«Áıelder erlerge qaraǵanda qaterli isikke jıi shaldyǵady, bul áıelderdiń qaterli isiginiń keń taralýy – sút bezi qaterli isigi, jatyr moıny qaterli isigi. Alaıda qaıtys bolǵandardyń 53%-y ókpe men asqazan qaterli isigine shaldyǵatyn er adamdar – bul aýrýlardyń ólim-jitim deńgeıi joǵary. Eger Qazaqstandaǵy onkologıalyq aýrýlardyń taralýyn basqa eldermen, mysaly, ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy elderimen salystyratyn bolsaq, onda bizdiń elimizde onkologıalyq aýrýlarmen syrqattaný men ólim-jitim áldeqaıda tómen», – dedi spıker.
Sonymen qatar isikterdi kesh anyqtaý máselesi saqtalyp otyr, bul erte dıagnostıka sharalaryn kúsheıtý qajettiligin kórsetedi. Qazaqstanda 2008 jyldan bastap jatyr moıny, sút bezi, toq ishek qaterli isikterin erte anyqtaý boıynsha skrınıngter engizildi. Jyl saıyn osy baǵdarlama boıynsha 2,8 mln-ǵa jýyq adam qamtylady, bul 230 myńnan astam qatersiz jáne isik aldy aýrýlaryn anyqtaýǵa, emdeý tıimdi bolatyn erte kezeńderdegi qaterli isikterdiń 2800-den astamyn dıagnostıkalaýǵa múmkindik beredi.
Skrınıngterdiń tıimdiligin arttyrý maqsatynda onkoskrınıngterge nysanaly toptardy qamtýdy 2028 jylǵa qaraı tıisti halyqtyń 90%-na deıin jetkizý josparda. Zamanaýı testerdi pılottyq synaý júrgizilýde: bastapqy APV, jasandy ıntellektpen mammografıa, fermenttik gemokýlt-test. Synaqtan sátti ótken jaǵdaıda olar skrınıng algorıtmine engizýge usynylady. Úsh qalada (Astana, Shymkent jáne Óskemen) aqparattyq-kommýnıkasıalyq jáne taldamalyq jumysty kúsheıtip, eldiń basqa medısınalyq uıymdaryna oń tájirıbeni odan ári keńeıte otyryp, skrınıngtiń birinshi kezeńin ortalyqtandyrý boıynsha pılottyq jobalar iske qosylýda.