Mamandar muny ınflásıalyq qysymǵa jaýap retinde iske asyryp jatyr.
Halyqaralyq valúta qorynyń Qazaqstan boıynsha mısıa basshysy Nıkolá Blansheniń Qazaqstandaǵy ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý sharttary men faktorlary jáne Qazaqstan Ulttyq bankiniń aqsha-kredıt saıasaty týraly negizgi tezısterin usyndy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Egemen.kz silteme jasap.
Ál bermeı turǵan ınflásıalyq qysymǵa jaýap retinde búkil álemdegi ortalyq bankter baǵanyń turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge jáne aqsha-kredıt saıasatyn kúsheıtýge tyrysyp keledi. Qazaqstanda bazalyq mólsherlemeniń artýy ınflásıalyq spıráldy «taratpaýǵa» jáne ulttyq valútanyń aıyrbas baǵamynyń tómendeýine, dollarlanýdyń ósýine jol bermeýge múmkindik berdi. Inflásıany maqsatty deńgeıge qaıtaryp, ınflásıalyq kútýlerdi bekitý úshin mundaı sheshimderdiń ekonomıkalyq belsendilikti báseńdetetinine qaramastan,
Qazaqstan Ulttyq bankine aqsha-kredıt saıasatyn odan ári kúsheıtý qajet bolýy múmkin. Baǵa turaqtylyǵy – bul makroekonomıkalyq turaqtylyqtyń, ornyqty ekonomıkalyq ósýdiń jáne halyqtyń keń kóleminiń ómir súrý deńgeıin saqtaýdyń sharty. Inflásıany, kerisinshe, kedeılerge salynatyn salyq dep ataıdy.
Qazaqstandaǵy ınflásıalyq targetteý tártibi týraly
Qazaqstan ınflásıalyq targetteý rejımine kóshýde belgili bir tabystarǵa qol jetkizdi. Bul rejımde ortalyq banktiń maqsatty kórsetkishi ekonomıkalyq ósý, aqsha massasy nemese valúta baǵamy emes, ınflásıa deńgeıi bolyp tabylady. Osylaısha, Qazaqstan Ulttyq banki eldegi baǵa turaqtylyǵyn qamtamasyz etýge basa nazar aýdaryp otyr, bul 2015 jyldan bastap ıkemdi aıyrbas baǵamymen birge elge ınflásıalyq kútýlermen jumys isteýge jáne syrtqy ekonomıkalyq kúızelisterdi báseńdetýge kómektesedi. Bul rette ınflásıalyq targetteý rejımine kóshý áli aıaqtalǵan joq: ekonomıkany odan ári ártaraptandyrý, dollarlandyrýdy tómendetý jáne syrtqy ekonomıkalyq kúızelis jaǵdaıynda ekonomıkanyń reaktıvtiligin shekteý qajet. Aıtarlyqtaı uzaq merzimdi áleýet bar jáne Qazaqstan Ulttyq bankiniń 2030 jylǵa deıingi aqsha-kredıt saıasatynyń Strategıasynda osy problemalardyń birqatary úshin keshendi sheshimder kózdeledi.
Qazaqstan Ulttyq bankine ekonomıkanyń ósimi boıynsha qosymsha mandat berý ıdeıasy týraly
Nıkolas Blansheniń pikirinshe, Ulttyq bank úshin onyń táýelsizdigine «kóleńke túsiretin» qosymsha ókilettikter týraly asa saqtyqpen aıtý kerek. Baǵanyń ósýi jaǵdaıynda birneshe maqsatty kózdeý – aqsha-kredıt saıasatynyń tıimdiligin de, rólin de tómendetý degen sóz. Kerisinshe, halyqaralyq tájirıbe kórsetkendeı, Qazaqstan Ulttyq bankiniń bir ǵana maqsatqa basymdyq berýi jón. Jeńildetilgen nesıelendirý baǵdarlamalaryna qatysý jáne basqa da fıskaldyq sıpattaǵy qyzmet sıaqty negizgi emes qyzmet túrlerin kezeń-kezeńimen toqtatý qazirdiń ózinde aqsha-kredıt saıasatynyń tıimdiligin arttyrýǵa jáne ortalyq banktiń táýelsizdigi men oǵan degen halyqtyń senimin arttyrýǵa yqpal etedi.
Qazaqstanda ekonomıkalyq ósimdi qamtamasyz etý úshin qajet sharttar men faktorlar týraly
Álemdegi ahýal sekildi Qazaqstanda da qazirgi ekonomıkalyq jaǵdaı kóptegen kúızelisterge ushyrady, onyń ishinde COVID-19 pandemıasynyń yqpaly, jetkizý tizbegindegi irkilister jáne Ýkraınadaǵy soǵys, Reseıge qarsy sanksıalar bar. Osy problemalardy eńserýge kóptegen memlekettik organdar qatysady, olardyń múddesine halyqtyń osal toptaryn qorǵaý, uzaq merzimdi damý, áleýmettik saıasat jatady.
Fıskaldyq saıasat sharalary, teorıa boıynsha, ishki suranys pen ekonomıkalyq ósýdi qoldaý úshin, ásirese, joǵary ınflásıa aqsha massasynyń ósý múmkindigin shekteıtin kezeńderde qoldanylýy múmkin. Qazaqstandaǵy jaǵdaı da osyndaı, onda memlekettik shyǵyndar munaıdan túsetin kiristerdiń kóbeıý esebinen óse túsýi múmkin. Árıne, bul jaǵdaıda fıskaldyq saıasat ekonomıkany qoldaý, fıskaldyq jáne makroekonomıkalyq turaqtylyqty saqtaý arasyndaǵy tepe-teńdikti qamtamasyz etýi kerek. Uzaq merzimdi perspektıvada qurylymdyq reformalar ekonomıkanyń ósimi úshin mańyzdy jáne bul, árıne, qazir memleket ekonomıkada basym ról atqaratyn Qazaqstanǵa da qatysty. Bıznes klımatty jaqsartý, naryqtyq ekonomıkaǵa kóshýdi jalǵastyrý, ártaraptandyrýdy arttyrý jáne jeke sektorda jańa jumys oryndaryn ashý qajet.
Bul turǵyda Qazaqstanda ortalyq banktiń negizgi mandatyn baǵa turaqtylyǵynyń kepili retinde qaıta qaraýǵa bolmaıdy. Qazaqstan Ulttyq banki, eger ol úshin naqty ókilettikter naqtylanyp, qoǵamnyń senim deńgeıi joǵary bolsa, sondaı-aq ınflásıalyq kútýlerdi úılestire alatyn bolsa, nátıjelerge qol jetkizýi yqtımal.