Qoshqarbektiń qońyr dombyrasy talaı syrdy shertedi

Qoshqarbektiń qońyr dombyrasy talaı syrdy shertedi almaty-akshamy.kz

Qalamyzdaǵy Alataý aýdanynyń tórinde qasıetti ulttyq aspaptarymyzdy dáriptep, ulttyq mádenıetimizdi ulyqtap júrgen Mýltımedıalyq dástúrli mýzyka ortalyǵy baryn biri bilse, biri bile bermeıdi.


El Táýelsizdiginiń 25 jyldyǵy men Almaty qalasynyń 1000 jyldyǵyna oraı ashylǵan bul ortalyqqa nebári 7 jyl tolsa da, qazaq án-kúı álemindegi belgili óner tulǵalarynyń aspap muralaryn saqtap, olardy urpaqqa nasıhattaýdan jalyqqan emes. Ortalyqta biregeı qundy jádigerler saqtaýly. Ár jádigerdiń ótkeni, tarıhy hám aıtary da bar.



Qońyr únge eleń eter qazaq balasyn oı qushaǵyna súńgitip, kúndelikti kúıbeńnen bir sátke bolsa da silkip alar bir qudiret bolsa, ol dombyranyń shanaǵynda. Talaı kórermenine osyndaı sáýleli sátter syılaǵan Qazaqstannyń eńbek sińirgen artısi Qoshqarbek Tasbergenovtiń dombyrasy da Mýltımedıalyq dástúrli mýzyka ortalyǵynan oıyp turyp óz ornyn alǵan. Óner ıesi 2013 jyly ómirden ótken bolatyn. Marqumnyń dombyrasyn mýzeıge zaıyby Tóleý Tasbergenova ákelip ótkizgen eken.



Qoshqarbek Tasbergenov Syr óńirinde dúnıege kelgen. Ákesi Tasbergen óz aımaǵyna belgili myqty kúıshi bolǵan eken. Qoshqarbektiń óner­degi  al­ǵashqy ustazy, demek, ákesi. Anasy Kúlpan bolsa dýman-saýyqtyń ajary bolǵan desedi. Ot­ba­synda osyndaı tárbıeni kórgen bala Qoshqarbek mektep qabyrǵasynda júrip-aq kishigirim orkestr basqarǵan. Kúıdi jan-tánimen túsinip, júregimen túısingen jas Qoshqarbek arman qýyp Almatyǵa keledi. 1972 jyly Qazaqtyń memlekettik Qurmanǵazy atyndaǵy akademıalyq halyq aspaptar orkestriniń janynan ashylǵan 6 aılyq stajorlyq kýrsqa túsip, KSRO Halyq artısi, Memlekettik syılyqtyń laýreaty, profesor, áıgili dırıjer Shamǵon Qajyǵalıevtan dáris alady. Kýrsty bitirgen soń orkestrge dombyrashy bolyp qa­byldanady. Onda  jumys isteı júrip, 1974 jyly Qurmanǵazy atyndaǵy Almaty memlekettik konservatorıasynyń daıyn­dyq kýrsyna túsedi. Konservatorıa qabyr­ǵasynda kom­po­zıtor, dombyrashy, dırıjer Málǵajdar Ábýbákirov dáris beredi. Ol 1981 jyly konservatorıany bitirdi. 1983 jyly ótken respýblıkalyq Qurmanǵazy atyndaǵy oryn­daýshylar konkýrsyna qatysyp, jeńimpaz  atanady. 1992 jyly Halyq qaharmany, Memlekettik syı­lyqtyń laýreaty, kompozıtor, dırı­jer N.Tilendıevtiń shaqyrtýymen fólklorly-etnografıalyq «Otyrar sazy» orkestrine aýysady. Munda da qajyrly eńbegimen óziniń laıyqty baǵasyn alady.  Oǵan 1995 jyly «Qazaqstannyń eńbek sińirgen artısi» degen qurmetti ataq beriledi.



Qoshqarbek Tasbergenov N.Tilendıev atyndaǵy fólklorly-etnografıalyq «Otyrar sazy» orkestriniń bas konsertmeıstri boldy. Tynymsyz eńbegi nátıje berip, «Qazaqstan Respýb­lıkasynyń bilim berý isiniń qurmetti qyz­metkeri» atandy.  Qazaqtyń bolmysymen bite qaınasyp ketken Tasbergenov dombyrany shetel sahnalarynda shertip, syrttyń jurtyn tań-tamasha etken. Ol Máskeý, Chehoslovakıa, Shveısarıa, Shvesıa, Aýstrıa, Fılıppın araly, Sıngapýr, Úndistan, Portýgalıa, Pákistan, Túrkıa sıaqty basqa da el­derde bolyp, qazaq ónerin aspandatty.




Móldir JAŃBYRBAIQYZY, Mýltımedıalyq dástúrli mýzyka ortalyǵynyń ǵylymı qyzmetkeri:


– Qoshqarbek Tasbergenov óner áleminde, mýzykanttar arasynda, orkestr quramynda, jalpy Almaty qalasynda Bek degen atpen tanymal bolǵan. Ony Nurǵısa Tilendıev orkestrdiń begi, tóresi sanaǵan. «Otyrar sazynyń» «Kúı shashý» atty konsertinde N.Tilendıev turyp: «Myna men ómirimde Ahańsyz (Ahmet Jubanov) sóılemeıtinmin, dırıjerlyq etpeıtinmin. Ahańnyń arqasynda ónerimiz damydy. Ahań ómirimde qadirleıtin adamym, meniń ómirimde baǵynatyn paıǵambarym. Kóptegen talanttar dúnıege keldi. Ahań bolmasa, ana turǵan Qarshyǵa, myna turǵan Bek týa ma?! Qurmanǵazy, «Otyrar sazy» týar ma edi? Qolymdaǵy dombyrany 1937 jyly maǵan Ahmet Jubanovtyń ózi syılaǵan. Endi osy dombyramen baıaǵy «Álqıssany» tartyp bereıin. «Álqıssa», oryndaıtyn Nurǵısa» dep, kúıdi kúmbirlete jónelgen edi. Sonda Bek orkestr quramynda birinshi dombyrada oınap «Álqıssanyń» ıirimderin bir qaıyryp, ony Nurǵısa jalǵap ketip, odan ekeýi qosyla ketip, sosyn orkestr qostaı ketkende «Álqıssa» kúıiniń shejiresi shertilgendeı, sazdy ún sanamyzǵa quıylǵandaı bolǵany ras. Qoshqarbek Tasbergenov jaıynda áli talaı aıtylary da, jazylary da sózsiz. Qazaqtyń kúı ónerin jalǵaıtyn osyndaı daryndardyń izin basar, qadamyn jalǵar ónerpazdar kóp bolsa eken.

Sizdiń reaksıańyz?
Unaıdy
0
Unamaıdy
0
Kúlkili
0
Shekten shyqqan
0
Sońǵy jańalyqtar

18:29

16:55

15:07

14:14

13:34

13:27

12:38

11:20

10:15

09:55

09:05

19:42

19:19

18:33

18:31

16:39

15:08

14:46

14:40

14:10

14:00

13:25

12:44

12:00

11:55