Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Syrtqy ister mınıstrliginiń keńeıtilgen alqa otyrysyna qatysty dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz
Qazaqstan Prezıdenti bul basqosý Táýelsizdigimizdiń 30 jyldyq mereıli belesi qarsańynda ótip jatqanyn, osy tarıhı mejege tolaǵaı tabyspen jetip otyrǵanymyzdy atap ótti. Qasym-Jomart Toqaevtyń aıtýynsha, Qazaqstan aımaqtyq jáne jahandyq úderisterge belsene qatysatyn bedeldi memleketke aınaldy. Memleket basshysy syrtqy saıasatymyzdyń negizin Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń qalaǵanyn jáne onyń tikeleı basshylyǵymen kásibı dıplomatıalyq qyzmet qurylyp, aýqymdy syrtqy saıası mindetter sheshimin tapqanyna toqtaldy.
– Ásirese memlekettik shekaramyzdyń tolyq bekitilýi teńdessiz tarıhı jetistik boldy jáne memleketimizdiń qaýipsizdigin kúsheıtýge aıryqsha yqpal etken sheshimge aınaldy. «Kaspıı teńiziniń quqyqtyq mártebesi týraly konvensıanyń» qabyldanýy – taǵy bir aıtýly jetistik. Buǵan qol jetkizý úshin 20 jyl boıy tabandy jumys atqaryldy, – dedi Prezıdent.
Sondaı-aq kelissózderge qatysqan qyzmetkerlerdiń eńbegin elimiz joǵary baǵalaıtynyn jáne olardy memlekettik nagradalarmen marapattaıtynyn jetkizdi.
Qasym-Jomart Toqaev osy jyldar ishinde strategıalyq seriktesterimiz – Reseı, Qytaı jáne Ortalyq Azıa memleketterimen dostyq qatynasymyzdyń nyǵaıǵanyn, al AQSH pen Eýropa Odaǵy elderi bizdiń ınvestısıa jáne saýda salasyndaǵy áriptesterimiz ekenin atap ótti.
Memleket basshysy Qazaqstannyń óz erkimen ıadrolyq qarý-jaraqtan bas tartqan sheshýshi qadamy álemdik qaýymdastyqtaǵy bedeliniń artýyna zor úles qosty dep esepteıdi.
– Kelesi jyly Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńeske 30 jyl tolady. Osyǵan oraı, elordamyzda osy forýmnyń VI Samıti ótedi. Bul jıyndy uıymdastyrý úshin Syrtqy ister mınıstrligi aýqymdy jumys atqarýy kerek. Biz bul Keńesti birtindep qurlyqtaǵy Qaýipsizdik jáne damý uıymyna aınaldyrýdy kózdeımiz, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent Qazaqstan dıplomatıasyn kóptegen máseleni, tipti, asa kúrdeli halyqaralyq túıtkilderdiń ózin mámile arqyly sheshýge múddeli ekenin aıtty.
– Elimiz memleketaralyq jáne azamattyq qaqtyǵystardy retteý úshin bitimgerlik bastamalar usynyp, araǵaıyn bolyp júr. Sondaı-aq Álemdik jáne dástúrli dinder kóshbasshylarynyń sıezerin ótkizip, órkenıetter úndestigin ornatýǵa kúsh salýda. Osynyń bárin sheteldik áriptesterimiz joǵary baǵalap, jan-jaqty qoldaý bildirýde, – dedi Memleket basshysy.
Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyń Eýrazıa qurlyǵyndaǵy kópjaqty qurylymdardyń negizin qalaýshy elderdiń biri ekenine nazar aýdaryp, elimizdiń uıymdar men qurylymdardyń jumysyn jandandyrýǵa belsene atsalysyp kele jatqanyn jetkizdi. Sonymen qatar jýyrda Túrkitildes memleketterdiń yntymaqtastyq keńesiniń ataýy ózgergenin atap ótti.
– Jaqynda baýyrlas eldermen birlesip, Túrki keńesin tolyqqandy uıymǵa aınaldyrdyq. Osylaısha, túrkitildes memleketter yntymaǵynyń jańa kezeńi bastaldy, – dedi Prezıdent.
Memleket basshysy Ortalyq Azıadaǵy shetel ınvestısıasynyń 75 paıyzy elimizdiń enshisinde ekenin jáne osy baǵyttaǵy jumystyń qarqynyn báseńdetýge bolmaıtynyn atap ótti. Qazaqstan Prezıdenti pandemıa kezinde sheteldegi myńdaǵan azamatymyzǵa tıisti kómek kórsetilgenine toqtalyp, dıplomatıalyq korpýstyń syrtta qalyp qoıǵan otandastarymyzdy elge alyp kelý úshin atqarǵan qyzmetin joǵary baǵalady.
– Dıplomattarymyzdyń arqasynda Qazaqstanǵa gýmanıtarlyq kómek jetkizildi. Biz de birqatar memleketterge qoldaý kórsettik. «Vaksınalyq dıplomatıanyń» arqasynda Ortalyq Azıadaǵy indetke baılanysty ahýaldy turaqtandyrýǵa úles qostyq. Túrli qıyndyqqa qaramastan, sizder aldymyzda turǵan strategıalyq mindetterdi oryndap kelesizder, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Prezıdent álemde qalyptasyp otyrǵan jaǵdaılarǵa oraı, syrtqy saıası jumys tásilderin qaıta saralap, júıeli sharalar ázirleý kerek ekenin jetkizdi. Sondaı-aq Syrtqy ister mınıstrliginiń osyndaı aýqymdy basqosýy sońǵy alty jylda alǵash ret ótkizilip otyrǵanyn atap ótip, qordalanǵan túıtkildiń bárin muqıat taldap, aqyldasa otyryp sheshý qajettigin aıtty.
– Birinshi syrtqy saıasatty «Halyq únine qulaq asatyn memleket» tujyrymdamasyna saı júrgizip, onyń tıimdiligin barynsha arttyrý. Qazir Qazaqstannyń syrtqa baǵyttalǵan jumysynda birtutas, jalpy memlekettik strategıa joq deýge bolady. Bul – júıeli sıpattaǵy másele. Syrtqy ister mınıstrligi tyǵyz mekeme-aralyq úılestirý jumysyn tıimdi atqarýy kerek. Memlekettik apparat ishindegi baılanys, ózara yqpaldastyq álsiz. Sonyń kesirinen eleýli kemshilikter bolyp jatady. Oǵan qosa, ulttyq múddeni qorǵaıtyn kezde tıimdi jumys atqarylmaıdy. Mysaly, qazir Jaıyq ózeni tartylyp barady. Qazaqstanǵa joldanǵan júk Qytaı shekarasynda turyp qaldy. Bizdiń kásipkerlerimizdiń kórshi elder naryǵyndaǵy múddesi oıdaǵydaı qorǵalmaı otyr. Osyndaı keleńsizdikter halyqtyń turmys sapasyna jáne kóńil kúıine keri áser etedi, – dedi Memleket basshysy.
Prezıdent ekonomıkalyq dıplomatıany «qaıta jandandyrýdy» ekinshi másele retinde atady. Onyń aıtýynsha, pandemıadan keıin ekonomıkany qalpyna keltirý úshin memleketter arasynda shetel ınvestısıasyna talas kúsheıdi. Sondyqtan ınvestısıa tartý jónindegi memlekettik saıasatty iske asyratyn ýákiletti organ retinde Syrtqy ister mınıstrligi bul múmkindikti tolyqqandy paıdalaný qajet.
Memleket basshysy Qazaqstannyń Ortalyq Azıadaǵy kóshbasshylyq ornyn nyǵaıtý úshinshi ári asa mańyzdy mindet ekenin aıtty.
– Biz osy aımaqta erekshe mártebege ıe ekenimizdi batyl málimdeı bilýge tıispiz. Buǵan tolyq negiz bar. Atap aıtqanda, ekonomıkamyz Orta Azıadaǵy basqa elderdiń ekonomıkasyna qaraǵanda áldeqaıda qýatty. Biz Eýrazıadaǵy basty kólik dálizderi toǵysqan geostrategıalyq ortalyqta turmyz. Aýqymdy ekonomıkalyq jáne demokratıalyq reformalar belsendi túrde júzege asýda. Zıatkerlik jáne adamı resýrsymyz bar, halyqaralyq qaýymdastyqtyń aldyndaǵy abyroı-bedelimiz joǵary. Osyǵan oraı, Ortalyq Azıanyń taǵdyry úshin Qazaqstanǵa erekshe jaýapkershilik júkteledi, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy «Sý dıplomatıasy» jónindegi kelissózderdiń tezirek aıaqtalýy Qazaqstan men Ortalyq Azıa elderiniń jáne Reseı men Qytaıdyń ortaq múddesine saı keledi dep sanaıdy.
Prezıdent álemdegi alpaýyt eldermen jáne óńirdegi yqpaldy memlekettermen teń dárejeli ári tıimdi yntymaqtastyq ornatýdy tórtinshi másele retinde atap ótti. Sondaı-aq elimizdiń pragmatızmge negizdelgen salmaqty ári salıqaly saıasattan esh aınymaıtyn, ekijaqty jáne kópjaqty mindettemelerden bas tartpaıtynyn aıtty.
– Osy rette, mynadaı mańyzdy oı-tujyrymdardy ortaǵa salǵym keledi. Biz Táýelsizdik pen egemendikke, elimizdiń shekarasy men aýmaqtyq tutastyǵyna nuqsan keltiretin bir de bir kelisimge jol bermeýimiz kerek. Óıtkeni, osy qasıetti qundylyqtar biz úshin bárinen qymbat. Biz eń aldymen, Qazaqstannyń múddelerin tabandylyqpen qorǵaýymyz qajet, – dedi Qasym-Jomart Toqaev.
Memleket basshysy Qazaqstan dıplomatıasynyń jańa kelbetin qalyptastyrý, osy salaǵa tyń serpilis qajet ekenin atap ótti.
– Bilikti mamandardyń Syrtqy ister mınıstrliginen ketýi onyń kadrlyq áleýetin tómendetýde. Bul – shyn máninde, ózekti másele. Men osy mınıstrlik eń konservatıvti qurylymnyń biri ekenin bilemin. Munyń jaqsy jaǵy da bar. Dástúr saqtalady, kásibı dıplomattar shoǵyry qalyptasady. Degenmen, jaǵymsyz jaǵy da joq emes. Bilimdi, bilikti ári elge adal qyzmet etkisi keletin jastar úshin mınıstrlikke jumysqa turý – «alynbas qamaldaı». Bul ahýaldy túzep, kadr saıasatyn túbegeıli qaıta qaraıtyn kez keldi. Dıplomatıalyq qyzmetke, eń aldymen, kózi ashyq, kókiregi oıaý, otanshyl mamandar qajet. Qazaqstan atynan shet memleketterde qyzmet istep júrgen dıplomattarymyz shetel tilderin ǵana emes, aldymen, memlekettik tildi bilýi kerek, – dedi Prezıdent.
Qasym-Jomart Toqaev sóz sońynda Qazaqstannyń syrtqy saıasatyndaǵy negizgi baǵyttardy júzege asyrý úshin tıisti jumystardy tyń qarqynmen jalǵastyrý kerek ekenin aıtyp, dıplomattarymyz el múddesine adal bolady degen senimin bildirdi.
Keńeıtilgen alqa otyrysynda Syrtqy ister mınıstri Muhtar Tileýberdi jáne Qazaqstannyń birqatar memlekettegi elshileri baıandama jasady.