Qasym-Jomart Toqaev Reformalar jónindegi joǵary keńestiń otyrysyn ótkizdi
Otyrys barysynda elimizde qaýipsiz atom jáne sýtegi energetıkasyn damytý jónindegi sharalarǵa basa mán berildi
Memleket basshysynyń tóraǵalyǵymen Reformalar jónindegi joǵary keńestiń kezekti otyrysy ótti, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Aqordanyń resmı saıtyna silteme jasap.
Jıyn Qarjy sektoryn damytý tujyrymdamasyn talqylaýdan bastaldy. Atalǵan másele boıynsha Reformalar jónindegi joǵary keńes tóraǵasynyń orynbasary Ser Sýma Chakrabartı, Qarjy naryǵyn damytý jáne retteý agenttiginiń tóraǵasy Mádına Ábilqasymova baıandama jasady.
Prezıdent jalpy usynylǵan ádisterdi qoldap, blokcheın tehnologıasy men ortalyq bankterdiń sıfrlyq valútalaryn paıdalanýdyń jáne engizýdiń perspektıvalaryna nazar aýdardy.
«Atalǵan baǵyt – qarjy júıesiniń bolashaǵyna degen «fýtýrısik» kózqaras qana emes, sondaı-aq júzege asyrýǵa bolatyn joba. Kóptegen memleket ózderiniń sıfrlyq valútalaryn is júzinde synaqtan ótkizýge kirisip te ketti. Olardyń qyzmetteri úshin ekojúıe ázirlenip, qurylyp jatyr. Biz ınstıtýttarymyzdy jańa jaǵdaılarǵa beıimdeýge daıyn bolýymyz kerek», – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Sonymen qatar Memleket basshysy qarjy pıramıdalaryna qarsy is-qımyl jónindegi mindetterge de toqtaldy. Keltirilgen statısıkalyq derekterge sáıkes mundaı uıymdar bıylǵy bes aıdyń ishinde 17 myńnan astam úleskerdiń quny 27 mıllıard teńgeden asatyn dúnıe-múlkin ıelenip alǵan.
«Qarjy sektory tujyrymdamasynyń aıasynda qarjy pıramıdasynyń belgisi bar uıymdardy aldyn ala anyqtaýǵa, jedel áreket etýge, azamattardyń qarjy alaıaqtary týraly habarlaý máselesin kúsheıtýge baǵyttalǵan sharalar qamtylýy qajet», – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev ekonomıkanyń naqty sektoryn bankterdiń belsendi nesıeleýi jóninde sharalar qabyldaýdy kelesi mańyzdy mindet retinde atap ótti. Sondaı-aq osy saladaǵy birqatar problemaǵa nazar aýdaryp, qarjy retteýshilerine bul máselege basa mán berýdi jáne ony naqty sheshý joldaryn usynýdy tapsyrdy.
Sonymen qatar Memleket basshysy Ulttyq banktiń, Úkimettiń áreket etý tetikterin bank ótimdiliginiń aǵynyn kásiporyndardy, ásirese shaǵyn jáne orta bıznesti qoldaýǵa qaraı baǵyttaý asa mańyzdy mindet ekenin atap ótti.
Otyrys barysynda elimizde qaýipsiz atom jáne sýtegi energetıkasyn damytý jónindegi sharalarǵa basa mán berildi. Bul baǵyttaǵy jumystar týraly Energetıka mınıstri Bolat Aqsholaqov pen «Samuryq-Qazyna» aksıonerlik qoǵamynyń tóraǵasy Almasadam Sátqalıev baıandama jasady.
Prezıdent MAGATE derekterin mysalǵa keltirdi. Buǵan sáıkes álemdegi qýat kózderiniń 10 paıyzy atam energetıkasynyń úlesinde ekeni aıtyldy. Atalǵan sektor kómir (36,7%), gaz (23,5 %) jáne gıdroenergetıka (16 %) salalarynan keıin tórtinshi orynda tur.
«Atom energetıkasy kómirtektiń jyldyq qaldyqtaryn shamamen 2 mıllıard tonnaǵa azaıta otyryp, tómen kómirtekti elektr qýatynyń jalpy kóleminiń úshten birinen astamyn óndiredi. Bul 400 mıllıon avtokóliktiń qaldyǵyna teń. Al atom energetıkasynyń bolashaǵyna keletin bolsaq, túrli faktorlarǵa baılanysty belgisizdik deńgeıi óte joǵary. Alaıda, qazirgi tańdaǵy energıa daǵdarysy men energıa resýrstary baǵasynyń qubylmaly jaǵdaıynda «beıbit atomdy» paıdalaný máselesi kóptegen úkimetterdiń kún tártibine engizilgeni anyq. Geosaıası jaǵdaıdyń shıelenisýine baılanysty Halyqaralyq energetıka agenttigi Eýropa odaǵy elderin barlyq atom elektr stansıalaryn jabý máselesin keıinge shegerýge shaqyrdy», – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev qazirgi tańda álemniń 32 elinde 440-tan astam ıadrolyq reaktor bar ekenin jáne 20-ǵa jýyq memleket óz aýmaǵynda atom elektr stansıasyn salý múmkindigin qarastyryp otyrǵanyn atap ótti. Olardyń qatarynda bizdiń elimizden bólek, Chılı, Indonezıa, Aljır, Fılıppın, Efıopıa, Senegal jáne basqa da memleketter bar.
Sonymen qatar Prezıdenttiń aıtýynsha, tehnologıalardy jetkizýshilerdiń short-paraǵyn aıqyndaý mańyzdy jáne onda baǵa ólshemderinen bólek tehnologıalardyń senimdiligine basa mán berilýge tıis.
Qasym-Jomart Toqaev bilim alýdyń jáne óndiristik quzyretke qol jetkizýdiń asa mańyzdy ekenin aıtty.
«Basqasha aıtqanda, biz bolashaqta bilikti fızıkterdi, atom salasyndaǵy kadrlardy, ınjenerler men tehnıkalyq mamandardy daıyndaýymyz kerek. Múldem jańa oqý-óndiristik baza qurý qajet», – dedi Memleket basshysy.
Prezıdent Túrkıanyń «Akkýıý» AES-in salýdaǵy tájirıbesin jan-jaqty zerdeleýdi tapsyrdy.
Kún tártibinde sońǵy qaralǵan másele – kóshi-qon saıasatyn jetildirý. Bul taqyryp boıynsha Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstri Tamara Dúısenova baıandama jasady.
Qasym-Jomart Toqaev osy máselege túsindirme jasaı kelip, ekonomıkanyń damýy men ultymyzdyń zıatkerlik áleýetin arttyratyn tıimdi eńbek mıgrasıasynyń mańyzdylyǵyna nazar aýdardy.