9 mamyr – Ekinshi dúnıejúzilik soǵys ardagerleri úshin erekshe mereke.
Óıtkeni olar soǵystyń búkil aýyrtpalyǵyn bastan ótkerdi. Oǵan qosa, eli men jeri úshin ot keship, surapyl soǵystyń maıdanynda batyldyq pen erliktiń ólsheýsiz erligin kórsetti. Jeńistiń jalaýy jelbiregenine bıyl 78 jyl tolyp otyr. Mereke qarsańynda Halyq Qaharmany Qasym Qaısenov týraly qyzyqty faktilerdi Elorda.info saıtyna silteme jasap habarlaımyz.
1
Qasym Qaısenov jaý tylyna jalǵan qujatpen attanady. Sol kezde ol laqap esim retinde aýyldas orys aǵaıy Vasányń esimin tańdap alady. Sóıtip, Qasym Qaısenov soǵysqa Býlatov Vasılıı Mıhaılovıch bolyp kiredi. Jaý tylynda osy qujatpen júrdi.
2
Ol adam óltirýdiń 120 tásilin bildi. Sol jattyǵýdan ótkenniń, qorǵana bilýdiń, soǵys ónerin jetik meńgerýdiń arqasynda kóp shaıqasta aman qalyp júrdi. Onyń aman shyǵýynyń bir sebebi – osy da.
3
Bala kezinen-aq ójettigimen, alǵyrlyǵymen kózge túsken Qasymdy erkeletip jeńgeleri «Qara tentek» dep atap ketken.
4
Batyrdyń jary Asyl Qabyshqyzy onyń qaryndasymen bir mektepte oqyǵan. Eki jasty tanystyrǵan da batyrdyń qaryndasy.
5
Qasym Qaısenov týǵan kúnin ózi de, ákesi de bilmeıtinin aıtqan edi. 23 sáýir – Qasym Qaısenovtiń týǵan kúni emes. Halyq Qaharmany óziniń bir suhbatynda «Týǵan kúniń 23 sáýir dep júr ǵoı jurt. Ol týǵan kúnim emes. Bul – óz ómirimniń eń myqty, qıyn-qystaý kezeńine jol ashqan, es bilip, eseıgen kezimde úlken ómir jolyna qadam basqan kúnim. 1938 jyly 23 sáýirde apań ekeýimiz (jary Asyl Qabyshqyzy) Pavlodar qalasyna baryp tústik. Ómirimniń jaqsylyǵy da, bolashaqqa jol siltegen sátti kúni de sol jerden bastaldy ǵoı dep oılap júrdim de, soǵystan oralǵan soń jańa pasport alǵanda týǵan kúnimdi «23 sáýir» dep jazdyrǵanmyn», - dedi.
6
Qasym Qaısenov – Ýkraınada aty ańyzǵa aınalǵan adam. Ol jaqta ony «Vasá» dep biledi. Sondaı-aq Ýkraınada oǵan ornatylǵan eskertkish bar.
7
Soǵystan elge qaıtqan soń oǵan Jumaǵalı Saın shyǵarmashylyq jolynda aqylshy ári qatal synshy bolǵan. Qasym Qaısenovtiń ádebıetke atsalysyp, qolyna qalam ustaýy aǵa býynnyń arqasynda eken.
8
Qasym Qaısenov Almatyda aqyn-jazýshylardyń ishinde eń áýeli Sábıt Muqanovpen tanysqan.
9
Alǵashqylardyń biri bolyp Seıitjan Omarov, Ǵabdol Slanov batyrdyń áńgimesin qaǵazǵa túsire bastaǵan.
10
Halyq Qaharmanynyń bólmesinde 2 adamnyń sýreti ilýli turatyn. Birnshisi – Abylaı hannyń sýreti, ekinshisi – 1941-45 jyldardaǵy joǵary áskerı Bas qolbasshy, Keńes odaǵyn basqarǵan Iosıf Stalınniń sýreti.