Shaǵyn jáne keńeıtilgen quramda ótken ekijaqty kelissózderdiń qorytyndysy boıynsha Qasym-Jomart Toqaev pen Frank-Valter Shtaınmaıer buqaralyq aqparat quraldarynyń ókilderi úshin birlesken málimdeme jasady, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz. Aqordanyń resmı saıtyna silteme jasap.
Memleket basshysy óz sózinde shaqyrýyn qabyl alyp, Qazaqstanǵa arnaıy saparmen kelgeni úshin Germanıa Prezıdenti Frank-Valter Shtaınmaıerge rızashylyǵyn bildirdi. Sondaı-aq búgingi kelissózderde ekijaqty baılanystardy nyǵaıtý joldary talqylanyp, ózekti halyqaralyq máseleler jóninde pikir almasqanyn atap ótti.
– Bıyl Qazaqstan men Germanıa arasynda dıplomatıalyq qatynas ornaǵanyna 31 jyl toldy. Osy ýaqyt ishinde joǵary deńgeıdegi saıası dıalog qalyptasty. Ózara tıimdi saýda-ekonomıkalyq jáne ınvestısıalyq yntymaqtastyq qarqyndy damýda. Mádenı-gýmanıtarlyq baılanystardyń aıasy keńeıdi. Seriktestikti jandandyrý úshin áleýetimiz mol ekenin atap ótkim keledi. Atap aıtqanda, Mańǵystaýdaǵy jasyl sýtegin óndirýge arnalǵan birlesken jobanyń mańyzy zor. Nemistiń ozyq tehnologıasy men tájirıbesi negizinde kásibı mamandar daıyndaý qajet. Osy rette Aqtaýda Qazaq-nemis ınjınırıń ınstıtýty ashylady. Bul jobalar eki eldiń stýdentteri men mamandary arasynda tájirıbe almasýǵa jol ashady. Ekonomıkany, óndiris salasyn bilikti kadrlarmen qamtamasyz etýge múmkindik beredi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent eki eldiń qarym-qatynasyn nyǵaıtýda mádenı-gýmanıtarlyq baılanys salasy mańyzdy ról atqaratynyn atap ótti.
– Elimizde nemis ultynyń 226 myń ókili ómir súredi. Olar Qazaqstandy órkendetýge eleýli úles qosyp keledi. Germanıada 1 mıllıonnan astam burynǵy otandastarymyz turady. Bul – halyqtarymyz arasyndaǵy dostyqty nyǵaıta túsetin «altyn kópir». Biz osy saladaǵy yqpaldastyqty tereńdetýge nıettimiz, – dedi Memleket basshysy.
Memleket basshysynyń aıtýynsha, Qazaqstan – Germanıanyń Ortalyq Azıadaǵy negizgi ekonomıkalyq áriptesi. Germanıanyń Ortalyq Azıa elderimen alys-berisiniń 83 paıyzy bizdiń elge tıesili. Byltyr ekijaqty saýda-sattyq shamamen 10 mıllıard dollar boldy. Qazaqstan Germanıanyń basty 50 ekonomıkalyq seriktesiniń qataryna kiredi. Sondaı-aq osy eldi munaımen qamtamasyz etip otyrǵan negizgi tórt memlekettiń biri sanalady.
Budan bólek, Prezıdent «Tehnologıalardy shıkizatqa almastyrý» formýlasyna negizdelgen qatynas eki tarap úshin de nátıjeli bolady dep sanaıtynyn málimdedi.
– Qazaqstan Germanıa ekonomıkasyn energıamen jáne qajetti shıkizatpen turaqty qamtamasyz ete alady. Bul qazirgi kúrdeli geosaıası jáne geoekonomıkalyq kezeńde asa mańyzdy. Germanıa tarapynyń ótinishi boıynsha Shvedt qalasyndaǵy munaı óńdeý zaýytyna Qazaqstan munaıyn jóneltý – sonyń naqty mysaly. Josparlanǵan sharalardy tıimdi júzege asyrý úshin Shtaınmaıer myrzamen talqylanǵan birneshe máseleni sheshý qajet. Sonyń biri – kólik-logıstıka baılanysyn kúsheıtý. Búginde «Orta dáliz» dep atalatyn Transkaspıı halyqaralyq kólik baǵytynyń mańyzy artyp keledi. Biz muny kezdesý barysynda erekshe atap óttik. Orta dálizdiń negizgi bóligi Mańǵystaý oblysy arqyly ótedi. Shtaınmaıer myrza Batys elderi basshylarynyń ishinde osy óńirge birinshi bolyp barǵaly otyr. Biz kólik-logıstıka ınfraqurylymyn damytý qajettigine basa nazar aýdardyq. Bul salanyń keleshegi zor. Qazir Eýropa Odaǵynda «Global Gateway» strategıasy júzege asyrylyp jatyr. Sonyń aıasynda qolǵa alynǵan bastamalarǵa Qazaqstan jobalaryn engizý máselesin talqyladyq, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent baspasóz málimdemesinde halyqaralyq kún tártibine qatysty oı-pikirin bildirdi.
– Álemdegi túrli saıası, ekonomıkalyq shıelenister elimizdi alańdatyp otyr. Árıne, barlyq túıtkil halyqtardyń, bolashaq urpaqtyń ıgiligi úshin beıbit jolmen sheshilýge tıis. Ózderińizge málim, buǵan deıin Qazaqstan daýlasqan taraptardy bitimge shaqyrdy. Olarǵa kelissóz júrgizý úshin beıtarap alań usyndy. Elimiz daýlardy dıplomatıalyq jolmen sheshý isine belsene atsalysýǵa daıyn, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Óz kezeginde Germanıanyń Federaldy Prezıdenti Frank-Valter Shtaınmaıer Qazaqstanǵa memlekettik saparmen kelýge shaqyrǵany jáne qurmet kórsetkeni úshin Qasym-Jomart Toqaevqa alǵys aıtty.
– Siz Germanıa men Qazaqstan arasyndaǵy uzaqmerzimdi qarym-qatynas jóninde aıttyńyz. Shyn máninde, bizdiń baılanystarymyz berik. Byltyr eki eldiń arasynda dıplomatıalyq qarym-qatynas ornaǵanyna 30 jyl toldy. Osy ýaqyt aralyǵynda yntymaqtastyǵymyz nyǵaıa tústi. Buǵan Qazaqstanda ómir súretin nemis dıasporasy jáne Germanıa Federatıvti Respýblıkasyna Qazaqstannan kóship kelgen bir mıllıonǵa jýyq nemister úles qosty. Olar elderimiz arasyndaǵy qarym-qatynasty jandandyrdy. Osy sapar arqyly eki el arasyndaǵy jan-jaqty baılanystarǵa qatysty ustanymdarymyz ortaq ekenin jetkizgim keledi. Ózińiz atap ótkendeı, qazirgi kúrdeli halyqaralyq jaǵdaıda Qazaqstanmen jáne Ortalyq Azıa elderimen seriktestikti keńeıtip, qarym-qatynasymyzdy nyǵaıtýdy kózdep otyrmyz, – dedi Frank-Valter Shtaınmaıer.
Germanıa Prezıdenti óz sózinde eki el arasyndaǵy saýda-ekonomıkalyq, ınvestısıalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq salalardaǵy yntymaqtastyqtyń múmkindikterine keńirek toqtaldy.