Qazaqstanda sırek kezdesetin jer metaldarynyń mol qory tabyldy.
Ózbekstannyń Samarqand qalasynda ótken Eýropalyq Odaq – Ortalyq Azıa samıti qarsańynda Qazaqstan sırek jer elementteriniń iri ken orny tabylǵanyn jarıalady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz.
Qaraǵandy mańynda kólemi 20 mıllıon tonnaǵa jýyqtaıtyn sırek kezdesetin jer elementteriniń iri ken orny anyqtaldy. Bul qor álem boıynsha úshinshi orynǵa ıe bolýy múmkin. Qosymsha barlaý jumystary qajet.
"Jańa Qazaqstan" ataýyn alǵan ken orny smartfondar, sıfrlyq kameralar men kompúterdiń qatqyl dıskileri sıaqty qurylǵylardyń quramynda qoldanylatyn serıı, lantan, neodım jáne ıttrıı elementterinen turatyn shamamen 1 mıllıon tonna sırek jer metaldaryn qamtıdy.
"Aýmaqta tórt keleshegi zor ýchaske anyqtaldy, olardyń jalpy sırekjer elementteriniń qory 935 400 tonnaǵa baǵalanyp otyr", – delingen ındýstrıa jáne qurylys mınıstrliginiń habarlamasynda.
Aldyn ala baǵalaýlar boıynsha, "Jańa Qazaqstan" ýchaskesindegi jalpy qor 300 metr tereńdikte ornalasqan, bir tonnada ortasha 700 gram sırek jer elementteri bar.
Eger bul málimetter rastalsa, Qazaqstan sırek jer metaldarynyń qory boıynsha álemdegi jetekshi úsh eldiń qataryna enedi.
Alaıda sarapshylar saq bolýǵa shaqyrady.
Taý-ken ónerkásibi boıynsha táýelsiz sarapshylardyń kásibı qaýymdastyǵy (PONEN) atqarýshy komıtetiniń tóraǵasy Georgıı Freımannyń aıtýynsha, bul áli bastapqy kezeńde tur.
"Muny naqty ken orny dep ataý úshin eń aldymen aýmaqtaǵy barlyq elementter tolyq zerttelýi tıis", – dedi ol.
Sarapshy qosymsha barlaý jumystaryn júrgizýdiń qajettigin atap ótti
"Gıdrogeologıany, geomehanıkany zertteý, sondaı-aq qazbanyń tıimdiligin, olardy qandaı formada óndirýge bolatynyn baǵalaý qajet. Naryqtyq jaǵdaıdy, tıisti salalardyń qajettilikterin eskere otyryp, ekonomıkalyq baǵa berý kerek. Osy faktorlardyń barlyǵy taldanyp, ekonomıkalyq model jasalǵan jaǵdaıda ǵana ony ken orny dep ataýǵa bolady. Bulaı bolmasa, bul tek joramal kúıinde qalady", – deıdi Freıman.
Atalǵan ýchaskede barlaý jumystary 2022 jyly bastalyp, onyń nátıjeleri 2024 jyldyń qazan aıynda Qazaqstan úkimetine usynylǵan.
Sarapshylardyń pikirinshe, bul jańalyqtyń Eýroodaq – Ortalyq Azıa samıtiniń qarsańynda jarıalanýy strategıalyq mánge ıe.
Samıt barysynda Eýroodaq Qazaqstanmen yntymaqtastyqty tereńdetýge nıetti ekenin málimdep, 2025–2026 jyldarǵa arnalǵan jańa Jol kartasyn maquldady. Qujatta "geologıalyq barlaý, zertteý jáne ınovasıa salalaryndaǵy yntymaqtastyqty keńeıtý" kózdelgen.
"Bul málimdeme óte sátti ýaqytta jasaldy, sebebi ol Qazaqstannyń strategıalyq shıkizat jónindegi jahandyq pikirtalastardaǵy rólin arttyrdy. Menińshe, olar Qazaqstandy Eýroodaq kartasyna naqty ornalastyra aldy. Ol sonymen qatar Qazaqstanda sırekjer elementterin óndirý áli de birqatar qıyndyqtarmen baılanysty ekenin atap ótti", – dedi Qazaqstandaǵy EO elshisi Aleshka Sımkıch.