Qazaqstanda Pfizer vaksınasy qarashada salyna bastaıdy. Ony eń áýeli 12 jastaǵy jáne odan úlken balalar men júkti áıelderge salady.
Koronavırýsqa qarsy bul vaksına jaıly balalardyń ózi ne oılaıdy? Júkti áıel she? Ata-ana vaksınany balasyna saldyrýǵa qalaı qaraıdy? Bul saýaldardy respondentterge qoıdyq. Al ınfeksıonıst maman vaksınanyń quramyn aıtyp, ony ne sebepti balalarǵa salýǵa ruqsat etiletinin túsindirip berdi dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz baribar.kz silteme jasap.
Bekzat Qazmahanov, Almatydaǵy 180-mekteptiń 8-klass oqýshysy:
Meniń oıymsha, COVID-19-ǵa qarsy ekpeni saldyrtý kerek. Óıtkeni bul bizdiń qoǵamymyzdyń koronavırýsqa qarsy shyǵýyna kómektese alady. Vaksına bizdi tolyqtaı vırýstan qorǵamaıtynyn túsinemin. Bir adam aýyryp, ol on adamǵa juqtyrýy múmkin.
Koronavırýsqa qarsy vaksınany saldyrýyma ata-anam da, jaqyndarym da qarsy emes. Dostarym da vırýstyń teris áseri kóp ekenin aıtady.
Meniń anam – medbıke. Qanshama adamdy koronavırýs ınfeksıasynan qorǵap qaldy. Ol kisiniń kúni-túni qalaı jumys isteıtinin bilemin. Onyń aıtýynsha, vırýsqa qarsy ekpeni saldyrǵan adam men saldyrmaǵan pasıenttiń jazylý uzaqtyǵy ártúrli. Vaksına alǵany 1-2 kúnniń ishinde aıyǵyp shyǵa kelýi múmkin. Ekpeni saldyrmaǵan adamnyń birneshe apta boıy jazylatyn túri bolmaıdy.
Ózim koronavırýspen aýyryp kórmedim. Janymdaǵy adamnyń bári aýyrsa da, maǵan juqpapty. Qalaı bulaı bolǵanyn bilmedim. Degenmen bul aýrý qaýipti dep oılaımyn. Sol sebepti aldyn ala qorǵanyp, vaksına saldyramyn. Saqtansań, saqtaıdy.
Perızat Erdosova, júkti áıel:
Qazir júktiliktiń segizinshi aıyndamyn. Negizi sapaly, tolyq zerttelgen vaksınalardy saldyrýǵa qarsy emespin. Aıaǵy aýyr kezde áıeldiń ımýnıteti eki ese tómendeıdi. Mundaı ýaqytta vaksına salǵyzýdy durys dep esepteımin.
Degenmen Pfizer vaksınasyn saldyratyn oıym joq. Bul ekpe jaıly túrli teris aqparat oqyp, estip jatyrmyn. Al men jalǵyz emespin, ishimde balam bar. Ózimniń ǵana emes, onyń da ómirine jaýaptymyn.
Ózim osy jyldyń tamyz aıynda koronavırýspen aýyryp shyqtym. Mende antıdene deńgeıi áli joǵary. Onyń ústine, Pfizer týraly jan-jaqty aqparat bilmeımin.
Nursulý Qalkózova, Túrkistan oblysyndaǵy «Myńshuńqyr» jalpy orta mektebiniń muǵalimi:
Bul vaksına jaıly jaqsy bilmeıdi ekenmin, biraq teledıdardaǵy jańalyqtardan tyńdadym. Ony 12 jastan joǵary balalarǵa salady. Ózim 9-klastyń jetekshisimin, balalarym 14-15 jasta.
Ata-analardan balasyna vaksına salǵyzatyn-salǵyzbaıtynyn suradym. Olardyń jaýaby ekige jaryldy.
Biri «Bolashaqta balalarymyzdyń densaýlyǵyna kesirin tıgizbese, ómirine qaýip tónbese, saldyramyz, balamyzdyń ómirine, densaýlyǵyna jaýaptymyz» dep ruqsat berip otyr. Ekinshi top «Bala keıin urpaqsyz ótedi, qandaı da bir aýrýǵa shaldyǵady» degen aqparattan qorqyp, saldyrtýdan bas tartty.
Al oqýshylar ata-anasyna qosylady. Jartysy «Saldyramyn», «Aýyrsam, vaksınanyń arqasynda odan jeńil ótemin» deıdi, ekinshisi saldyrmaýdy jón kóredi.
Negizi balalar bul jańalyqty teledıdardan kórip, ózderi surady. «Bul ne vaksına», «Saldyrýymyz kerek pe», «Aýyryp qalmaımyz ba?» degen saýaldary kóp. Vaksına saldyrmaımyz degen oqýshylarǵa ekpeniń paıdasyn aıttym, degenmen sońǵy sheshimdi ózderi qabyldaıdy. Qınamaımyz. Al ekpe saldyramyn deýshilerge ata-anasynan ruqsat alýy qajet ekenin eskerttim.
Irına Orysbaeva, ata-ana:
Balalarǵa koronavırýsqa qarsy vaksına saldyrýdy múldem qoldamaımyn. Qarsymyn.
Sebebi eresek adamdardyń ózi vaksına saldyrǵannan keıin jaǵdaıy nasharlap jatqan jaǵdaılardy bilemin. Olaı bolsa, bul balanyń organızmine tipti aýyr bolýy múmkin.
Ózimniń eki ulym mektepte oqıdy. Pfizer vaksınasynyń AQSH-tan shyǵarylatynyn bilemin. Ne de bolsa, ony balalarǵa salǵyzýǵa qarsymyn. Balalarǵa koronavırýsqa qarsy vaksına salýǵa bolmaıdy dep esepteımin.
Manar Smaǵul, epıdemıolog, Qoǵamdyq densaýlyq saqtaý ulttyq ortalyǵynyń qyzmetkeri:
Pfizer — nemistiń Biontech kompanıasy ázirlegen COVID-19 ınfeksıasyna qarsy vaksına. Ol amerıkalyq Pfizer jáne qytaılyq Fosun Pharma-men yntymaqtastyq kezinde jasaldy. Vaksına Comirnaty (Komırnatı) degen taýar belgisimen de taratylady. Vaksına mRNQ negizinde SARS-CoV-2 týdyratyn koronavırýs ınfeksıasynyń aldyn alýǵa arnalǵan.
Pfizer vaksınasyn 141 elde qoldanýǵa ruqsat etilgen. Vaksınany Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) usynǵan. Vaksınalardyń qaýipsizdigi jónindegi jahandyq konsýltatıvtik komıtet onyń sapasy men qaýipsizdigin muqıat zertteıdi. Pfizer-diń SARS-CoV-2-niń ınfeksıasyna qatysty tıimdiligi — 95%.
Bul ekpe COVID-19-dyń aldyn alýǵa, epıdemıologıa jaǵdaıyn turaqtandyrýǵa jáne ujym ımýnıtetin qalyptastyrýǵa arnalǵan.
12-15 jas aralyǵyndaǵy balalardyń qatysýymen júrgizilgen klınıkalyq zertteýlerdiń 3-fazasy osy jastaǵy balalar úshin Pfizer-diń óte tıimdi ekenin kórsetti. Sonyń nátıjesinde bul vaksınany 12-16 jastaǵy balalarǵa jáne eresekterge salýǵa bolatyny anyqtaldy.
Derekter jasóspirimderdiń, ásirese, jasy úlken jasóspirimderdiń SARS-CoV-2 vırýsyn juqtyrý yqtımaldyǵy eresektermen birdeı ekenin kórsetedi.
DDSU basym toptar osy vaksınanyń eki dozasyn alǵan jaǵdaıda ǵana ony 12-16 jastaǵy balalarǵa salý máselesin qarastyrý kerek ekenin aıtady.
DDSU málimeti boıynsha júkti áıelderdiń koronavırýstyń aýyr túrin juqtyrý qaýpi joǵary. COVID-19 merziminen buryn bosanýǵa sebep bolýy múmkin. Erte týǵan náreste qarqyndy terapıany qajet etedi.
Elimizde bul vaksınany júktilik merzimi 16-37 apta aralyǵyndaǵy áıel ala alady. Al bosanǵan áıel týǵannan 42 kún ótkennen keıin Pfizer-di saldyrýyna bolady.
Omyraýda sút túziletin laktasıa kezeńinde salynǵan vaksına tıimdiligi eresek adam alǵan ekpe tıimdiligine uqsas bolýy múmkin.
DDSU bul vaksınany bala emizetin áıelderge basqa eresektermen qatar saldyrýdy usynady. Al vaksınasıaǵa baılanysty balany emizýdi úzýdi usynbaıdy.
Kóptegen ata-ana balasyna vaksınany saldyrǵysy kelmeýi múmkin. Sebebi vaksınanyń qaýipsizdigine alańdaıdy. Vaksınanyń synaqtary tolyq aıaqtalmaǵan kezde ósip kele jatqan organızmge qalaı áser etetinin oılaıdy. 12 jastaǵy balalar arasynda zertteý júrgizildi, jasy olardan da kishi balalarǵa da zertteý júrgiziledi.
Vaksınanyń salystyrmaly túrde jyldam daıyn bolýy onyń sapasynyń tómen ekenin nemese ázirleý kezinde belgili bir mańyzdy nárseni umyt qaldyrǵanyn bildirmeıdi. Vaksınanyń qaýipsiz ekeni dáleldendi, sol sebepti ol DDSU tirkeýinen ótti.
Keıbireý balalardyń qaýip tobyna jatpaıtynyn aıtyp, olarǵa vaksına nege kerek dep oılaıdy. Balalardyń qaýip tobynda emes ekeni jáne olardyń COVID-19 ınfeksıasyn juqtyrý qaýpi tómen ekeni ras. Degenmen olar aýrýdyń jeńil túrimen aýyryp, ınfeksıany otbasynyń basqa múshelerine, basqa eresek adamdarǵa juqtyrýy múmkin.