Brıfıń ótti
Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev pen Ázerbaıjan Prezıdenti Ilham Álıev kelissózder qorytyndysy boıynsha BAQ ókilderi úshin brıfıń ótkizdi, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Aqordaǵa silteme jasap.
«Eń aldymen, keremet qala Bakýǵa resmı saparmen kelýge shaqyrǵany úshin shyn júrekten rızashylyǵymdy bildirgim keledi. Biz búgin keń aýqymdy máseleler jóninde jemisti kelissóz júrgizdik. Ázerbaıjan Prezıdenti durys atap ótkendeı, eshqandaı problema, kedergiler bolǵan joq. Kerisinshe, ekonomıkalyq salada bolsyn, gýmanıtarlyq baǵytta bolsyn naqty nátıjelerge qol jetkizý úshin kúsh-jigerdi arttyrýǵa ózara nıet tanyttyq.
Birikken Ulttar Uıymy Qaýipsizdik Keńesiniń jarǵysy men qararlaryna sáıkes terıtorıalyq tutastyǵyn jeńispen qalpyna keltire otyryp, Ázerbaıjan óz damýynyń jańa dáýirine qadam basqandyǵyn atap ótkim keledi. Árıne, baýyrlas el Ázerbaıjannyń ulttyq kóshbasshysy, Prezıdenti Ilham Geıdaruly Álıevtiń jeke eńbegi zor. Osy múmkindikti paıdalana otyryp, sizdiń qýatty basshylyǵyńyzben búginde Ázerbaıjan óziniń damýynda aıtarlyqtaı nátıjelerge qol jetkizip jatqanyn taǵy da aıtqym keledi. Biz sizdiń elińizdegi osy úrdisterdi baqylap otyrmyz ári shyn júrekten qýanamyz. Qarabaq pen Shyǵys Zangızýrdyń qalpyna kelip, damyp jatqanyn kórip otyrmyz. Sizdiń jeke eńbegińizdiń arqasynda bul óńir taıaý bolashaqta gúldengen aımaqqa aınalady, oǵan esh kúmán joq.
Qazaqstan óz tarapynan bul ıgi iske belgili bir dárejede úles qosýǵa daıyn. Búgin qazaq halqynyń atynan beriletin syıymyzdyń tanystyrylymy ótti. Kelesi jyldyń aıaǵyna deıin Fızýlı qalasynda Qurmanǵazy atyndaǵy shyǵarmashylyq ortalyǵy boı kóteredi.
Meniń bul saparym mereıtoılyq data – elderimiz arasyndaǵy dıplomatıalyq qarym-qatynastardyń ornatylǵanyna 30 jyl tolýy qarsańynda htýiniń da sımvoldyq máni bar. Naqtyraq aıtsaq, úsh kúnnen keıin biz bul datany atap ótemiz. Jalpy, men ózimniń qyzmettik mindetime baılanysty elderimizdiń arasyndaǵy yntymaqtastyqty damytý prosesine alǵashqy kúnderden-aq aralasqanymdy aıta ketý kerek. Biz uzaq joldy júrip óttik.
Biz yqpaldastyqty basynan bastadyq jáne búginde biz elderimiz arasyndaǵy strategıalyq seriktestik pen odaqtastyq týraly senimdi túrde aıta alamyz. Osy seriktestigimizdi odan ári nyǵaıtý, ony ártaraptandyrý týraly deklarasıaǵa qol qoıyldy. Bul – alǵa qaraı jasalǵan naqty qadam. Aramyzda senimdi saıası dıalog ornady, memleketterimiz halyqaralyq alańdarda, eń aldymen Birikken Ulttar Uıymy, EQYU, Túrik memleketteriniń uıymy aıasynda yntymaqtasyp keledi. Osy múmkindikti paıdalana otyryp, qurmetti Ilham Geıdar oǵlý, sizge Azıadaǵy ózara is-qımyl jáne senim sharalary jónindegi keńes otyrysyn shaqyrý týraly Qazaqstan bastamasyna qoldaý bildirgenińiz úshin alǵys aıtamyn. Bıylǵy qazan aıynyń ortasynda bizdiń elimizdiń astanasynda samıt ótedi jáne oǵan sizdiń qatysýyńyzdy asyǵa kútemiz. Bul sharaǵa sizdiń atsalysýyńyz kútiletin nátıjege qol jetkizý turǵysynan oń áser etetinine senimdimiz.
Ótken jyldyń qorytyndysy boıynsha ózara taýar aınalymynyń kólemi 3 ese artqanyn atap ótkim keledi, ıaǵnı ósý qarqyn saqtalyp keledi. Alaıda jalpy alǵanda, bul nátıje aıtarlyqtaı kóp emes, sondyqtan búgin ózara saýdanyń absolútti kórsetkishin arttyrýǵa kúsh salý jónindegi ýaǵdalastyqqa qol jetti. Múmkin jaqyn bolashaqta mıllıradtyq meje týraly aıtatyn bolarmyz.
Ortaq kúsh-jigerdiń arqasynda mádenı-gýmanıtarlyq saladaǵy yqpaldastyqtyń da kúsheıip kele jatqany qýantarlyq jaıt. Árıne, bul halyqtarymyzdyń odan ári jaqyndasýyna zor septigin tıgizedi. Men búgin elimizde Ázerbaıjan mádenıetiniń onkúndigin ótkizý týraly bastama kóterdim. Bul sharanyń tanymaldyǵyna eshqandaı kúmán keltirmeımin. Sebebi halqymyz ázerbaıjan mádenıetin, onyń óner qaıratkerlerin saǵynǵany anyq. Bul is-shara sátti ótedi degen oıdamyn.
Sonymen qatar, biz elderimiz arasynda mádenıet qaıratkerleri men delegasıalardy turaqty almasýǵa kelistik. Sýmgaıt qalasyndaǵy kóshelerdiń birine qazaq halqynyń kórnekti ókili Ahmet Baıtursynulynyń esimi berilgenine alǵys aıtamyz.
Ahmet Baıtursynuly 1926 jyly osy – Baký kalasynda ótken birinshi Búkilodaqtyq túrkologtar sezine delegat retinde qatysqan. Bul fakt bizdiń elimiz ben halyqtarymyz arasynda qashan da tyǵyz baılanys bolǵanyn taǵy bir ret dáleldeıdi dep oılaımyn. Kezinde elordamyzdyń bir kóshesine kórnekti memleket qaıratkeri, ázerbaıjan halqynyń birtýar perzenti Geıdar Álıevtiń esimi berilgen.
Qalamyz, astanamyz qarqyndy damyp keledi, búginde bul kóshe aýqymdy emes. Sondyqtan, men elorda ákimine elimizde shynaıy qurmetke ıe Geıdar Álıevtiń esimin astanamyzdyń úlken kósheleriniń nemese dańǵyldarynyń birine berýdi usyný týraly tapsyrma berdim, ıaǵnı kóshe ataýyn qolaılyraq nysanǵa aýystyramyz, bul ábden oryndy dep esepteımin.
Búgin biz memleketterimiz arasyndaǵy yntymaqtastyqtyń kólik-logıstıkalyq salasyn damytý týraly egjeı-tegjeıli talqyladyq. Jan-jaqty taldap, eki el úkimetterine tıisti tapsyrmalar berildi dep aıta alamyz jáne bul baǵytta naqty nátıjelerge qol jetkiziletinine kúmán joq. Qalaı bolǵanda da, Qazaqstan tarapynda yntymaqtastyqtyń bul túrin damytýǵa qyzyǵýshylyq joǵary.
Aýyl sharýashylyǵy salasyn erekshe atap ótkim keledi. Bul jerde biz bir-birimizdi tolyqtyra alamyz. Qazaqstan astyq, bıdaı jáne aýyl sharýashylyǵy ónimderiniń basqa da túrlerin jetkizýge múmkindigi bar ekenin bilesizder. Óz kezeginde bizge Ázerbaıjannan aýyl sharýashylyǵy ónimderin – jemis-jıdek pen kókónisterdi ımporttaý qajettiligi týyndap otyr. Jalpy alǵanda, qazaqstandyq óndirýshilerdiń birqatary Ázerbaıjanǵa jalpy somasy 300 mıllıon dollardan asatyn 100 túrli taýar kólemin ulǵaıtýǵa daıyn. Sondyqtan biz osy taýar aınalymnyń logıstıkasyn qamtamasyz etýimiz kerek jáne bul bizdiń úkimetterimizdiń mindeti. Búgin osy jóninde kelistik.
Jalpy, saparymnyń nátıjesin óte tabysty dep baǵalaımyn. Eń aldymen, Ázerbaıjan Respýblıkasynyń Prezıdenti Ilham Geıdaruly Álıevke, sondaı-aq onyń úkimetine yntymaqtastyǵymyzdy tereńdetý jolyndaǵy óte jemisti jumysy úshin alǵys aıtqym keledi.
Qazaqstanǵa keletin bolsaq, bizdiń tarapymyzdan eshqandaı kedergi bolmaıdy, biz tabysty jumys isteımiz. Bizdiń elderimizdiń arasyndaǵy qarym-qatynastardyń strategıalyq sıpaty týraly aıtýymyzǵa naqty negiz bar. «Strategıalyq» degen sóz bizdi kóp nársege mindetteıdi, biz bul baǵyttaǵy ortaq isimige naqty maǵyna, naqty mazmun berýimiz kerek. Men yntymaqtastyǵymyzdyń keleshegine optımısik kózqaraspen qaraımyn. Qonaqjaılylyq tanytyp, jumys isteýge qajetti jaǵdaı jasaǵanyńyz úshin taǵy da alǵysymdy aıtamyn», - dep málimdedi Qasym-Jomart Toqaev.