Saýal:
– Qosylǵan qun salyǵy shegin tómendetý barysynda qandaı faktor birinshi kezekte eskerilýi kerek?

Baljan Baqytqalıqyzy, salyq mamany
Jaýap:
– Salyq kodeksiniń 82-babynyń 2-tarmaǵyna sáıkes, qazir QQS tóleýshisi retinde tirkelý úshin aınalym kólemi – 20 000 AEK nemese 78 640 000 teńge. Alaıda memleket bul shekti 15 mln teńgege deıin tómendetýdi usyndy. Bul ózgeris kásipkerlerge úlken salmaq túsirýi múmkin. Sebebi esepke alynatyn kórsetkish taza paıda emes, aınalym kólemi bolyp sanalady. Qarapaıym mysal retinde Almatyda jumys isteıtin taksı júrgizýshisin alaıyq. Aı saıyn ol 7-8 mln teńge tabys tabýy múmkin. Biraq bul somadan taksı parki óz úlesin ustaıdy, bank komısıasy alynady, janarmaı shyǵyny tólenedi. Sondaı-aq júrgizýshiniń eńbekaqysy da osy aınalymnyń ishine kiredi. Biraq bul shyǵyndar QQS esebinde eskerilmeıdi.
Sonymen qatar taksı júrgizýshisi qosymsha tabys kózi retinde «Kaspi.kz» platformasy arqyly taýar satady delik. Bazardan qujatsyz taýar alyp, oǵan óz marjasyn qosyp satyp, ony taksı qyzmetimen qatar jetkizip otyrady. Bul saýdadan aı saıyn 10-12 mln teńge aınalym túsýi múmkin. Biraq taýardyń ózindik quny 8-9 mln teńgeni quraýy yqtımal. Onyń ústine, bul taýarlar kóbine nesıege nemese bólip tóleý arqyly alynýy múmkin, alaıda bul da esepke alynbaıdy. Osylaısha, taksı qyzmetinen jyldyq aınalym 7-8 mln teńgeni, taýar satýdan 10-12 mln teńgeni quraıdy. Eger bul somalar qosylsa, kásipkerdiń jyldyq aınalymy 15 mln teńgeden asyp ketedi. Nátıjesinde, ol QQS tóleýshisi retinde tirkelýge mindetti bolady. Bul jaǵdaıda kásipker buryn 3% patenttik nemese jeńildetilgen salyq tólese, endi oǵan qosymsha 20% QQS tóleý talaby qoıylady. Osylaısha, taksı júrgizýshisi ekonomıkalyq turǵyda «Iandeks taksı» parkimen teńestiriledi.
Bul jaǵdaı Kásipkerlik kodekstiń 24-babyna sáıkes, shaǵyn (onyń ishinde mıkro), orta jáne iri kásipkerlik arasyndaǵy aıyrmashylyq joıylyp kete me degen suraq týyndatady. Sebebi atalǵan ózgerister shaǵyn kásipkerlerdiń iri bıznes sýbektilerimen birdeı salyqtyq júktemege ushyraýyna alyp keledi. Sondyqtan QQS shegin tómendetý máselesin qarastyrǵanda, tek aınalymdy esepke alyp qana qoımaı, taza paıda, shyǵyn, salalyq erekshelik jáne kásipkerlik qyzmettiń naqty jaǵdaılary da eskerilýge tıis. Áıtpese, bul ózgeris shaǵyn bızneske aýyr salmaq túsirip, onyń damýyn tejeıdi.