Ana tili – ulttyń birden-bir pasporty.
Óz tiline ózi qoja adamdar kóbine-kóp úndemeıdi.
***
Ulttyń tili – ulttyń dili.
***
Balyq tilsiz bolsa da,
Halyq tilsiz bolmaıdy.
***
Óz tiliń – birlik úshin,
Ózge til – tirlik úshin.
***
Ózge tilde saıraý qaýipti emes,
Ózge tilde oılaý qaýipti.
***
Tili qatty taıaq jeıdi,
Tili tátti jaıa jeıdi.
***
Til sabap beredi,
Bas jaýap beredi.
***
Ulynyń tilin kesseń de,
Ulttyń tilin kese almaısyń.
***
Baılyqta ult bolmaıdy,
Ultta tilden asqan baılyq bolmaıdy.
***
Pulsyz bazar,
Tilsiz halyq bolmaıdy.
***
Kózge syımaıtyn taý
Sózge syıady.
***
Tili oralymdy halyqtyń
Oıy da oralymdy.
***
Ana tilin uqpaǵan –
Ol jabaıy túkti adam.
***
Sóz bostandyǵy degen –
Kómeıge kelgen sózdi
Qansha jutamyn deseń, sonsha jutý.
***
Sóz jutý tas jutýdan aýyr.
***
Oı izdep júrgende sózge,
Sóz izdep júrgende oıǵa tap bolasyń.
***
Keremet degen oı
Qarapaıym sózdiń qaqpanyna túsedi.
***
Idıomany ıdıottar ǵana buzady.
***
Saıasatkerler ózderiniń kúrdeli oılaryn
Qat-qabat sózge orap-orap jetkizedi.
***
Sóz sıqyrynan asqan sıqyr joq.
***
Bir tonna qorǵasynnan
Bir mysqal sóz aýyr.
***
Oı sózdiń aldynda kiriptar,
Áıtse de sóz oıdyń yǵyna jyǵylady.
***
Oı – kóńildiń qulpy,
Oryndy sóz – kilti.
***
Sulýdyń sulýy – sóz,
Ashýlanǵanda onyń óńi qashady.
***
Til qan shyǵarmaıdy,
Janyńdy shyǵarady.
***
Til óltiredi,
Ne táýbańa keltiredi.
***
Tildiń júzi joq, úshi bar.
Odan ushynǵan
Jaman ushynar.
***
Til degeniń – súıý, qushý,
Mahabbat bop pisý.
Eń bastysy – túsinisý.
***
Til – kúrdeli oıdyń kilti.
***
Adamdy adam qylǵan – til.
***
Únsiz qalýǵa bolady,
Tilsiz qalýǵa bolmaıdy.
***
Til ıesinen buryn ólmeýge tıis!
***
Til – oıdyń qazynaly qoımasy.
***
O, Jaratqan!
Sózdiń jaqsysyn jetkiz,
Jamanyn synyńnan ótkiz!
***
Ásire qyzyl – kórkemdiktiń sory.
***
Sóz sábıden jalańash,
Jáne sonysymen súıkimdi.
***
Sózdiń baǵasyn túsirmeı,
Buldaı bil!
Aıta bilmediń eken,
Tyńdaı bil!
***
Sóz úzilgen jerde áńgime de, dostyq ta,
Qarym-qatynas ta – bári de úziledi.
***
Týystyqtyń tamyrynda da til jatady.
***
Tilin súımegen, tilin syılamaǵan azamat –
Týys emes – jat!
***
Oı men tildiń tutastyǵy
Et pen teriniń tutastyǵyndaı.
***
Sóz – sespeı qatyratyn qarý.
***
Sózdiń bireý bilmeıtin ǵana emes,
Ózi de bilmeıtin maǵynasy bar.
***
Mahabbat kózden,
Uǵyný – sózden bastalady.
***
Sóz! Qaıran sóz!
Muz júrekti eritedi.
Tas baýyrdy jibitedi.
***
Bergen sert ólmese,
Bastalǵan is ólmeıdi!
***
Sóz – oıdyń jańǵyryǵy.
***
Qatty sózden bas jarylyp,
Tátti sózden tas balqıdy.
***
Dos basqa,
Jaý basqa.
Sóz aıtyp qaıtesiń
Meńireý maýbasqa.
***
Sóıleýge – sóz,
Shaınaýǵa – saǵyz...
***
Jaqsy sóz jaýdy qaıtarady,
Jaman sóz saýdy óltiredi.
***
Aýzyń qısyq bolsa da,
Tiliń túzý bolsyn.
***
Qısyq otyrsań da
Týra sóıle!
***
Týra sóz týǵanyńa da jaqpaıdy.
***
Sózi durystyń
Ózi durys.
***
Týra sóz temirdi tesedi.
***
Tilmen túıgendi
Tisińmen sheshe almaısyń.
***
Alaqan qyshysa – aqsha,
Til qyshysa – sóz.
***
Sóıleı bilmegen pendeden,
Úre bilgen ıt artyq.
***
Sózdiń júıesin tapsań,
Iesin de tabasyń.
***
Tıiskenge til qatpa.
***
Aıta bilgen aýyz
Allasymen de til tabady.
***
Aıta bilmegen aýyzdan
Tyńdaı bilgen qulaq artyq.
***
Astyń dámi tuzdan,
Aqyldyń dámi sózden.
***
Bir sóz – azdaý,
Bir sóz kópteý...
***
Mal kúıis qaıyrady,
Myljyń da sol...
***
Oınap aıtsań da,
Oılap aıt.
***
Azamattyń nesi artyq,
Aınymaıtyn sózi artyq.
***
Uzyn sózdiń – qysqasy,
Qysqa sózdiń – nusqasy.
***
Til – tıeksiz,
Qıal – jıeksiz.
***
Kózdiń oty bar,
Oıyp túsedi.
Tildiń júzi bar,
Tilip túsedi.
***
Til uzarǵanda,
Bet qyzarǵanda.
***
Bastyń túbine til jetedi.
***
Bir aýyzǵa
Bir tildiń ózi
Áreń-áreń syıady.
***
Túrtseń – kóz shyǵady,
Shertseń – sóz shyǵady.
***
Jyly jer – qardy,
Jyly sóz – jardy eritedi.
Jaqsy sóz qaı aýyldan shyqsa da baǵaly.
Túsinýshisin de, baǵalaýshysyn da tabady.
***
Til – ý, til – bal.
Tilsiz adam – mal.
***
Sýdyń ǵana emes,
Sózdiń de suraýy bar.
***
Jel kóterip ketetin sózde salmaq joq.
***
Súısiný – kózden,
Isiný – sózden bastalady.
***
Sózdiń ózinde kiná joq. Másele aıtýshyda.
Bireý ony muzǵa aýnatyp,
bireý tuzǵa aýnatyp jetkizedi.
Endi bireý júreginiń jylýyna bólep joldaıdy.
***
Til ıesinen buryn ólmeýge tıis!
***
Ákim nashar sóılese,
Aqyn nashar sóılese,
Ana tilde kiná joq.
***
Toptastyratyn da – til,
Ot bastyratyn da – til.
***
Bir aýyzǵa bir emes, birneshe til syıady.
Biraq, soǵan ana tilin syıǵyza almasań,
qazaq bolmaı-aq qoı!
***
Bizdiń keıbir balalardan
kókektiń balapany jaqsy.
Olar ózge uıada ósse de,
óz tilderinde qaqsaıdy.
***
Til qan shyǵarmaı-aq qansyratady.
***
Qan shyǵaratyn qanjardan
Qansyratatyn til myqty.
***
Jebe jaı qur etten ótedi,
Sóz júrekten ótedi.
***
Urlyqtyń tórkini túnde,
Tóbelestiń tórkini tilde.
***
Pilde tulyp joq,
Tilde qulyp joq.
***
Másele qansha tilde kisinesýde emes,
Másele – bir tilde túsinisýde.
***
El sóılese bir tilde,
Sen de sóıle, irkilme!
***
Súıeksiz til súıegińdi syndyrady.
***
Sóz semserden beter –
Sespeı qatyrady.
***
Aýrý aýyzdan kiredi,
Azap aýyzdan shyǵady.
***
Daýdy til bastap, qarý aıaqtaıdy,
Soǵysty qarý bastap, til aıaqtaıdy.
***
Til – eldigiń,
Birlik – beldigiń.
***
Til – biligiń,
Báıge bermes kúligiń.
***
Til – ulttyń súıenetin tamyry,
Sıynatyn táńiri.
***
Ulttyń óshýi tildiń óshýinen bastalady.
***
Dinnen bezý – sumdyq,
Tilden bezý – odan da beter.
***
Tildiń betin til ǵana qaıyrady.
***
Tildi bilmeıtinder emes,
Tilin bilgisi kelmeıtinder qazaq emes!
***
Til bireýlerge aldaý úshin,
Bireýlerge aqtalý úshin kerek.
***
Til ózi ne? Anatomıalyq ataý ma?
Álde sýyq qarý ma?
***
Keıbir basshylardyń ana tili – ótirik.
***
Til – qadiriń,
Din – qasıetiń.
***
Ana tiliń alpys tilge tatıdy.
***
Ógiz de óz tilinde móńireıdi,
Qorsyldaǵan qulyndy kórgen joqpyn.
***
Ana tiliń – asylyń,
Ony bilmegen – masylyń.
***
Adam Allasyna ana tilinde jalbarynady.
***
Halyq patshanyń tilinde emes,
Patsha halyqtyń tilinde sóılesin!
***
Dinsiz adam – kápir,
Tilsiz adam – paqyr.
***
Ana tilim bolmasa, myna tilim bar deme,
Ana tilge laıyq basqa tildi bermegen.
***
Árbir halyq óziniń ana tilinde ǵana baqytty.
Til – keıde qarý, keıde darý.
***
Qazaq tiliniń ulylyǵy sonda:
Bul tilde keıbir qazaqtardyń ózderi de
sóıleı almaıdy.
***
Ana tilinde sóılemeseń – quryp ket!
It bolyp úrip ket!
***
Dinge adam kiredi.
Sondyqtan odan shyǵa alady.
Tilge adam kirmeıdi.
Endeshe odan qalaı shyǵady?
***
Tili sholaqtyń oıy sholaq.
***
Kóziń jetpegen jerge sóziń jetedi.
Sóz oqtan ushqyr,
Súńgiden úshkir.
***
Jaqsy sóz – jan áldıi.
Aqynbyz dep qýanamyz,
Shyn máninde dýanamyz.
***
Kózdiń tımeıtini joq,
Sózdiń ımeıtini joq.
***
Kózben oınasań da,
Sózben oınama!
***
Keshegi sózdi keshir,
Tańǵy sózben óshir.
***
Aqyl qaljyrasa,
Sóz byljyraıdy.
Abaısyz aıtylǵan sóz –
Tasqa túsken jumyrtqa.
***
Sózdiń salmaǵyn oı ólsheıdi.
***
Tilińmen sóıle,
Dilińmen qabylda.
***
Til baldan tátti,
Ýdan ashshy.
***
Tilmen soıǵan qan shyǵarmaı soıady.
***
Ottyń qyzýyna tas balqıdy,
Sózdiń qyzýyna tasbaýyr balqıdy.
***
Tili jumsaq maıda adam
Týysyndaı qaıda da.
***
Tildiń ushy joq – tesedi.
Júzi joq – kesedi.
***
Qalaı oılasań – solaı sóıleısiń.
***
Kóńildiń qulpyn til ashady.
***
Sózden júrek jarylady.
***
Til – qaýipti qarý.
***
Óz tilinde saıraıdy tek aqynyń,
Ózge tilde shúldirleıdi maqulyq.
***
Dinin aýystyrǵan halyq – qasqa halyq,
Tilin aýystyrǵan – múlde basqa halyq.
***
Qaı elde de
Turaqty
Bolý kerek bir-aq til!
***
Sózge semser tótep bere almaıdy.
***
Sóz sáıgúlikten buryn jetedi.
***
Sert te sózden turady.
***
O dúnıedegi adamnyń ózi jetpese de, sózi jetedi.
***
Keden tilge kóldeneń tura almaıdy.
***
Sheshenniń de arǵy atasy – til,
Kósemniń de arǵy atasy – til.
***
Ulttyń tilin úırený – mindet,
Adamnyń tilin bilý – ulylyq.
***
Ana tilińnen aıyrǵansha
aýzyńdaǵy tildi kesken durys.
***
Kózdiń qyzýynan asqan ystyq,
Sózdiń yzǵarynan asqan sýyq joq.
***
Ana tilin qadirlemeıtin adam qaı ultqa da
perzent bop jarytpaıdy.
***
Túsinisý – tilden,
Tistespeıdi bilgen.
***
Jylatatyn da – til,
Jubatatyn da – til.
***
Muzǵa taıǵannyń – etine,
Sózge taıǵannyń súıegine tańba túsedi.
***
Aıtýshynyń tili jibekteı bolsa,
Tyńdaýshynyń kóńili úlekteı.
***
Aqyldyny toqtatqan sóz
Aqymaqty toqtata almaıdy.
***
Sasyǵan aýyzdan borsyǵan sóz shyǵady.
***
Til bolmasa,
adam kóp haıýannyń biri bolyp qalar edi.
***
Egespegen adamnyń taqymyn qaıdan bilesiń,
Sóılespegen adamnyń aqylyn qaıdan bilesiń?
***
Til – tis emes, ol únemi taza bolýǵa tıis.
***
Tasqa qatty bolǵan lázim,
Tilge tátti bolǵan lázim.
***
Kóp sóılegen súrinip tynady.
***
Tildes adamdardyń ózara túsinispeýi
aqylǵa syımaıdy.
***
Til – tereńdegińdi qaınatady,
Zereńdegińdi jaınatady.
***
Oıynnan shyqqan órtti sózdiń seli óshiredi.
***
Ǵajaıyp qoı ómir, tegi,
Keıde sóz de semirtedi.
***
Tildi bilip qana qoıý az,
sen onyń tabıǵatyn túsin.
***
Túıetin de – til,
Sheshetin de – til.
***
Fransýzdy mensinbeıdi parsy,
Qoıan áste qasqyr tiline qarsy.
***
Qaı tilde sóıleseń,
Sol tilde oılaısyń.
Qaı tilde oılasań,
Sol tildiń janashyrysyń.
***
Tilden túńilme,
Taǵdyryń – tilińde.
***
Qaı elde tursań – sol eldiń tilinde sóıle.
***
Qanjar jurt joq jerde soıyp salsa,
Til jurt aldynda soıyp salady.
***
Kóp tildi bilgen qor bolmaıdy.
Ana tilin bilmegen zor bolmaıdy.
***
Óz tilinde sóıleı almaǵandar
Ózge tilde ottaıdy.
***
Qanjar maıyspaıdy – synady.
Til synbaıdy – maıysady.
Jáne maıysqan saıyn qaýipti.
***
Tildi tisteýge bolady.
Kesýge bolmaıdy.
***
Kún tıgen adam jazylady,
Til tıgen adam jazylmaıdy.
***
Oıy anyq adamnyń tili
taıpalǵan jorǵa bolady.
***
Bas aýrýy tilden.
***
Tildi baılaıtyn da – ishimdik,
Sheshetin de – ishimdik.
***
Júzi qaıtpaıtyn bir qarý bar,
Ol – týra adamnyń tili.
***
Adamnyń aqyly tili arqyly anyqtalady.
***
Renish – urystyń basy,
Til tabysý – aıaǵy.
***
Ana tili – sóıleıtin tiliń ǵana emes,
Oılaıtyn da tiliń.
***
Sóz – aqyldyń avtoportreti.
***
Oıdyń kilti – oralymdy til.
***
Shaǵystyratyn da – til,
Bitistiretin de – til.
***
Kóńil jyrtyǵyn sóz ǵana jamaıdy.
***
Sóz súıekten ótedi,
Til túbińe jetedi.
***
Jamandy – soıyl,
Jaqsyny – sóz óltiredi.
***
Tildi aqylǵa baılap ustamasa,
Dúnıeni búldiredi.
***
Aqyldynyń tili – til,
Aqymaqtyń tili – balalaıka.
***
Maral múıizinen,
Adam tilinen ustalady.
***
Adamnyń tili eki júzdi:
Bir tilinen bal aǵady,
Bir tilinen ý tamady.
***
Ońbaǵan sóz ońaıda turady.
***
Tátti sóz – ýdyń,
Ashshy sóz – darýdyń qyzmetin atqarady.
***
Ulttyń urshyǵy da ult tilinde zyryldaýǵa tıis.
***
Til tabysý úshin
Búkil álem bir tilde sóıleýge mindetti emes.
***
Til úırený bir bólek,
Til tabysý bir bólek.
***
Tilińe saq bol,
Dinińe berik bol.
***
Til ótpeıtin jerge tank te óte almaıdy.
***
Kóp til bilgen kómýsiz qalmaıdy.
***
Til degeniń bizden úshkir,
Qustan ushqyr.
***
Sóz narkozsyz soıady,
Qan shyǵarmaı qoıady.
***
Sózdi sóz toqtatady.
***
Tebirengen sóz tas qorǵannyń
Temir qaqpasyn ashady.
***
Sóz semserdiń júzin qaıyrady.
***
Kiltin tappasań, tilin tap,
Til ashady barlyǵyn.
***
Úsh adam sóılesedi,
Eki adam syrlasady.
***
Oı – jalańash tán.
Til sonyń ishkóılegi.
***
Tildiń ushyndaǵyny aıtpa,
Kóńildiń túkpirindegini aıt.
***
Súıeksiz til
Saı-súıegińdi syrqyratady.
***
Bilimnen taıaq jemeısiń,
Tilińnen taıaq jeısiń.
***
Saıasattan súrinseń – mertigesiń,
Tilden súrinseń, ózińdi óziń óltiresiń.
***
Sóz aýyzdan shyqqansha
Kóńilde ábden qaınaýy kerek.
***
Bir sóz – az.
Eki sóz – kóp.
Qos sóz sodan shyqsa kerek.
***
Tili qysqanyń ǵumyry uzyn.
***
Tildiń zardabyn bas tartady.
***
Tiliń tunyq bolsa,
Oıyń anyq bolady.
***
Qabaǵyna qarama, kózine qara.
Aýzyna qarama, sózine qara.
***
Sheshen sózden shilter toqıdy.