Astanada bastaý alǵan pılottyq joba Almaty, Shymkent syndy iri qalalarda jalǵasyn tabýy múmkin.
Elimizde alaıaqtyq órship tur. Qylmystyń osy túrimen kúresti kúsheıtý úshin kıberpolısıa qyzmeti iske qosyldy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Astanalyq Aınur aıdyń-kúnniń amanynda qyrýar qarjysynan qaǵyla jazdady. Boıjetken áleýmettik jelide Brıtanıa azamatymen tanysqan. Eki aı boıy úzdiksiz hat jazǵan jigit arýdyń senimine kiredi. Qymbat syılyq jiberetinin jıi aıtady. Alaıda sheteldik jigittiń syıy Aınurdy áýre-sarsańǵa saldy.
«Sonymen jaqsy sóılesip júremiz. Bir-eki aı sóılesip júrgennen keıin ol kisi maǵan «Men saǵan jaqsy syılyq jasaǵym keledi" degendi aıtady. «Syılyqtyń ishinde ne salyp jiberdiń?» dep suraımyn ǵoı jańaǵy jigitten. Sonda ol: «Aıfon, sýmkı tam, andaı-myndaı, aksesýary» deıdi. Sosyn ertesine maǵan kompanıa habarlasady. Kompanıa habarlasyp aıtady: «Sizdiń atyńyzǵa solaı-solaı, syılyǵyńyz keldi. Sol syılyqty alý úshin 319 500 teńge aqsha tóleý kereksiz» deıdi», - dedi Astana turǵyny Aınur.
Qymbat syılyqqa qyzyqqan qyz jetpegen aqshany qaryzǵa alyp, 319 500 teńgeni termınaldan aýdarady. Alaıda erteńine alaıaqtar taǵy habarlasyp, qorapta qomaqty aqsha baryn aıtady. Eger tezdetip 1,5 mln teńge salmasa, zań júzinde jaýapqa tartamyz dep qorqytady. Aldanǵanyn túsingen boıjetken dereý polısıaǵa júgiredi. Onyń taban aqy, mańdaı terimen tapqan aqshasyn qaıtarýǵa Esil aýdanynyń kıberpolısıasy kómektesti. Bul bólimshe pılottyq joba retinde jyl basynda quryldy. Quramynda tergeýshiler, İT maman bar.
«Qazirgi ýaqytta ınternet zamanynda ınternet-alaıaqtyq birinshi orynda tur. Pılottyq joba ázirge Esil aýdanynda engizilgen, alaıda bul jobany mınıstrimizge kórsetken kezde, Almaty, Shymkent sıaqty úlken qalalarda jalǵastyrý týraly nusqaý berdi», - deıdi Astana qalasynyń polısıa departamenti bastyǵynyń orynbasary Muratjan Shákerov.
Búginge deıin 234 qylmys ashyldy. Internet-alaıaqtyq órshigen sońǵy kezde munda júginetinder sany tipti ósken. Sondyqtan kıbersaqshylar Astananyń basqa da aýdandary turǵyndarynyń aryzyn qaraýǵa májbúr. Shaǵym egov portaly arqyly nemese kezekshi bólimde qabyldanady. Kıberpolıseı bank jumysyn, ınternet jelisin jáne krıptoálemdi jaqsy bilýi tıis. Keıingi jyldary maman daıyndaýǵa erekshe kóńil bólinip otyr. İshki ister mınıstrliginiń akademıalarynda kıberqylmystar boıynsha kafedra ashyldy. Qabyrǵasy keńeıgeli otyrǵan bólimsheniń negizin osy kafedralardyń túlekteri quramaq. Degenmen, kedergi de joq emes. Ásirese, sheteldik qylmyskerdi anyqtaý qıyn.
«Quqyqbuzýshylyqtardyń jartysynan kóbi - aqshalaı qarajattar nemese shetelderdiń bank shottaryna ketedi, ıaǵnı, bolmasa, krıptobırja salasyna ketedi. Krıptobırja da, shetelderdiń bank shottary da bizdiń eldiń zańyna baǵynbaǵandyǵynan, ózderiniń arnaıy quqyqtyq normalary bolǵandyqtan, der ýaqytynda jaýap alý qıyndyq týǵyzady», - deıdi qalalyq polısıa departamenti tergeý basqarmasynyń aǵa tergeýshisi Aıat Estileýov.
Iaǵnı shekara asqan aqshany qaıtarý qıamettiń qylkópirinen ótkendeı. Shetelde tirkelgen qurylǵy týraly málimetti alý úshin halyqaralyq qurylymdarǵa shyǵý kerek, dıplomatıalyq nota joldaý qajet. Notany tezdetkenniń ózinde bir aıdan asa kútesiz. Al bul ýaqytta talaı adam alaıaqtyń arbaýyna túsip, san soǵyp qalatyny sózsiz. Kıbersaqshylar ınternet jelisinde abaı bolýǵa shaqyrady. Tapsyrys bererde qyzmet usynýshynyń qujatyn suraǵan abzal nemese beınebaılanysqa shyqqan jón. Sondaı-aq paraqshadaǵy el pikirine kóńil bólý kerek jáne bank qyzmetkeri telefon arqyly operasıa júrgizbeıtinin esten shyǵarmaǵan jón.