Munaı óńdeý zaýyttaryn jańǵyrtý jumysynyń nátıjeleri qandaı?
«QazMunaıGaz» UK AQ alańynda QMG Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Dmıtrıı Makeev ulttyq kompanıanyń munaı óńdeý salasyndaǵy jumysy, qazirgi ahýaly men osy baǵyttaǵy josparlaryna arnalǵan pres-konferensıa ótkizdi., dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
QMG munaı óńdeý zaýyttarynda 2018 jyly aıaqtalǵan jańǵyrtý jumysy Qazaqstanǵa Keden odaǵynyń tehnıkalyq reglamentiniń talaptaryna saı, K-4 surypty otyn túrin shyǵarýǵa múmkindik berdi. Joǵary ekologıalyq standartty munaı ónimderin óndirý arqyly qorshaǵan orta men halyqqa tıetin zıandy áser azaıdy. Sonymen qatar, benzol jáne paraksılol sıaqty qosymsha quny joǵary eksportqa shyǵatyn ónimder óndirile bastady.
Jalpy, munaı óńdeý zaýyttaryn jańǵyrtý jumysy QazMunaıGazǵa óndiris kólemin jáne salyq tólemderin arttyrýǵa, sondaı-aq ekologıalyq kórsetkishterdi jaqsartýǵa múmkindik berdi. Byltyr otandyq munaı óńdeý jáne munaı ónimderin shyǵarý tarıhynda bolmaǵan rekordtyq kórsetkishterge qol jetkizildi. Máselen, 2022 jyly munaı óńdeý kólemi 17,8 mln tonnaǵa jetti (2015 jyly – 14,2; 2018 jyly – 15,4 mln tonna). Avtobenzın óndirisi 5 mln tonnaǵa jetti (2015 jyly – 2,8; 2018 jyly – 4 mln tonna), avıaotyn – 666 myń tonna (285; 379 myń tonna), bıtým – 775 myń tonna (202; 294 myń tonna), dızel otyny – 5,2 mln tonna (3,9; 4,4 mln tonna).
Úsh kásiporyn (Atyraý munaı óńdeý zaýyty (AMÓZ), Pavlodar munaı-hımıa zaýyty (PMHZ), Shymkent munaı óńdeý zaýyty (PQOP) boıynsha jıyntyq salyq tólemderi 2022 jyly 400 mlrd teńgege jetti, 2017-2019 jyldary bul kórsetkish 100 mlrd teńgeden aspaǵan.
Janar-jaǵarmaı sapasyn arttyrý esebinen avtokólikterden bólinetin gaz quramyndaǵy zıandy zattar kólemi kúrt tómendedi: motor otyndaryndaǵy kúkirt mólsheri 10 ese, benzınderdegi benzol mólsheri 5 ese, hosh ıisti kómirsýtekter (qara tútin kózi) 1,5 ese azaıdy.
Zaýyttardyń operasıalyq tıimdiligin arttyrý
Otandyq munaı óńdeý zaýyttary 2017 jylǵa deıin jyl saıyn kúrdeli jóndeý júrgizýge qoıylatyn eskirgen talaptarmen jumys istep keldi. QMG bastamasymen jóndeý jumystaryn júrgizýdiń zamanaýı erejeleri – «ulttyq standart» talaptary engizildi. Jańa erejeler men jóndeý aralyq kezeńniń uzarýyna baılanysty kásiporyndardyń kúrdeli jóndeýge jabylý ýaqyty 120-dan 60 táýlikke deıin qysqardy. 2017 jyly zaýyttar jóndeýge baılanysty jumysyn 140 kúnge toqtatsa, byltyr tek 41 kúnge jabyldy.
Ónimdilikti arttyrý jolynda qolǵa alynǵan mańyzdy sharalardyń biri – kásiporyndar jumysyn derbes júrgizý múmkindigi. Máselen, QMG Atyraý munaı óńdeý zaýyty turaqty jumys isteý úshin elektr qýatymen qamtamasyz etetin jeke stansıa salý josparlanýda.
Munaı óńdeý kólemin arttyrý
QMG-niń munaı óńdeýdegi strategıalyq maqsattaryna janar-jaǵarmaıǵa artqan suranysty óteý jáne shyǵaratyn ónim túrlerin kóbeıtý jatady. Buǵan qol jetkizý úshin kásiporyndarda ozyq tehnologıalar engizilip, tehnologıalyq prosesterdi avtomattandyrý, kadrlyq áleýetti damytý, uzartylǵan jóndeý aralyq kezeńge kóshý sekildi sharalar iske asyrylyp jatyr.
Qazirgi ýaqytta bul maqsatta munaı óńdeý zaýyttarynda kelesi jobalar qolǵa alyndy: PQOP – kásiporyn qýatyn arttyrý, AMÓZ – mazýtty tereń óńdeý esebinen jeńil munaı ónimderin shyǵarýdy ulǵaıtý, PMHZ – qysqy dızel óndirisi, suıytylǵan gaz quramynda kúkirtti azaıtý.