Barshańyzǵa belgili, búgingi tańda biz álemdegi reaktorlardyń 40%-yn ýranmen qamtamasyz etip otyrmyz. Qazaqstan – ýran óndirý boıynsha kóshbasshy memleket, ári álemdik atom energetıkasy naryǵyndaǵy negizgi oıynshy. Alaıda, aldaǵy ýaqytta Qazaqstan óziniń ıadrolyq áleýetin ishki qajettilikterge de baǵyttaýy kerek.
Bul máselede el prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń bastamasymen 6 qazanda ótetin jalpyhalyqtyq referendým asa mańyzdy ról atqarady. Referendýmda oń sheshim qabyldansa, «Qazatomónerkásip» tek álemdik naryqqa ýran jetkizýmen ǵana shektelmeı, elimizdegi AES-ti otynmen qamtamasyz etýge tolyq daıyn bolady.
Biz úshin eń bastysy – atom energıasyn tek beıbit maqsatta paıdalaný. Qazaqstannyń bul salada mol tájirıbesi men damyǵan ınfraqurylymy bar. «Qazatomónerkásip» halyqaralyq standarttarǵa sáıkes jumys istep keledi, ásirese Atom energıasy jónindegi halyqaralyq agenttiktiń (MAGATE) qaýipsizdik talaptaryn qatań saqtaımyz. Biz ýrandy óndirý men óńdeý boıynsha álemdik standarttarǵa saı áreket etip, Qazaqstannyń ıadrolyq salasyndaǵy bedelin nyǵaıtyp kelemiz.
Álemde atom energetıkasyna suranys artyp keledi. Búgingi tańda 439 ıadrolyq reaktor jumys istep tur, al taǵy 64 reaktor qurylysy júrgizilip jatyr. Olardyń jartysy Qytaıda, Úndistanda 7 reaktor bar, al Reseı, Túrkıa jáne Mysyr elderinde 4 AES salynyp jatyr. Ońtústik Koreıa, Ulybrıtanıa, Japonıa jáne basqa da elderde atom energetıkasy qarqyndy damýda.
Jer sharyndaǵy halyq sanynyń ósýi, ekonomıkalyq damý jáne ýrbanızasıa energıaǵa degen suranysty arttyryp otyr. Dúnıejúzilik atom qaýymdastyǵynyń málimetinshe, memleketter energıa óndirisin arttyrýmen qatar, parnıktik gazdardyń shyǵarylýyn azaıtýǵa da erekshe kóńil bólýde. Atom energıasy – osy máselelerdi sheshýdiń eń tıimdi joldarynyń biri, óıtkeni ol turaqty, senimdi jáne ekologıalyq taza energıa kózi.
Qazaqstan úshin AES salý eldiń energetıkalyq qaýipsizdigin nyǵaıtyp qana qoımaı, halyqaralyq arenada óziniń energetıkalyq derjava retindegi rólin kúsheıtýge múmkindik beredi. Atom energıasy elimizdi energıa tapshylyǵynan qutqaryp, ekonomıkalyq ósimge jol ashyp qana qoımaı, jahandyq ekologıalyq máselelerdi sheshýge de septigin tıgizedi. Bul Qazaqstannyń aldaǵy kezeńdegi damý strategıasynda mańyzdy oryn alady.
Eger 6 qazanda ótetin referendýmda oń sheshim qabyldansa, biz, «Qazatomónerkásip» kompanıasy, elimizdiń atom elektr stansıasyn ýranmen qamtamasyz etýge jáne atom energıasyn beıbit maqsatta paıdalaný boıynsha barlyq qajetti sharalardy iske asyrýǵa daıynbyz. Qazaqstannyń baı tabıǵı resýrstary men halyqaralyq tájirıbesi atom energetıkasyn damytýǵa tolyq múmkindik beredi. Bul qadam bizdiń energetıkalyq táýelsizdigimizdi kúsheıtip, eldiń bolashaǵyn jarqyn etedi dep senemin.