Sý tasqyny jaǵdaıy tek jaǵymsyz saldar ákelgen joq, sonymen qatar qazirgi ýaqytta Qazaqstan ekonomıkasy salalarynyń qajettilikteri úshin paıdalanylatyn sý qoımalarynda 12 mlrd m3 astam sý jınaqtaýǵa múmkindik berdi.
Mysaly, eger ótken jyly sý qoımalarynan jalpy sý jiberý búkil sý tasqyny kezeńinde shamamen 13 mlrd m3 qurasa, bıyl bir aıda sý qoımalarynan jalpy sý jiberý 36 mlrd m3 astam kólemdi qurady, dep habarlaıdy aqshamnews.kz Úkimettiń Telegram kanalyna silteme jasap.
Bul rette respýblıkanyń sý sharýashylyǵy qurylystary eń joǵary shıelenisti kezeńde sýdy qabyldaýdy jáne qaýipsiz aǵyzyp jiberýdi qamtamasyz etti, bul tasqyn sýlardy sońǵy jyldary tapshylyq týyndaǵan sý nysandaryna (kóltabandar, sý basqan shalǵyndar, kólder) jiberýge múmkindik berdi. Máselen, Astana sý qoımasyn tasqyn sýmen toltyrý 2 mlrd teńgeden astam únemdeýge múmkindik berdi, osylaısha sý qoımasyn Q. Sátbaev atyndaǵy kanal arqyly toltyrý qajettiligi joıyldy.
Sondaı-aq sý tasqyny ekologıalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa múmkindik berdi, tasqyn sýdy kópten beri sý barmaǵan jerlerge baǵyttady. Mysaly, Batys Qazaqstan oblysynyń Qamys-Samar kólderine 80 mln m3 tasqyn sý jetti. Ulytaý oblysynan Qyzylorda oblysyna 839 mln m3 sý jiberildi. Sonyń arqasynda, sý jolyn qadaǵalaý tarıhynda alǵash ret Sarysý ózeni arqyly sý Qyzylorda oblysynyń kól júıelerine jetti. Jyl basynan beri Balqash kóline 12 mlrd m3 sý, onyń ishinde 3,3 mlrd m3 sý tasqyny kezinde jiberildi, Kaspıı teńizine – 7,4 mlrd m3.
2024 jyldyń qyrkúıek aıynyń basynda jedel derekterge sáıkes, sý qoımalarynan aýyl sharýashylyǵyna 8,4 mlrd m3 sý, ónerkásipte 3,7 mlrd m3 sý paıdalanyldy. Sonymen qatar Qaraǵandy oblysynda Buqar jyraý aýdanynyń Chkalov jáne Sadovoe (Samarqand sý qoımasynyń tómengi aǵysy), Nura aýdanynyń Baıtýǵan jáne Tassýat eldi mekenderine jaqyn Nura ózeniniń ýchaskelerin sanasıalaý jumystary ýaqtyly oryndaldy, sondaı-aq Abaı aýdanynyń (Jartas sý qoımasynyń tómengi aǵysy) eldi mekenderiniń mańyndaǵy Sherýbaı-Nura ózeniniń jalpy uzyndyǵy 68 km bolatyn ýchaskelerin sanasıalaý boıynsha jasalǵan jumystar sekýndyna 1,2 myń m3 tasqyn sýdy qaýipsiz ótkizýdi qamtamasyz etti jáne eldi mekenderdiń sý basýyna jol bermedi.
Bolashaqta tasqyn sýdy jınaýdy jáne qaýipsiz ótkizýdi qamtamasyz etý úshin kólemi 2,6 mlrd m3 bolatyn 42 jańa sý qoımasyn salý, jalpy jobalyq kólemi 3,7 mlrd m3 bolatyn 37 sý qoımasyn rekonstrýksıalaý, sondaı-aq shamamen 14,5 myń km bolatyn ırrıgasıalyq kanaldardy salý jáne rekonstrýksıalaý josparlanýda. Bul is-sharalar Sý salasyn damytýdyń 2024-2028 jyldarǵa arnalǵan keshendi josparynda kózdelgen.