Keshegi toıdyń asabasy kúldirem dep búldirip, kóp tusta sózden súrine berdi. Onysy, árıne, biraz meımanǵa unaı qoıǵan joq.
– Al káne, eki jas baqytty bolsyn desek, oń qolymyzdy joǵary kótereıik. Shanyshqy ustaımyz bárimiz. Káne, káne, joǵaryraq. Qymsynbaıyq. Kimniń qoltyǵynda jaǵymsyz ıis bolsa, sol kótermeıdi. Al endi shanyshqyny sol jaǵymyzda otyrǵan adamnyń basyna tyǵyp alamyz. Oınap aıtamyn, – dep, shalt burylyp, qatyrdym degendeı úzilis jasap alǵan asaba qonaqtarǵa sóz berýge kóshti. Tilekterden soń úzilis jarıalady da, «Al endi buttan bý shyqqansha bıleńizder!» degeni...
Qazir jaz mezgili. Toı maýsymy. Al siz qandaı asaba kórip júrsiz? Jalpy, asabalarǵa kóńilińiz tola ma? Osy jazbamyzdy jáne saýalymyzdy Facebook áleýmettik paraqshamyzda jarıalaǵan bolatynbyz.
Ǵazızhan Ádilhanov:
– Otyz jyl boıy toı basqaryp kelemin. Toıda adamdar sharshamaı, demalyp, tamasha ázil, ásem áýender tyńdap, ulttyq oıyndar oınap qaıtýy kerek. Jalpy, asabanyń bilimdi, mádenıeti joǵary, ónerli, sózge sheshen bolǵany durys. Ókinishke qaraı, qazirgi kóp asabaǵa kóńilim tola bermeıdi. Olardyń maqsaty – aqsha tabý. Biz kezinde aqsha almaı-aq halyq aldyna shyǵyp ónerimizdi kórsetkenimizge, tegin júrgizip, el alǵysyn alǵanymyzǵa rıza bolatynbyz.
Jazıra Elshibaeva:
– Toı tizginin eń aldymen ıntellektýaldyq deńgeıi joǵary, mádenıetti, sózge sheshen, tapqyr, ázilmen qonaqtardy shoshytyp emes, baýrap alatyn adam ustaǵany jón. Toı basqarý oıynshyq emes, jınalǵan jurtty sharshatpaı, jalyqtyrmaı, sol úsh-tórt saǵatta barlyǵyn qyzdyń jıǵan júgindeı etip ótkizý – úlken eńbek. Qazir ekiniń biri – asaba. «Shashtaryn túıip, ádemi kóılek kıip» degen sıaqty jutań uıqastarmen toıdy bastaıtyndardy jıi kóremin. Arǵy jaǵy belgili... Shaqyrǵan adamnan uıalǵanyńnan otyrasyń. Uıymdastyratyn oıyndary da tym qarabaıyr, dóreki. Keıde «deńgeıimiz nege sonshalyq tómen» dep oılap qaıtamyn.
Jumahmet Jaılaýbaev:
– «Bir támpishti synaımyn dep, búkil pushyq jaý boldy» depti bir aǵamyz. Bireýin synasań, birazy jaý bolyp shyǵa keledi. Biraq úzilis kezinde óti jarylyp ketse de aıtyp júrmin.
Mahat Sadyq:
– Álgi asabany shaqyryp alyp, sybaǵasyn berý kerek qoı, Feısbýkta masqara etem dep. Keıin atyn aıtpaı jazǵanyńnan ne paıda? Birden aıtý kerek betine. Men solaı jasaımyn, qoıdyram áýselesin birden!
Darıǵa Nurasheva:
– Aýyzyna kelgenin aıtatyn dóreki asabalardyń atyn atap, túsin tústeý kerek. Sonda kelesi toıda jaýapkershilikti sezinetin bolady.
Qaldybaı Dúısembaev:
– Sol jerde otyrǵandar tyıyp, toqtatyp otyrý kerek. Eshkim eskertpegesin qaıtalaı beredi.
Naǵıma Baraq:
– Tost arasynda úlkender eskertý jasaý kerek edi. Iá, kúldirem dep búldirip júrgender kóp.
Qýat Adıs:
– Sol jerde arnaıy sóz surap, ortaǵa shyǵyp, betine aıtýyńyz kerek edi. Árbirimiz «toı ıesinen uıat bolar» demeı, ondaı asabalardyń ábes áreketteri men uıatqa tıetin sózderin aıtýymyz kerek. Sonda tyıylady.
Raıhan Imahanbet:
– Ádepsiz asabaǵa eskertý aıtamyn dep, qudaǵıymyzdy renjitip alǵanym bar.
Shúkiralla Sherimbetov:
– Osyndaı asabalardyń kesirinen toıdan sán ketti, kóńildenip emes, muńaıyp qaıtasyń.
Janar Halyqbergenova:
– Asabany tańdaǵanda toıdy qalaı júrgizetin, qalaı basqaratynyn ózinen suraý kerek. Dóreki sózder, jaman qylyqtar kórsetpe dep eskertken jón dep oılaımyn. Óıtkeni, siz jaldap otyrsyz. Aqshasyn tólep otyrsyń, aıtýǵa mindettisiń. Jınalǵan jurtty kúlkige qarq qylamyn dep keıbir asaba ersi áreketter jasaıdy. Kelgen meımandar bir asabanyń ózinen de úlgi alyp ketetindeı bolyp jatsa, kánekeı. Toıǵa jınalǵan aǵaıyn kúıki tirlikten bir sát demalamyn dep keledi, sondyqtan olar sharshamaı, rıza bolyp taraýy kerek.
Erjeńis Tastybaı:
– Toıdyń kóbinen kóńilsiz qaıtam...
Zámzagúl Muqanova:
– Men qasyna baryp turyp, eskertý aıtam, aıtyp qana qoımaımyn, mıkrofondy alyp, halyqqa da úndeý jasaımyn. «Qymbatty aǵaıyn, myna asaba tártipten ketip, aýzyna ıe bolmaǵan jaǵdaıda, ortamyzdan, óz asabamyzdy shyǵaramyz» dep. Sosyn birden býy burq etip, táýbesine túse qalady. Al siz ben bizdiń úndemeı qalǵandyǵymyzdan, asabalar esirip barady. Aıtqan anaıy sózderinen qulaǵyń tunady, al oıyn oınatqandaryn kórgende, jaǵańdy ustaısyń. Sondyqtan toı ıeleri birden kelisim jasaý kerek, ornymen sóıle dep. Kóp nárse ózimizge de baılanysty-aý. «Úndemegen úıdeı báleden qutylar» dep otyra beremiz. Jalpy, toı jóninde oılanar másele kóp.
Oljas Otar:
– Asqat Qylyshbek, Bolatbek Meıirbekuly degen myqty asabalar bar. Sózderiniń arasyna qyl sımaıdy!
Nurzıa Álimbekova:
– Asabalarǵa arnaıy izdenis, rýhanı sabaqtar, jan-jaqty damý qajet dep oılaımyn. Men ózim Amandos degen asaba jigitke óte rızamyn, mádenıetti, jan-jaqty damyǵan óner ıesi.
Bekmyrza Syrymbetuly:
– Men ózim jasaǵan toılarda asabaǵa dóreki oıyndardy oınatpaýyn, ersi qylyqtardy kórsetpeýin, ádepsiz ázilderdi aıtpaýyn aldyn ala eskertemin. Olaı etseń, aqyńdy qysqartamyn deımin. Bárimiz solaı etýimiz kerek!