Sırk – mádenıettiń aınasy. Onda baryp bir demalyp, jasap qalǵanǵa ne jetsin. Qol tıse, bir sát kúıbeń tirshilikten bas tartqan abzal. Áıtpese, jumys pen úıdiń ortasynda bar ǵumyryńyz ótip ketedi. Bir mezgil ózińizge kóńil bólińiz!
Árbir óner ıesine qudiretti kúsh kerek. Ony qarapaıym adam isteı almaıdy. Sonyń ishinde sırkte óner kórsetý ońaı sharýa emes. Árqashan daıyndyq myqty bolyp, óz-ózińdi shyńdap otyrý shart. Osy ónerdiń qyr-syryn jurtshylyqqa jetkizý de lázim. Sol maqsatpen Almaty sırkiniń baspaldaqtaǵy ekvelıbr jáne qos dińgektegi gımnasttar nómiriniń jetekshisi, ónerpaz Ádilet TIKANOVPEN áńgimelesken bolatynbyz.
– Sırk ónerine qyzyǵýshylyq neden bastaldy?
– Men 2008 jyldan osy sırktiń ártisimin. Táýelsizdik qurdasymyn. Óz salamdy jaqsy kóremin. Myń táýbe! Kóptegen festıválderge qatystyq. Shetelde de boldyq. Bas júlde, altyn, kúmis, qola bári-bári qorjynda bar. Bul ónerge «Iamakası» degen fılm áser etti. Sol fılmde kóshe sporty, óz-ózderin jetildirý, adamdarǵa kómektesý sıaqty birqatar sújet qamtylǵan. Sodan qyzyǵýshylyq bastaldy. Sosyn «breık-dans» bıledim. Osynyń barshasy mektepten bastaldy. Shamamen 7-8-synyptar kezi bolatyn. 10-synyptan keıin J.Elebekov atyndaǵy Almaty estrada-sırk óneri kolejine oqýǵa tústim.
Meni naǵashym tárbıeledi. Ol kisi áskerı adam bolatyn. Qazir zeınette. Naǵashym oqýǵa túspes buryn áskerı qyzmetker bolýymdy qalady. Sóıtip, júrip synyptasymnyń sırk oqýyna túskenin kórdim, qyzyqtym. Sonda Erjan Qońyrbaev deıtin ustazdan tálim aldyq.
– Bul salaǵa kúsh-qýatpen qatar rýhanı daıyndyq kerek shyǵar. Qalaı oılaısyz?
– Álbette! Buǵan daıyndyqpen qatar, qarym-qabilet qajet. Sport ta kerek. Jalpy, barlyq jaǵynan ázir bolǵan abzal. Biz kóshede de júgirip, sekirip, barlyq sport túrlerine qatynastyq. Biraq munda bir tásildi meńgerý ońaı emes. Udaıy ósip otyrý shart. Ustazymyz osynyń bárine daıyndady. Rekord jasaýǵa tyrys deıtin.
Bizde sırk salasy qatty damymaǵan. Astana, Almaty, Shymkent, Qaraǵandyda ǵana sırk bar. Jańaǵy aıtylǵan bir ǵana kolejde maman daıyndaıdy. Bizdiń ýaqytta 14 grant bolatyn, qazir azaıǵan. 4 jyl ýaqytyń ketedi. Odan keıin jumysqa ornalasý óte qıyn. Jyl saıyn qanshama stýdent bitiredi, onyń barlyǵy jumysqa turý qajet. Al ol jaǵy áli kúnge deıin qarastyrylmaǵan.
Kórshiles Reseıde akrobattar 15 jyl qyzmet isteıdi. Odan soń zeınetke ketedi. Óıtkeni, munyń is-qımyly kenshimen teń. Stýdent kezinen bastap keledi, túrli jaraqat alady. Onyń bári densaýlyqqa áser etedi. Pandemıa ýaqytynda 10 kún aýyrdym. Eger tumaýratyp aýyrsam, monshaǵa baryp, terlep, jattyǵý jasap ketiretinmin. Sóıtip júrek te másele bolǵanyn bilmeppin.
Biz de kásibı sportshy bolyp eseptelemiz. Kúnde-kúnde ártúrli jattyǵýlar jasaımyz. 3 kún jattyqpasańyz, dene ıkemge kelmeı qalǵandaı seziledi. Sondyqtan árqashan ózimizdi shyńdap júremiz.
– Sheteldegi sırk ónerpazdarynan bizde aıyrmashylyq bar ma?
– Eń alǵash 2012 jyly Fransıaǵa bardyq. Sol jaqta 2 jyl turdym, jumys istedim. Eýropany birinshi ret kórýim, til bilmeımin. Bylaısha aıtqanda, aýyldyń qaradomalaq balasy edik. Mentalıteti tańsyq boldy. Bári qyzyq boldy. Monte-Karloda úlken festıvál ótti. Sonda jubaıymyz ekeýmiz bas júldeni utyp aldyq.
Fransıa damyǵan el. Eń birinshi kezekte ártisterge kóńil bóledi. Eń myqtylardy alady. Barlyq jaǵdaıdy jasaıdy. Biz de óz ónerimizdi álemdik deńgeıge kóterýimiz kerek.
Bar nárse áleýmettik jaǵdaıǵa tireledi. Tanystarymyzdyń kóbi syrtqa ketti. Ońtústik Koreıa men Amerıkaǵa ketti. Ózine bıznes ashty, ártúrli isterdi atqaryp ómir súrip júrgender kóp. Nelikten dep suraısyz? Olar bolsa «men otbasymdy qaıtip baǵamyn?» deıdi. Ónerimiz órkendesin desek, ónerpazdarǵa bar jaǵdaıdy jasaý qajet.
– Áleýmettik jelide janýarlardyń yryqqa baǵynbaı ketkenin kórip qalamyz. Bul turǵyda jurttyń bári ala-qula oılaıdy. Siz ne deısiz?
– Meniń sırkte jumys istep júrip baıqaǵanym, mundaǵy jan-janýarlardyń ómiri keıbir kisilerden jaqsy ma dep qalamyn. Olardy jýyndyrady, qaraıdy, baǵady. Tamaǵy, tyrnaǵy, vıtamıni baqylaýda. Janýarlarmen jumys isteıtin ártis ózinen jaqsy qaraıdy. Jaıdarbek aǵamyz – jylqylarmen, Vasá kókeı – aıýlarmen jumys isteıdi. Men osy janýarlardyń kútimine qarap, zorlyq-zombylyq kóredi dep aıtpas edim.
Al áleýmettik jelidegi vıdeolarǵa keleıin. Janýarlardyń adamǵa shabýyldaǵanyn jaı ǵana oqıǵa dep qarar edik. Maqulyq bolsa da olardyń da óz psıhıkasy bar. Kóshede de eki adam shekisip qalady. Sol sıaqty, ómirdegi jaǵdaı dep qoıa salý kerek.
– Qandaı rekordtyq tásil jasadyńyz?
– Biz de Qajymuqan atamyzdyń urpaǵy bolyp kelemiz. Mańdaıyma eki adam qoıamyn. Ózim – 80 keli. Álgi eki adam salmaǵy – 165 keli. Sóıtip, baspaldaqtan ótemin. Jalpy sondaı birshama rekordtyq tásilderim bar.
Al meniń aǵaıym taǵy bir adam qoı deıdi. Óıtkeni, olar keńestik kezde ózin aıamaǵan. Barynsha talpynǵan. Sóıtip baryp, óz-ózin dúıim jurtqa dáleldegen. Jubaıymyz ekeýmiz túrli ádis-tásilder arqyly óner kórsetemiz. Al eger ol basqa bireýmen óner kórsetse, oqysta qulatyp ala ma eken dep ýaıymdaýshy edim. Ózim jas bolǵanymmen, sırk áleminde birqatar dúnıeni ıgerdim.
– Bul óner qanmen kelgen nárse me?
– Áýletimizde buǵan qatysy bar jandar joq. Anam báıgede shapqan. Qyz qýýda bárin utqan. Biz Kereký týmasymyz. Aýylǵa barsam, anamnyń jas kúninde myqty bolǵanyn aıtady. Sol kisiden daryǵan bolar.
– Shákirt tárbıelep júrsiz ǵoı deımin...
– Iá, 7 shákirtim bar. Olar da álemdi aralap kele jatyr. 18 jastan baýlydyq. Mektep jasyndaǵy bir shártim kelip qosyldy. Gımnast-akrobat bolýǵa úıretip júrmiz. 35 jasqa deıin jumys isteý oıda bar. Bul salanyń qyr-syryn sol jigitterge úıretip, boılaryna sińirip ketemin. Arǵy qaraıǵy ómirdi kóremiz. Shetel kútip tur. Shetelge de kerekpiz ǵoı. Múmkin qaıtyp oralarmyz. Onyń barshasy syrt jaqtaǵy tirshilikke baılanysty. Bárin ýaqyt kórsetedi.
– Kóp rahmet!