? Qarapaıymdylyq. Jaraıdy oblys basshylyǵyn mazalamasa da sol jerdegi sport sheneýikteriniń birine telefon shalsa is bitip jatyr ǵoı.Kólik te tabylar edi, jaǵydaı da jasalar edi. Joq Saıan ondaıǵa barmady. Qashanǵydaı óz jolymen, óz jónimen júrdi. Bir-eki qonyp qaıtamyz degen Saıan men jeńgemdi aýyl jibersin be? Onyń ústine nemere aǵamyz Serik Ákimjanovtyń úıindegi Aıman jeńgem jas bosanyp Saıan men Natasha ómirdiń esigin endi ashqan nárestege Zarına dep atyn qoıyp, kindik áke-sheshe mártebesine ıe bolady. Qansha jasyrsam da «Saıandar habarlaspaı qaıda ketip qalǵan?» dep tyqyrshyǵan Safýan ákemizge 1-2 kúnnen keıin Saıannyń «Soltústikke qupıa sapary» týraly aıtýǵa týra keldi. Sóıtip aýylǵa baryp qaıtamyz degen olar 10 kún ol jaqta qonaqtap Almatyǵa zorǵa jetti.
Ómirden ozarynan az aq buryn Saıan Astanaǵa keldi. Janynda ańyzǵa aınalǵan Quralbek Ordabaev. Quralbek aǵa Elordadaǵy aǵaıyndarynyń biriniń ertesine bolatyn toıyna kelse kerek al Saıan sol kezdegi sport komıtetiniń basshysy Dáýlet Turlyhanovqa kirip shyǵýdy josparlapty. Almatynyń áýejaıynda kezdesken qazaqtyń qos sport sańylaǵyn bizdiń úıdiń dámi tartqan ǵoı, aǵamnyń arqasynda dop qýǵan barsha qazaq balasynyń kýmıri-Qazaqtyń Quralbegi shańyraǵymda qonaq boldy. Retimen aıtaıyn. Áýe jaıdan Saıan maǵan telefon shaldy.
-Saıysh úıdesiń be?
-Iá, úıdemin.
- Úıde súr et bar ma?
- Súr de, jas et te tabylady, kele jatsyń ba?
-Sózdi bólme, tyńda. Kelinge aıt, jas et qosyp, súrden molynan salyp qazan kótersin. Jol amandyǵyn berse et piskenshe biz de dep kep qalarmyz. Sol kúni Saıan Quralbek aǵany jibermeı qasynda alyp qaldy. Áli ókinem.., tór bólmede, qustósekte qatar jatyp qorylǵa basqan qazaq sportynyń qos arysyn nege shyrt etkizip sýretke basyp almadym dep...
Beý dúnıe-aı, kim bilgen?!
Ertesine Astanadaǵy Áýezov pen Máskeý kósheleriniń qılysyndaǵy sport komıtetine keldik. Senbi bolǵandyqtan ba Dáýlet Turlyhanovtyń qabyldaý bólmesindegi hatshy qyzdyń ornynda qulaǵy qalqaıǵan bir bala jigit otyr. Amandasyp jón surastyq, Dáýlettiń kómekshisi eken. Qalqan qulaq kómekshiniń ózi kishkentaı bolǵanmen sózi túıeden túskendeı iri shyqty. Áı-sháı joq álgi bále Saıanǵa «Sen Dáýlet Bolatulynyń shaqyrýynsyz nege keldiń»-, dep dúrse qoıa bersin. Mynandaı soraqylyqqa, kórgensizdikke Saıannyń qalaı shydaǵanyn bilmeımin, meniń qanym basyma shaýyp «áı naısap, sen kimge edireńdep tursyń!»-, dep shegirtkeniń aıǵyryndaı shińkildegen kómekshige tura umtylyp, jaǵasyna jarmastym. Saıan aǵam «qoı Saıyn, Dáýletten uıat bolady»-, dep meni tik kóterip dálizge alyp ketti. Kireberis bólmedegi shýdy estigen bolýy kerek dálizge Dáýlettiń ózi shyǵyp, Saıandy qushaǵyna qysa amandasyp bizdi tórge ozdyrdy.
Saıan kelgen máselesin aıtty. Boıaýshy- boıaýshy degenge saqalyn boıaıdy demekshi Sport komıtetindegi ekonomıs "mamandar" qarjy únemdeımiz dep komandadaǵy 11 oıynshynyń sanyn 8 ge qysqartyp tastapty. Saıan solardyń bul "bilgishtigin" túzetýdi, qarjyny durys bólýdi surady. Dáýlet kóz be kóz ekonomıka salasyna jaýapty orynbasaryna telefon shalyp qatelikti túzetti. Sóıtip, komandasynyń bas aıaǵyn Astanaǵa kelip áreń túgendegen Saıan aǵam kóńili ornyna túsip Almatyǵa, artynan kóp uzamaı máńgilikke attandy. Meniń oıymsha, tepse temir úzer qaıratty azamat, dańqty sportshy júreginiń kenetten toqtaýynyń bir syry qazirgi sport tóńiregindegi tek qaltaǵa túser paıda men teńgeni sanaǵan kesir saıasatta jatqan sıaqty. Biraq ult namysyn oılaǵan ul sport salasyndaǵy sol zymıan tirlikke kónip baqty. Janyna batqan jaılardy jan balasyna bildirmeı, ishteı tyndy. Alaıda, júıke shydaǵanmen, júrek syr berdi...
Saıan aǵam árdaıym túsime kiredi. Menińshe «.. ýaqyt emshi» degen jaı jubatý úshin aıtylǵan sóz oramy ǵana. Saıannyń fánıden baqıǵa ketkenine 20 jyldan assa da ony árdaıym saǵynamyn.
Topyraǵyń torqa bolsyn, Saıan AǴA!
