Qazaqstan atom energetıkasyn damytýda aıtarlyqtaı tájirıbe jınaqtaǵan elderdiń qatarynda.
Iadrolyq fızıka ınstıtýtynyń bas ınjeneriniń orynbasary Asqat Bekbaev halyqaralyq tájirıbege súıene otyryp, AES-ti paıdalanýdyń oń jaqtary týraly Vecherka basylymyna túsindirme berdi.
"Atom elektr stansıalary – qazirgi ýaqytta turaqty túrde elektr energıasyn óndire alatyn jalǵyz «jasyl» energıa kózi. Ol aýa raıy nemese basqa da syrtqy jaǵdaılarǵa táýelsiz jumys isteıdi. Qazaqstandyqtarda Semeı synaq polıgonyndaǵy synaqtardan qalǵan belgili bir qorqynyshtar bar ekenin túsinemin. Bul jerde túsindirý kerek, SIAP-ta (Semeı ıadrolyq synaq alańynda) paıdalanylǵan ýrannyń baıytylý deńgeıi 90%-ǵa deıin jetti, al beıbit atomda bul kórsetkish tek 4,5% quraıdy", – dep túsindirdi ǵalym.
Bekbaevtyń aıtýynsha, qazirgi zamanǵy AES-terde qoldanylatyn III+ býynǵa jatatyn sý-sý reaktorlary qaýipsizdik turǵysynan joǵary deńgeıde. Bul reaktorlardyń qorǵanys deńgeıi óte joǵary, sebebi olardyń qurylymy eki kontýrly.
"Iadrolyq fızıka ınstıtýtynda 6 megavattyq qýaty bar reaktor jumys istep tur. Abaı oblysynyń Kýrchatov qalasynda eki ıadrolyq qurylǵy bar. Sonymen qatar, 1999 jylǵa deıin Aqtaýda BN-350 reaktory jumys istegen. Ýlba metalýrgıa zaýyty ýran tabletkalary men jylý bóletin qondyrǵylar shyǵarady. Bul tájirıbeler Qazaqstannyń atom stansıalaryn qaýipsiz ári tıimdi paıdalanýǵa jetkilikti biliktilikke ıe ekenin kórsetedi", – dedi Asqat Bekbaev.
Qazaqstannyń atom energetıkasyn damytýǵa arnalǵan alǵysharttary men tehnıkalyq áleýeti joǵary deńgeıde ekenin atap ótken jón. AES elimizdiń energetıkalyq qaýipsizdigin qamtamasyz etýde mańyzdy ról atqaratyn joba bolýy múmkin.