Respýblıkalyq úshjaqty komısıa otyrysynda eńbek qatynastaryn retteý máseleleri talqylandy, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Inform.kz-ke silteme jasap.
19 shildede Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń orynbasary E.Toǵjanovtyń tóraǵalyǵymen áleýmettik áriptestik jáne áleýmettik pen eńbek qatynastaryn retteý jónindegi respýblıkalyq úshjaqty komısıanyń kezekti otyrysy boldy. Otyrys sheńberinde eńbek qatynastaryn retteý máselesi qaraldy.
Áleýmettik-eńbek janjaldarynyń aldyn alý jáne olardy sheshý boıynsha qabyldanyp jatqan sharalar týraly Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý birinshi vıse-mınıstri baıandady. Munaı-gaz salasyndaǵy jaǵdaıǵa erekshe nazar aýdaryldy. Sheteldik jumys kúshin tartatyn 64 kásiporynda tartylatyn jumys kúshi jáne júzege asyrylatyn tekserý týraly másele qaraldy. Eńbekaqy tóleýdegi kemsitýshilik boıynsha – 180, sheteldikterdiń ruqsatta kózdelmegen jumystardy oryndaýy boıynsha – 225 jáne kadrlardyń araqatynasy saqtalmaý boıynsha – 214 oqıǵa oryn alǵan. Júrgizilgen jumys qorytyndysy boıynsha 228 jumys berýshi ákimshilik jaýapkershilikke tartyldy, sheteldik jumys kúshin tartýǵa 266 ruqsat keri qaıtaryp alyndy, bul otandyq qyzmetkerlerdiń eńbek quqyqtaryn qalpyna keltirýge yqpal etti. Qyzmetkerlerdiń jalaqysy jáne áleýmettik tólemder boıynsha bereshek týraly másele qaraldy. Jyldyń basynan beri qabyldanǵan sharalardyń nátıjesinde 11 myńnan astam jumyskerdiń jalaqy boıynsha 3,1 mlrd teńge bereshegin óteý qamtamasyz etildi. Sonymen qatar, búgingi kúni jyl basymen salystyrǵanda mindetti zeınetaqy jarnalary men áleýmettik aýdarymdar boıynsha bereshektiń jalpy somasy 1,5 mlrd teńgege, ıaǵnı 33%-ǵa tómendegeni baıqalady.
Eńbek qatynastarynyń problemalyq máseleleri áleýmettik áriptestik jáne áleýmettik pen eńbek qatynastaryn retteý jónindegi óńirlik úshjaqty komısıalardyń otyrystarynda qaralady. Tek birinshi jartyjyldyqta oblystyq jáne aýdandyq komısıalardyń 1 myńnan astam otyrysy ótkizildi. Júrgizilgen jumystardyń nátıjesinde 1,8 myń kásiporyn áleýmettik jaýapkershilik tanytyp, 1,2 mln-nan astam jumyskerdiń jalaqysy 5%-dan 50%-ǵa deıin arttyryldy.
Aǵymdaǵy jyldyń basynan beri elimizdiń kásiporyndarynda 567 adam jaraqat aldy, bul ótken jyldyń sáıkes kezeńinen 4,5 %-ǵa tómen (2021 jylǵy 1 shildedegi jaǵdaı boıynsha – 687 adam). Nátıjesinde, Premer-Mınıstrdiń orynbasary ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdarǵa birqatar naqty tapsyrmalar berdi:
- Memleket basshysynyń otandyq jáne sheteldik qyzmetkerlerdiń jalaqysyndaǵy sáıkessizdikti boldyrmaýǵa qatysty tapsyrmasyn iske asyrý jónindegi jumysty kúsheıtý, sondaı-aq osy buzýshylyqtarǵa jol bergen jumys berýshilerge qatysty sharalar qabyldaý;
- eńbek daýlarynyń aldyn alý jáne boldyrmaý boıynsha aldyn alý sharalaryn qabyldaý;
- mindetti zeınetaqy jarnalary men áleýmettik aýdarymdar boıynsha bereshekti azaıtý jónindegi jumysty kúsheıtý;
- jumys isteıtin azamattardyń tabysyn arttyrý boıynsha jumysty jandandyrý.
Budan basqa, komısıa músheleri kásiporyndarda eńbek qaýipsizdigi men eńbekti qorǵaýdy qamtamasyz etýge jaýapty qyzmetkerlerdiń jalpy jáne arnaıy kásiptik quzyretterin damytý jónindegi oqý baǵdarlamalaryn maquldady jáne paıdalaný úshin usynyldy. Oqý baǵdarlamalary jaýapty qyzmetkerlerdiń jalpy jáne arnaıy kásibı quzyretin damytý úshin qajetti modýlder men oqytý taqyryptarynan turady. Jalpy kásiptik quzyretterdi damytý jónindegi oqý baǵdarlamasy Eńbekti qorǵaýdyń normatıvtik negizderin, eńbekti qorǵaýdy basqarýdaǵy jalpy tásilderdi, eńbekti qorǵaý salasyndaǵy halyqaralyq normalardy qamtıdy, al arnaıy kásiptik quzyretterdi damytý jónindegi oqý baǵdarlamasy Ekonomıkalyq qyzmet túriniń ereksheligin, eńbektiń óndiristik jaǵdaılaryn eskere otyryp, eńbekti qorǵaýdy normatıvtik retteýdiń salalyq ereksheligin qamtıdy.
Sondaı-aq, komısıa músheleri bıznestiń áleýmettik jaýapkershiligi jónindegi «Paryz» konkýrsy men «Eńbek joly» konkýrsyn ótkizýdi uıymdastyrý sharalaryn talqylady. Eńbek mınıstrliginiń aqparatyna sáıkes «Paryz» konkýrsyna qatysýǵa 337 kásiporyn ótinim bergen, al «Eńbek joly» konkýrsyna qatysýǵa 418 eńbek áýleti men jumys isteıtin azamattar nıet bildirgen. E. Toǵjanov mundaı is-sharalardy ótkizý kásipkerlerdiń áleýmettik jaýapkershiliginiń oń tájirıbesin kórsetip, túrli qyzmet salalaryndaǵy úzdik qyzmetkerlerdiń eńbegin keńinen taratatynyn atap ótti.