Kóńil kónshitpeıtin statısıkany Ulttyq densaýlyq saqtaý ortalyǵynyń mamandary aıtty.
Dárigerler kámelet jasyna tolmaǵan balalarǵa sergitkish sýsyndy satýǵa tyıym salý kerek dep dabyl qaǵyp otyr. Sebebi adam aǵzasyn bildirmeı ýlaıtyn ónim, ásirese, balalar úshin óte qaýipti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz 24.kz-ke silteme jasap.
Sabaq arasynda dúkenge kirgen oqýshylardyń deni osyndaı sergitkish sýsyn alýǵa beıim. Satýshylar da bul ónimderdiń zıandy ekenin biri bilse, biri onyń densaýlyqqa tıgizer zardabyn eskere bermeıdi. Degenmen sórede samsap turǵan ónimdi balaǵa satpaý kerek degen zań joq.
Bul týraly el Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev ta aıtqan bolatyn. Dárigerler de sergitkish sýsyndardy balalarǵa ishkizbeý kerek dep shyryldap otyr. Sebebi ondaı sýsyndy jıi ishetin jasóspirimniń baýyry maskúnemdikimen birdeı bolady eken. Tipti júrek dertine, júıke júıesi, asqazan, sońy qaterli isikke ulasýy ábden múmkin. Sondyqtan balalar men júkti áıelderge jáne qart adamdar men qan qysymy bar jandarǵa bul sýsyndy úzildi-kesildi ishýge bolmaıdy.
«Energetıkalyq sýsyndardyń quramynda kofeınniń kóbi eń birinshi másele bolyp esepteledi. Óıtkeni ózderińiz bilesizder, kofeındi jas baldarǵa, ásirese, mektep oqýshylaryna shamadan tys qoldaný onyń júrek-qan tamyry aýrýlaryna, tis karıesine, qant-dıabetiniń kóbeıýine óz saldaryn tıgizedi. Sýsynnyń quramynda bar V12 vıtamıni de eki-úsh ese kóp. Ol da óziniń keri áserin tıgizedi», - deıdi QR DSM "Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵy" Basqarma tóraǵasynyń mindetin atqarýshy Janar Qalmaqova.
Alys jolǵa shyǵatyn kólik júrgizýshisi uıqymdy ashady dep bir-eki qutyny qoltyqtaı ketýdi ádetke aınaldyrǵan. Alaıda energetıkalyq sýsyndar aǵzany kúsh-qýatpen qamtamasyz etedi degen tujyrym dálelsiz. Sýsynda ondaı qasıet joq, ol - tek energıa qozdyrýshysy. Iaǵnı biz óz boıymyzdaǵy qorymyzdy paıdalanamyz, qysqasha aıtqanda, energıany ózimizden qaryzǵa alamyz. Alaıda erte me, kesh pe, bul qaryzdy sharshaǵandyq, uıqysyzdyq, ashýshańdyq túrindegi paıyzben qaıtarýǵa májbúr bolamyz. Bir sózben aıtqanda, aǵzadaǵy ómir boıyna jetetin kúsh-qýatty sarqyp, álsizdikke ushyratyp, tez qartaıýǵa sebep bolady.
«Bizdiń elde oqys jaǵdaı bolmaǵanymen, energetıkalyq sýsynnyń kesirinen júrek aıný,bas aınalý shaǵymdarymen júgingender bar. Bul ónim alkogóldi ishimdikter qatarynan bolý kerek, jastarǵa satýǵa tyıym salý kerek ekenin burynnan aıtyp kelemiz. Tipti sotqa aryz da tastadyq. Ókinishke qaraı, qazir kásipkerlerdiń ózi máselege nemquraıly qarap otyr. Qutynyń syrtyndaǵy jaramdy ýaqytyn óshirip qaıta jazyp jatqandary da joq emes. Bul eldiń bolashaǵy úshin alańdaıtyn jaǵdaı dep oılaımyn», - dedi Qazaqstan ulttyq tutynýshylar lıgasynyń basqarma tóraǵasy Svetlana Romanovskaıa.
Qazaqstannyń memlekettik bas sanıtarlyq dárigeri 2013 jyldyń 19 tamyzynda «Sergitetin komponentteri bar sýsyndardy satýǵa tyıym salý týraly» qaýlyny bekitken. Qujatta «orta jáne arnaýly orta bilim beretin mekemelerde, joǵary oqý oryndarynda, densaýlyq saqtaý mekemelerinde, jasóspirimder men jastar kóp jınalatyn oryndarda, mádenı-kópshilik sharalarda energetıkalyq sýsyndardy satýǵa tyıym salynady», – dep anyq kórsetilgen. Alaıda ol qaýlynyń iske asyp jatqany kórinbeıdi.