Birneshe jyl buryn mektep oqýshylarymen kezdesýde maǵan mynadaı suraq qoıyldy:
"Muǵalimdik tájirıbeńiz bar ekenin bilemiz, KTL (qazirgi BIL) mektebine muǵalim retinde shaqyrsa kelesiz be?"
⠀
Men barmaıtynymdy aıttym. Sebebi KTL, NISH sıaqty mektepterde myqty mamandar jumys jasaıdy. Men kerisinshe aýyl mektepterine barar edim. Sebebi ol jaqta muǵalim jetispeıdi jáne jalpy bilim sapasy óte tómen. Men sol aýylǵa kómekteseıin.
⠀
Ia memleket meni óte sapaly bilim beretin mektepte oqytty. Al endi meniń boryshym – aýyl-aımaqtardaǵy bilim sapasyn kóterýge at salysý.
Zertteýlerge súıensek, Dúnıejúzilik banktiń 2023 jylǵy sholýyna sáıkes, qazaqstandyq oqýshylardyń úshten ekisi qazirgi zamanaýı álemde tabysty jumys isteýge daıyn emes dep baǵalandy. Bul «fýnksıonaldyq saýatsyzdyq deńgeıi» arqyly anyqtaldy, ıaǵnı oqýshylar negizgi akademıalyq daǵdylardy tolyq meńgere almaı jatyr.
Ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymyna (OECD) múshe elderdegi fýnksıonaldyq saýatsyzdyq deńgeıi 22,6% quraıdy. Al Qazaqstanda jalpy memlekettik mektepterde bul kórsetkish 64,2%-ǵa jetedi, ıaǵnı oqýshylardyń kópshiligi fýnksıonaldy saýatsyz dep esepteledi. (silteme: https://www.worldbank.org/.../kazakhstan-needs-to.., silteme: https://astanatimes.com/.../world-bank-review-2023.../)
⠀
Sholýda aıtylǵandaı, NIS mektepterindegi bir oqýshyǵa jumsalatyn qarjy jalpy memlekettik mektepterge qaraǵanda tórt ese kóp, al NIS oqýshylary jalpy orta mektep oqýshylarynyń tek 0,4%-yn ǵana quraıdy. (silteme: https://www.worldbank.org/en/country/kazakhstan, silteme: https://documents1.worldbank.org/.../IDU0336efa090a5ea047...)
⠀
Qazaqstanda aýyl mektep oqýshylarynyń úlesi 49%. Al PISA 2022 nátıjesi boıynsha qala men aýyl mektepteriniń bilim sapasy aıyrmashylyǵy aıtarlyqtaı úlken. (silteme: https://gpseducation.oecd.org/CountryProfile...)