Gazetimizdiń №86 («Depýtat qoıar saýal kóp») jáne №88 («Májilistegi másele: «Partıasyz» depýtattar basym tústi») sandarynda «Májilis depýtattary saıası belsendi me?», – degen suraqqa jaýap izdep edik. Al №116 sanynda («Jańa saıası maýsym: Qaı saıası partıa belsendi?») jańa saıası maýsymdy májilis depýtattary qalaı bastaǵany týraly sóz qozǵadyq. Endi depýtattardyń, bıliktegi partıalardyń qazan aıyndaǵy saıası belsendiligin saraptap kórsek. Ol úshin depýtattyq saýaldarǵa júgindik.
Saıası belsendilik tómendedi
Bıyl 1 qyrkúıekte jańa saıası maýsym bastaldy. Parlament Májilisiniń VIII shaqyrylym 2-sessıasy jumysqa kiristi. Bir aı boıy Májilis depýtattary ýákiletti organdarǵa 66 depýtattyq saýal joldaǵan. Qazan aıynda barlyq fraksıalardyń saıası belsendiligi eki ese tómendedi. Depýtattar 35 saýal joldaǵan. Buǵan adamı faktor áser etýi múmkin. Kez kelgen isti belsendi bastaıtynymyz bar emes pe? Odan keıin bastapqy qulshynys basylady. Sondyqtan budan saıası astar izdeýdiń qajeti joq.
Oqyrmanǵa eskerte ketetin bir jaıt bar. Aldyńǵy aıda 5 saýaldy birmandatty okrýgtan saılanǵan depýtattar joldady. Al qazanda 5 saýaldy depýtattar birlesip jazǵan.
|
Aıy |
AMANAT |
Aq jol |
QHP |
Aýyl |
Respublica |
JSDP |
|
Qyrkúıek |
32 |
10 |
7 |
6 |
3 |
3 |
|
Qazan |
13 |
5 |
5 |
4 |
2 |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
AMANAT kóshbasshy, «JSDP» men Respublica kósh sońynda
Depýtattyq saýal joldaýdan AMANAT taǵy da kósh bastap keledi. Qazan aıynda bıleýshi partıa depýtattary 13 saýal joldaǵan. «Aq jol» men «QHP» ekinshi oryndy bólisti. Alash ıdeıasyn dáripteýshi jáne kásipkerlerdi qorǵaýshy partıa men burynǵy komýnıser árqaısysy 5 depýtattyq saýaldan joldaǵan. Bul olardyń aldyńǵy shaqyrylymdarda jınaǵan saıası tájirıbesimen baılanysty.
«Aýyl» partıasy olarǵa ilese kele jatyr. Aýyldyń máselesin kóteretin depýtattar 4 saýal daıyndaǵan. Al Respublica jáne «JSDP» kósh sońynda. Qyrkúıek aıynda da jaǵdaı týra osyndaı edi. Tek opozısıalyq «JSDP» ótken aıdaǵymen salystyrǵanda, kúrt tómendegen.
«Aq jol» jeke-dara
Fraksıalardyń belsendiligin anyqtaýdyń taǵy bir mańyzdy kórsetkishtiń biri – ózge partıaǵa qosylyp depýtattyq saýal joldaý. Halyq qalaýlylary mundaı saıası ádisti jıi qoldanady. «Aýrý qalsa da, ádet qalmaıdy» degen osy shyǵar. Taǵy bir ereksheligi, bir partıanyń ishinde de birlesip saýal joldaý ádeti qalyptasqan. Kóp saýaldy partıalastar birlese jazady. Muny jaqsy dep te, jaman dep te aıta almaımyz. Munyń esh ábestigi joq. Ujymdyq pikir dep qabyldaýǵa bolady. Alaıda, bir fraksıanyń ishinde ishki erejege saı erkindik te bolýy kerek. Óz pikirin erkin bildire alsa partıanyń ishinde saıası báseke bolady.
Ózge partıa depýtattary bastamasyna qosyla saýal joldaýdan bul joly AMANAT (9) kósh bastap tur. Qyrkúıekte «QHP» belsendi edi. «Aq jol» bul joly da jeke dara áreket etetinin kórsetti. Alaıda, qazan aıynda eshqandaı fraksıa bastama kótergen saýalǵa qosylmaǵan.
|
Ózge partıaǵa birlese jazǵany |
AMANAT |
Aq jol |
QHP |
Aýyl |
Respublica |
JSDP |
|
Qyrkúıek |
13 |
7 |
28 |
13 |
15 |
11 |
|
Qazan |
9 |
0 |
6 |
6 |
8 |
5 |
«JSDP» jalǵyz opozısıa
Saraptama nátıjesi kórsetkendeı, bul joly da ózge fraksıa depýtattary bıleýshi partıa sanalatyn AMANAT-pen birikkendi quptaıdy eken. Qyrkúıek aıynda da osyndaı tendensıa baıqalǵan. Bıliktegi partıalar AMANAT partıasymen birlese 12 saýal joldaǵan.
«JSDP» bul kórsetkish boıynsha da kósh sońynda keledi. Olar 1 ǵana depýtattyq saýal daıyndaǵan, onyń ózine eshqaı fraksıa músheleri qosylmaǵan. Bul olardyń opozısıalyq partıa ekenin kórsetedi.
|
Kórsetkish |
AMANAT |
Aq jol |
QHP |
Aýyl |
Respublica |
JSDP |
|
Qaı partıamen birlese jazǵan? |
Aq jol – 3 QHP – 1 Aýyl – 3 Respublica – 2 JSDP – 0 |
0 |
AMANAT – 3 Aq jol – 1 Aýyl – 1 Respublica – 1 JSDP – 0 |
AMANAT – 4 Aq jol – 1 Respublica – 1 QHP – 0 JSDP – 0 |
AMANAT – 4 Aýyl – 2 Aq jol – 1 QHP – 1 JSDP – 0 |
Aq jol – 2 AMANAT – 1 QHP – 1 Aýyl – 1 Respublica – 1 |
Depýtattardy dinı radıkalızm alańdatady
Qazan aıynda Májilis depýtattary 3 depýtattyq saýalda dinı radıkalızm máselesin kótergen. Dinı radıkalızm qaýpi tóngen kezde basym depýtattardyń basy birikti.
4 qazanda AMANAT partıasy fraksıasy bastamasymen dinı radıkalızmnen tóngen qaýip jaıly másele kóterildi. Depýtattar dombyra haram degen jáne betin búrkemelegen azamattar ulttyq qundylyqtarǵa qarsy áreket etýde degen pikirde bildirip zańmen tyıym salýdy usyndy. Bir qyzyǵy, osy saýalǵa «aqjoldyqtar» qosylǵan joq. Sebebi, olar ózderiniń bastamasymen týra sol kúni jeke saýal joldady. «Aq jol» partıasy saýalda kezinde 2011 jyly dinı teris aǵymdarǵa zańmen tyıym salý kerektigi týraly bastama kótergenin jazǵan. Biraq sol kezde jalǵyz UQK ǵana zańǵa qarsy bolǵanyn tilge tıek etken. Taǵy bir qyzyǵy, «aqjoldyqtardyń» bul saýalyna amanattyq bir top depýtat ta qosylǵan.
Úshinshi depýtattyq saýal da sol kúni joldanǵan. Onyń avtorlary birmandatty okrýgtan saılanǵan depýtattar.