Prezıdent reformalary: aıtyldy – jasaldy
Bilim jáne bilimdi men ony qalyptastyratyn adamdar – búgingi kúnniń eń qundy resýrsy. Bilim men ǵylymnyń damýyna arqa súıemegen el qazirgi zamanda ómir súre almaıdy. Qazaqstanda sońǵy jyldary qalyptasqan bilim berý júıesindegi úrdister el basshylyǵynyń jaǵdaıdy jaqsy túsinetinin jáne damýdyń jańa traektorıasyna qalaı «baǵyttaýdy júıeli» paıymdaıtynyn kórsetedi.
Ótken jyly Úkimet qurylymynda bilim jáne ǵylym salasyn basqaratyn eki vedomstvo paıda boldy: bir beıindi mınıstrliktiń ornyna ekeýi – Oqý-aǵartý mınıstrligi men Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi quryldy.
Sarapshylar atap ótkendeı, bul qadam arqyly ǵylymǵa da, bilim berýdiń árbir deńgeıine de birdeı laıyqty kóńil bólý úshin memlekettik deńgeıde jaǵdaı jasaldy. Bul absolútti negizdelgen kózqaras: bilim berý keshendi júıe jáne onyń kez kelgen deńgeıindegi olqylyqtar men kemshilikter osy júıeden áldeqaıda alysqa ketetin uzaq merzimdi «domıno áserine» ıe. Qarapaıym tilmen aıtqanda, mekteptegi bilimde sapa bolmasa, sapaly ǵylym da, ıaǵnı «bilim ekonomıkasy» da bolmaıdy. Aýyl men qala, ártúrli áleýmettik toptar arasynda bilim sapasy men oǵan qoljetimdilikte alshaqtasa, áleýmettik jáne materıaldyq teńsizdik ýshyǵa túsedi. Tizbek kóp. Al munyń barlyǵy memlekettiń ornyqtylyǵyna tikeleı áser etedi.
Ótken jyldyń taǵy bir úlken júıeli sheshimi – Ulttyq ǵylym akademıasynyń transformasıasy. Oǵan memlekettik mártebe (UǴA 100% memlekettiń qatysýymen komersıalyq emes aksıonerlik qoǵam retinde jumys isteıdi) jáne búdjettik qarjylandyrý qaıtaryldy.
Akademıa, shyn máninde, memlekettiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýynyń basymdyqtaryna múmkindiginshe jumys isteýi úshin ǵylymdy damytý salasyndaǵy ulttyq saıasatty aıqyndaıtyn ortalyqtandyrylǵan qurylymǵa aınalady. Osy baǵyttar boıynsha 2022 jyly júzege asyrylǵan sharalar men jobalardyń ishinde Ǵylymdy damytý tujyrymdamasy men 2022-2026 jyldarǵa arnalǵan bilim berýdi damytý tujyrymdamasy qabyldanǵanyn erekshe atap ótýge bolady.
Ǵalymdarǵa qoldaý kórsetý júıesi damytylýda, onyń ishinde syıaqy baǵdarlamalary arqyly, mysaly, gýmanıtarlyq ǵylymdar salasyndaǵy A.Baıtursynuly atyndaǵy jańa Memlekettik syılyqty taǵaıyndaý qarastyrylǵan. «Bolashaq» baǵdarlamasy boıynsha ınjenerlik-tehnıkalyq kadrlar men medısına qyzmetkerleri sanattaryna qoıylatyn talaptar tómendetildi.
Elimizdiń úsh óńirinde jetekshi sheteldik joǵary oqý oryndarynyń fılıaly ashyldy. I.Gýbkın atyndaǵy Reseı munaı jáne gaz ýnıversıtetiniń fılıaly – S.Ótebaev atyndaǵy Atyraý munaı jáne gaz ýnıversıtetiniń bazasynda, Máskeý ınjenerlik fızıka ınstıtýtynyń fılıaly – ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ bazasynda, Arızona ýnıversıtetiniń fılıaly – M.Qozybaev atyndaǵy Soltústik Qazaqstan ýnıversıtetiniń bazasynda.
Mundaı jobalar Qazaqstan úshin halyqaralyq deńgeıdegi joǵary bilimniń qoljetimdiligin arttyryp qana qoımaıdy, sonymen qatar «joǵary mekteptegi» standarttardy kóterýge mýltıplıkatıvti áser etedi.