Salyqtan jaltarý – el ekonomıkasyna eleýli qaýip
Qazaqstanda bıznes sýbektileriniń kópshiligi salyqtyq mindettemelerden jaltarý maqsatynda jasandy túrde bólshektený ádisterin qoldanýda. Bul memleket búdjetine edáýir zıan keltirip, ádil salyq salý júıesiniń buzylýyna ákep soǵýda. Bul týraly Aqshamnews.kz saıty habarlaıdy.
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń málimetinshe, elimizde 2,3 mıllıon salyq tóleýshi tirkelgen. Alaıda sonyń tek 8%-y ǵana (137 myń kompanıa) qosylǵan qun salyǵyn (NDS) tóleıdi. Qalǵany arnaıy jeńildetilgen salyq rejımin qoldana otyryp, jalpyǵa ortaq salyq júıesine ótpeı keledi.
Jalǵan shaǵyn bıznes – búdjetke soqqy
Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń Salyq jáne keden saıasaty departamentiniń dırektory Erlan Sagnaev bul jaǵdaıdy bıznes aýqymynyń ósýi emes, kerisinshe, tabysty ádeıi tómen kórsetip, salyqtan jaltarý áreketi dep baǵalaıdy.
"Kútilgeni – memlekettik qoldaýdy alǵan shaǵyn bıznes birtindep orta jáne iri bızneske aınalýy kerek edi. Alaıda biz bıznestiń ádeıi shaǵyn kúıinde qalýyn, ıaǵnı júıeli bólshekteýdi kórip otyrmyz. Bul búdjetke mıllıardtaǵan teńgeniń túspeýine sebep bolady", – dedi Sagnaev.
Onyń aıtýynsha, 81% kásipker jeńildetilgen salyq júıesi boıynsha jumys isteıdi, al olardyń 85%-y 15 mıllıon teńgeden aspaıtyn tabys kórsetip otyr. Bul – shyn máninde, iri bıznes sýbektileri birneshe jeke kásipkerge (IP) bólshektenip, salyqtyq mindetterin barynsha azaıtyp otyrǵanynyń aıǵaǵy.
Tanymal salyqtan jaltarý sqemalary
Mınıstrlik kelesi keń taralǵan ádisterdi atady:
-
Bir nysanǵa birneshe IP tirkeý – mysaly, bir meıramhanadaǵy bar, asqana jáne karaoke bólek IP retinde tirkelip, jeńildetilgen salyq rejıminde jumys isteıdi;
-
Qonaqúıdi qabattarǵa bólip tirkeý – ár qabatty jeke kásipkerge bólip, birtutas mekeme emes, birneshe kishigirim kásiporyn retinde kórsetý;
-
Qyzmetkerlerdi shtattan shyǵarý – jumysshylar IP retinde tirkelip, burynǵy jumys ornyna «qyzmet kórsetý» kelisimimen jumys isteıdi. Osylaısha, jumys berýshi zeınetaqy, áleýmettik tólemder men saqtandyrý tólemderinen jaltarady.
Saldary – ádiletsiz báseke men ekonomıkalyq turaqsyzdyq
Sagnaevtyń aıtýynsha, mundaı ádister búdjet túsimin azaıtyp qana qoımaı, adal jumys isteıtin kompanıalar úshin ádiletsiz báseke týǵyzady.
"Memleket ádil salyq júıesin qalaıdy. Barlyq naryq qatysýshylary teń sharttarmen jumys isteýi kerek. Bıznes bólshekteý men salyqtan jaltarý eldiń ekonomıkalyq damýyna kedergi keltiredi", – dedi ol.
Baqylaý kúsheıedi, jaýapkershilik artady
Qazirgi tańda bıznes bólshekteý sqemalaryn anyqtaý jáne jolyn kesý baǵytynda keshendi sharalar qolǵa alynýda. Bılik salyq júıesin ádil etý arqyly búdjetti tolyqtyrý, alynǵan qarajatty áleýmettik baǵdarlamalar men ekonomıkany damytýǵa baǵyttaýdy kózdeıdi.
Qazaqstandaǵy salyqtyq bólshekteý sqemalary – ekonomıka úshin eleýli qaýiptiń biri. Bul tek búdjet túsimin azaıtyp qana qoımaı, salyq júıesindegi teńsizdikti kúsheıtedi. Sondyqtan memleket baqylaýdy kúsheıtip, kásipkerlerge zańdy ári ashyq jumys isteý úshin yntalandyrý tetikterin arttyrmaq.