«Egemen Qazaqstan» gazetiniń 12 maýsymdaǵy №109 (30588) sanynda jaryq kórken «Alıment - qaryz emes, paryz» maqalasynda kórsetilgen málimetterge súıensek, byltyrǵy jyldyń ózinde sot oryndaýshylary alıment boıynsha 304 myń isti júrgizgen. Onyń ishindegi 5 myńy – perzenti aldyndaǵy jaýapkershiligin túsinbegen azamattar.
Qazaqstanda alıment boıynsha qaryz kólemi 14 mlrd teńgege jetti. Búginde qoǵamnyń bul kóleńkeli tusy sot oryndaýshylary men quqyq qyzmetkerleriniń bas aýrýyna aınalyp otyr. Boryshkerlerdiń arasynda maskúnemder men jumyssyz júrgenderden bólek, jalaqy mólsherin azaıtý úshin jumys berýshimen kelisip, jalǵan qujat jasatatyndary da jetkilikti.
Respýblıkalyq jeke sot oryndaýshylar palatasynyń tóraǵasy Aıdos Imanbaevtyń aıtýynsha, boryshkerlerdiń kópshiligi jeke kásipker retinde resmı tirkelip, ózderine eń tómengi jalaqy 70 myń teńgege jýyq qarajatty belgileıdi eken.
Sondaı-aq mamannyń málimetine sensek, byltyr alıment tólemegen 4 065 azamat ákimshilik, 126 boryshker qylmystyq jaýapkershilikke tartylsa, 116 adam bas bostandyǵynan shekteldi. Oǵan qosa taǵy 8 boryshkerge qoǵamdyq jumystarǵa tartý jáne ekeýine bas bostandyǵynan aıyrý jazasy taǵaıyndaldy. Atqarýshy bılik alıment máselesin qansha qıyndatsa da, másele túbegeıli sheshilmeı tur.
Jeke sot oryndaýshylar palatasynyń tóraǵasy aıtyp ótkendeı, memleket «jumys joq» dep syltaýratqan 2 000-ǵa jýyq boryshkerdi jyl saıyn jumysqa ornalastyrady eken. 2022 jyldyń 12 aıynda sot oryndaýshylardyń óndirisinde 7,8 mln atqarýshylyq qujat bolǵan. Bul 2021 jylmen salystyrǵanda 1,1 mln qujatqa artyq. Byltyr 6,7 mln qujat bolǵan edi. 2021 jyly 2,3 mıllıon is tolyq oryndalsa, 2022 jyly bul kórsetkish 2,6 mıllıondy qurady.
Osy tusta memleket kirisine 31 mlrd teńge óndirilgenin aıta ketý kerek. Bul 2021 jylmen salystyrǵanda 6 mıllıardqa kóp. Sondaı-aq bıznes paıdasyna 185 mıllıard teńge óndirilgen.