29 tamyzda Semeı ıadrolyq polıgony jabylǵanyna 31 jyl tolady. Keńes zamanynda onda Qazaqstan aýmaǵynyń búkil shyǵys bóliginiń radıasıalyq lastanýyna ákep soqqan júzdegen synaqtar ótkizildi. Óńirlik komýnıkasıalar qyzmeti alańynda ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ «Nevada-Semeı» jastar uıymynyń basshysy Gúljanat Tanabekovanyń qatysýymen brıfıń ótti, dep hzabarlaıdy Almaty-akshamy.kz Almaty qalasynyń Óńirlik komýnıkasıalar qyzmetine silteme jasap.
G. Tanabekovanyń aıtýynsha, Semeı ıadrolyq polıgonynyń jabylýy Qazaqstan halqy kópten kútken taǵdyrly sheshim boldy. Qazaqstan Respýblıkasy álemdik tarıhta ólimge ákeletin ıadrolyq polıgondy jaýyp, oǵan tıesili jappaı qyryp-joıý qarýynan óz erkimen bas tartqan birinshi el boldy.
«29 tamyz – Qazaqstan Respýblıkasy, álemdik qaýymdastyq jáne jahandyq antıadrolyq qozǵalys úshin tarıhı kún. Bul kúni 1991 jyly Tuńǵysh Prezıdent Nevada polıgonynan keıin qýaty jóninen álemde ekinshi oryn alatyn «Semeı ıadrolyq synaq polıgonyn jabý týraly» Jarlyqqa qol qoıdy. Al elimizdiń usynysy boıynsha 2009 jyly BUU Bas Assambleıasy bul kúndi Halyqaralyq ıadrolyq synaqtarǵa qarsy is-qımyl kúni dep jarıalady», - dep habarlady ÓKQ spıkeri.
Qazaqstan Semeı ıadrolyq polıgonyn jaýyp qana qoımaı, álemdegi qýaty boıynsha tórtinshi ıadrolyq arsenaldan óz erkimen bas tartty. Bizdiń elimiz ıadrolyq qarýdan bas tartý úlken qaýipsizdik pen ekonomıkalyq órkendeýge, sheteldik ınvestısıalardyń kelýine ákelýi múmkin ekenin óziniń úlgisimen dáleldedi.
«Bizdiń jastarymyz beıbitshilik estafetasyn qoldaryna alyp, ıadrolyq qarýmen jáne ekologıalyq problemalarmen kúreste jańa kezeńdi bastap jatyr. Ekologıalyq máseleler qazir eń ózekti máselege aınalǵanyna senimdimiz. Bizdiń uıymnyń maqsaty – ıadrolyq qarýdy synaý saldaryna baılanysty ekologıalyq máselelerdi sheshý úshin búkil Qazaqstan jastaryn biriktirý. Semeı polıgony týraly kóptegen kitaptar men ǵylymı basylymdar jazyldy, biraq, soǵan qaramastan, polıgonnyń ekologıalyq jaǵdaıy jetkilikti zerttelmegen», - deıdi G. Tanabekova.
«Nevada – Semeı» jastar uıymynyń mindetteri tiziminde ıadrosyz turaqty álemdi qalyptastyrý, jastar arasynda bitimgershilik bastamalardy nasıhattaý Qazaqstannyń Tuńǵysh Prezıdenti N.Á. Nazarbaev – Atom jobasy men «XXI ǵasyr: soǵyssyz álem» manıfesi, sondaı-aq «Nevada-Semeı» halyqaralyq antıadrolyq qozǵalysynyń maqsattary men mindetteri, ǵylymı jobalardy daıyndaý, t.b. bar.
«Aıta ketsek, bizdiń ýnıversıtet radıasıalyq qaýipsizdikke qatysty máselelerdi sheshýde kóshbasshylardyń biri bolyp tabylady. Biz kóptegen ǵylymı jobalardy júzege asyryp jatyrmyz. Mysaly, Marı Sklodovskaıa Kúrı atyndaǵy radıasıalyq ekologıa zerthanasy, Atom ıadrosy jáne ıadrolyq prosester zerthanasy jáne Qorshaǵan orta problemalary ınstıtýty qorshaǵan ortanyń radıoaktıvti lastanýyn, jerdi zertteýge baılanysty kandıdattyq jáne kandıdattyq dısertasıalardy oryndaıdy. Degradasıa, radıasıanyń janýarlar men ósimdikter álemine áser etý erekshelikterin anyqtaıdy», - dedi G. Tanabekova.